Guardian: Η «ρωσοφιλία» των Ρεπουμπλικάνων – Πώς ο Τραμπ μετέτρεψε ένα κόμμα «γερακιών» του Ψυχρού Πολέμου σε φιλοπουτινικό

Σε μια ομιλία 100 λεπτών, υπήρξε μια στιγμή κατά την οποία ο Ντόναλντ Τραμπ, έλαβε εντονότερο χειροκρότημα από τους Δημοκρατικούς παρά από τους Ρεπουμπλικάνους. Ήταν η στιγμή που ο Πρόεδρος δήλωσε μπροστά από το Κογκρέσο ότι οι ΗΠΑ έχουν στείλει δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, με τους πολιτικούς του αντιπάλους να χειροκροτούν και έναν από αυτούς να αποκαλύπτει μια ουκρανική σημαία – ενώ τα μέλη του δικού του κόμματος παρέμεναν σιωπηλά.

Πρόκειται για μια στιγμή που αποτυπώνει δίχως άλλο τη μετάλλαξη που έχουν υποστεί οι Ρεπουμπλικάνοι σε μια μόλις γενιά, από ένα κόμμα «γερακιών» του Ψυχρού Πολέμου σε ένα κόμμα απομονωτιστών με σύνθημα «Πρώτα η Αμερική». Οι Ρεπουμπλικάνοι ακολούθησαν με προθυμία τον δρόμο που τους έδειξε ο Ντόναλντ Τραμπ ώστε να «αγκαλιάσουν» τον πρόεδρο Πούτιν, με τεράστιο αντίκτυπο για την παγκόσμια τάξη.

«Η ανατροπή είναι δραματική και η προθυμία του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο είναι εντυπωσιακή» αναφέρει ο συγγραφές του βιβλίου «Πώς η Δεξιά έχασε το μυαλό της» και πολιτικός αναλυτής Τσάρλι Σάικς. «Τουλάχιστον μέχρι κάποια στιγμή έμοιαζε πως οι Ρεπουμπλικάνοι θα συνεχίσουν να είναι υποστηρικτικοί προς την Ουκρανία. Όπως τώρα ο Τραμπ έχει ανατρέψει πλήρως την εξωτερική πολιτική, τόσο που να υπάρχει πολύ λίγος χώρος για νέα αλλαγή».

Τον περασμένο μήνα, ο Τραμπ «έστησε» μια ειρηνευτική διαπραγμάτευση που ξεκίνησε με συνάντηση αντιπροσωπειών των ΗΠΑ και της Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία, με την Ουκρανία να μην παίρνει μέρος. Παράλληλα χαρακτήρισε «δικτάτορα» τον πρόεδρο της Ουκρανίας, έναν όρο που δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ για τον αυταρχικό Βλαντίμιρ Πούτιν.

Μαζί με τον αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, αντιπαρατέθηκαν μπροστά στις κάμερες με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο, ένα θέαμα που όπως ανέφερε η Δημοκρατική γερουσιαστής Ελίζα Σλότκιν, πρέπει να έκανε τον Ρόναλντ Ρίγκαν «να στριφογυρνά στον τάφο του». Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μεταξύ άλλων έπαυσε τις επιθετικές κυβερνοεπιθέσεις εναντίον της Ρωσίας και ανέστειλε την στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία αλλά και την κοινή χρήση πληροφοριών με τη χώρα μέχρι να υπογράψει την εκεχειρία των 30 ημερών.

Το επεισόδιο στο Οβάλ Γραφείο μπορεί να σόκαρε τον κόσμο όμως η κριτική προς τους Ρεπουμπλικλάνους υπήρξε ελάχιστη. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο έμεινε «βυθισμένος» στον καναπέ του Λευκού Οίκου χωρίς να συμμετέχει στις φωνές που ακούγονταν τριγύρω του. Η γερουσιαστής Λίντσι Γκρέιαμ από τη Βόρεια Καρολίνα, η οποία στο παρελθόν ήταν θερμή υποστηρίκτρια του Ζελένσκι, ανέφερε πως ίσως θα έπρεπε πλέον να παραιτηθεί από τη θέση του.

Μιλώντας στο Κέντρο για την Αμερικανική Πρόοδο στην Ουάσινγκτον την περασμένη εβδομάδα, ο Πατρίκ Γκασπάρντ, ένας πρώην σύμβουλος του Μπάρακ Ομπάμα ανέφερε μεταξύ άλλων: «Τα βασικά πιστεύω αξίζουν ελάχιστα όταν δρας διαφορετικά. Ήταν εκπληκτικό να βλέπουμε Ρεπουμπλικάνους ηγέτες, οι οποίοι τη Δευτέρα εξήραν τον Ζελένσκι την Πέμπτη να απαλείφουν οποιαδήποτε αναφορά σε εκείνον από τα σάιτ τους. Είναι εκπληκτικό να βλέπεις ανθρώπους που κάποτε έβλεπαν το συγκεκριμένο θέμα ως πολύ σοβαρό, όπως η Λίντσι Γκρέιαμ, ξαφνικά να λένε αυτά τα πράγματα».

Παράλληλα, κάποια «γεράκια» με αντι-ρωσική δράση όπως ο Μάικ Πενς, η Λιζ Τσένεϊ και ο Άνταμ Κίντζινγκερ έχουν παραγκωνιστεί. Οι Ρεπουμπλικάνοι που στην πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ συχνά – πυκνά αμφισβητούσαν την εξωτερική του πολιτική πλέον βρίσκονται στο πλευρό του, τουλάχιστον δημόσια.

Ο Μαξ Μπουτ, ένας συνεργάτης του Συμβουλίου για τις Εξωτερικές Σχέσεις και συγγραφέας του «Ρίγκαν: Η ζωή και ο μύθος» ανέφερε πως: «Χωρίς τον Τραμπ, δεν πιστεύω ότι θα βλέπαμε αυτό τον αναπροσανατολισμό του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος. Ακόμα και με τον Τραμπ πολλοί Ρεπουμπλικάνοι, ιδιαίτερα στο Καπιτώλιο, βρίσκονται σε δύσκολη θέση σχετικά μ’ αυτό και δεν τους αρέσει αυτό που κάνει ο Τραμπ, όμως φοβούνται να μιλήσουν».

Άλλοι υποστηρίζουν πως η πίστη ή ο φόβος για τον Τραμπ ίσως να μην είναι η μόνη εξήγηση. Νεαροί Ρεπουμπλικάνοι αμφισβητούν θεσμούς όπως το ΝΑΤΟ ή τα Ηνωμένα Έθνη και ακολουθούν ακροδεξιούς influencers όπως ο Τάκερ Κάρλσον, ο οποίος μετά από συνέντευξη που πήρε από τον Πούτιν πριν μερικούς μήνες στη Ρωσία ισχυρίστηκε πως η Μόσχα είναι «τόσο πιο όμορφη από κάθε πόλη των ΗΠΑ».

Οι επικριτές του υποστηρίζουν πως ο Τραμπ, ο Κάρλσον και το κίνημα «MAGA» βλέπουν στη Ρωσία μια ωραιοποιημένη εκδοχή της λευκού χριστιανικού εθνικισμού σε αντίθεση με τις «woke» αξίες της δυτικής Ευρώπης. Μάλιστα πριν μερικούς μήνες ο Πούτιν ειρωνευόταν την πρεσβεία των ΗΠΑ που ύψωσε μια σημαία στα χρώματα της LGBT κοινότητας υποστηρίζοντας πως οι τρανσέξουαλ είναι «στο όριο του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας».

Από αυτή την οπτική, η μάχη δεν είναι πια μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού αλλά woke εναντίον αντί – woke. Σε αρκετές ομιλίες του ο Πούτιν έχει επιτεθεί στη Δύση για την «εμμονική της έμφαση στη φυλή», τη «μοντέρνα κουλτούρα του cancel» αλλά και «για αντεστραμμένο ρατσισμό». Έχει αναφέρει συγκεκριμένα: «Έχουν επινοήσει πέντε ή έξι φύλα: Transformers, trans – βλέπετε, δεν καταλαβαίνω καν τι είναι».

Πρόκειται για επιχειρήματα συγγενή με αυτά που χρησιμοποιούσαν οι οπαδοί του Τραμπ προεκλογικά. Σε ένα podcast στο οποίο συμμετείχε ο αναλυτής στρατηγικής Στίβεν Μπάνον και η Ρεπουμπλικανή βουλευτής Τέιλορ Γκριν, η τελευταία ανέφερε: «Ας το πούμε με το όνομά του Στίβ: Πρόκειται για έναν πόλεμο στον Χριστιανισμό. Η ουκρανική κυβέρνηση επιτίθεται σε Χριστιανούς. Η ουκρανική κυβέρνηση εκτελεί παπάδες. Η Ρωσία δεν το κάνει αυτό. Δεν επιτίθεται στη χριστιανοσύνη. Για την ακρίβεια, μοιάζει να την προστατεύει».

Ο Μπάνον από την πλευρά του δεν έχει κρατήσει κρυφή την επιθυμία του για διάλυση της Ευρωπαϊκής Δύναμης και κάθε δύναμης που τάσσεται υπέρ της παγκοσμιοποίησης. Ο Τζοέλ Ρουμπίν, ένας πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών υπό την ηγεσία του Μπάρακ Ομπάμα, συγκρίνει τις «κόκκινες» και τις «μπλε» πολιτείες των ΗΠΑ ως εξής: «Η Ρωσία είναι μια κόκκινη πολιτεία και η Γαλλία με την Αγγλία και το ΝΑΤΟ είναι μπλε πολιτείες».

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ο αντικομμουνισμός ήταν βασικός για τους Ρεπουμπλικάνους. Ο Ρίγκαν απέδιδε στη Σοβιετική Ένωση τον τίτλο της «Αυτοκρατορίας του Κακού» και αύξησε τις στρατιωτικές δαπάνες των ΗΠΑ. Όταν όμως στην εξουσία στην ΕΣΣΔ ανέβηκε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ το 1985, οι σχέσεις βελτιώθηκαν. Ο Ρίγκαν και ο Γκορμπατσόφ είχαν σειρά από συναντήσεις που οδήγησαν σε κομβικές συμφωνίες περιορισμού των εξοπλισμών. Ο διάδοχος του Ρίγκαν, Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, συνεργάστηκε και εκείνος στενά με τον Γκορμπατσόφ και αργότερα με τον Γέλτσιν καθώς η Σοβιετική Ένωση διαλυόταν το 1991, ενισχύοντας τη μετάβαση από τον σοσιαλισμό στον καπιταλισμό.

Νωρίς στην προεδρία του, ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος, είχε μια θετική σχέση με τον Πούτιν, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «είδε μέσα στην ψυχή του Πούτιν» πως είναι αξιόπιστος. Οι δυο τους συνεργάστηκαν στενά στο επίπεδο της αντι-τρομοκρατίας μετά τις επιθέσεις τις 11ης Σεπτεμβρίου όμως οι εντάσεις ξαναεμφανίστηκαν στις μεταξύ τους σχέσεις μετά τον πόλεμο στο Ιράκ και τη στήριξη των ΗΠΑ στη Γεωργία και την Ουκρανία.

Το 2008, όταν η Ρωσία εισέβαλε στη Γεωργία, οι σχέσεις των δύο χωρών πήραν και πάλι την κάτω βόλτα. Ο Ομπάμα εγκαινίασε μια πολιτική επανεκκίνησης με τη Ρωσία, με στόχο τη βελτίωση των σχέσεων, όμως η προσάρτηση της Κριμέας το 2014 από τους Ρώσους έφεραν και πάλι εντάσεις. Σε απάντηση ο Ομπάμα επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία και απέλασε διπλωμάτες. Η Ρωσία κατηγορήθηκε πως προσπάθησε να παρέμβει στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ υπέρ του Τραμπ, σύμφωνα με Επιτροπή της Γερουσίας, η οποία φέρεται να βρήκε αποδείξεις επαφών μεταξύ της καμπάνιας του Τραμπ και αξιωματούχων του Κρεμλίνου.

Ο Ντόναλντ Τραμπ μοιάζει απρόθυμος να κάνει οποιαδήποτε κριτική στη Ρωσία ή τον Πούτιν ακόμα και μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία και τον θάνατο του ακτιβιστή Αλεξέι Ναβάλνι στις ρωσικές φυλακές. Ο… εκπουτινισμός του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος είναι ίσως μια υπερβολή. Τα γηραιότερα μέλη των Ρεπουμπλικάνων όπως ο Μίτς ΜακΚόνελ, ο οποίος αποσύρεται στις επόμενες εκλογές, ο Τομ Τίλις ή ο Ρότζερ Γουίκερ παραμένουν υποστηρικτικά προς του Ουκρανούς.

Ο Χένρι Όλσεν, συνεργάτης του Κέντρου Δημόσιας Πολιτικής ανέφερε: «Διαφωνώ με την ιδέα πως οι Ρεπουμπλικάνοι στηρίζουν τον Πούτιν γιατί δεν υπάρχει κάποια απόδειξη γι’ αυτό. Υπάρχει απόδειξη ότι οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν κουραστεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αυτά τα δύο όμως δεν είναι τα ίδια».

Παρόλα αυτά, η ισορροπία μοιάζει να αλλάζει καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος χάνεται από τη μνήμη. Περίπου 41% των Ρεπουμπλικάνων βλέπουν τη Ρωσία ως «φιλική» ή και ως «σύμμαχο» σύμφωνα με δημοσκόπηση του περασμένου μήνα από το CBS. Και περίπου το 27% συμφωνούν με τη δήλωση πως ο Τραμπ είναι «πολύ κοντά στη Μόσχα» σύμφωνα με έρευνα του Reuters και της Ipsos.

Ο Άνταμ Σμιθ, Δημοκρατικός της Επιτροπής της Βουλής για τις Ένοπλες Δυνάμεις, ανέφερε στον Guardian σχετικά με το κίνημα «Make America Great Again»: «Σίγουρα έχουν δείξει συμπάθεια για τις αυταρχικές, παραδοσιακές αξίες του Βλαντίμιρ Πούτιν, που είναι ιδιαίτερα προβληματικές αν σε αφορούν τα προβλήματα του φανατισμού και των διακρίσεων. Η συμπάθεια για τον Ρώσο πρόεδρο αυξάνεται και το τμήμα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος που διαφωνεί με αυτό αδυνατίζει όλο και περισσότερο ενώ το άλλο τμήμα γίνεται όλο και πιο δυνατό». Ο ίδιος προσθέτει: «Πιστεύουν πως προωθούν «παραδοσιακές αξίες» και βλέπουν στον Πούτιν έναν ιδεολογικό σύμμαχο. Ακόμα πιστεύω πως είναι μειοψηφία εντός του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος, όμως ο Τραμπ είναι πρόεδρος. Είναι ο ηγέτης αυτού του κόμματος και προσκολλώνται σε εκείνον. Ο Τραμπ απολαμβάνει μεγάλης αποδοχής για την κοσμοθεωρία του και όλο και περισσότεροι από τους Ρεπουμπλικάνους ακολουθούν στην ίδια κατεύθυνση».

Τέλος, ο Μπιλ Γκάλστον, πρώην σύμβουλος του Μπιλ Κλίντον αναφέρει: «Το Ρεπουμπλικάνικο κόμμα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν αντι-κομμουνιστικό και από εκείνο το σημείο, από τη στιγμή που ο κομμουνισμός εξαφανίστηκε, το ίδιο συνέβη και με το βασικό τους κίνητρο κατά της Ρωσίας. Το γεγονός πως η Ρωσία κυβερνάται από ένα αυταρχικό δεξιόστροφο καθεστώς δεν τους προβληματίζει. Στον βαθμό που ο Πούτιν έχει επανεφεύρει την προσωπικότητά του ως έναν παραδοσιακό μαχητή που μάχεται για τον πολιτισμό, στην πραγματικότητα γοητεύει τη νέα μορφή του Ρεπουμπλικάνικου κόμματος».