Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκεται για ακόμη μια φορά ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, Έλον Μασκ, αυτή τη φορά για τη χειρονομία του κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Ουάσιγκτον, λίγο μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ, που ερμηνεύθηκε από πολλούς ως ναζιστικός χαιρετισμός.
Συγκεκριμένα, ο Έλον Μασκ, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην «Capital One Arena» αφού ευχαρίστησε το πλήθος που στήριξε την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ακούμπησε το δεξί του χέρι στο στήθος και στη συνέχεια το εξέτεινε ευθεία με την παλάμη ανοιχτή προς τα κάτω, μια κίνηση που θυμίζει τον χαιρετισμό που έχουν υιοθετήσει οι φασίστες και οι ναζί. Επανέλαβε τη χειρονομία στρεφόμενος προς το υπόλοιπο πλήθος, πίσω του.
Ο ίδιος ο Μασκ αρχικά η μόνη απάντηση που έδωσε ήταν ότι συμφώνησε με ένα σχόλιο χρήστη στο X, σχολιάζοντας «ναι, αυτό ακριβώς» στην εξής ανάρτηση: «Μπορούμε να σταματήσουμε να αποκαλούμε τους ανθρώπους Ναζί; Δεν λειτούργησε την προεκλογική περίοδο, δεν λειτουργεί και τώρα, είναι κουραστικό, βαρετό και παλιό. Δεν περνάει πια, οι άνθρωποι δεν σοκάρονται από αυτό».
Ύστερα, αναδημοσίευσε ένα σχόλιο στο Χ που χαρακτήριζε ως «βρώμικο hoax» τις κατηγορίες περί ναζιστικής χειρονομίας, γράφοντας: «Ειλικρινά, πρέπει να βρουν νέα βρώμικα κόλπα. Η επίθεση του στυλ “όλοι είναι χιτλερικοί” έχει κουράσει».
Στη συνέχεια έκανε λόγο για προπαγάνδα από τα μέσα ενημέρωσης:
Οι διεθνείς αντιδράσεις
Η κίνηση πυροδότησε διεθνείς αντιδράσεις, με πολιτικούς, ιστορικούς και οργανώσεις να την καταδικάζουν έντονα.
Στη Γερμανία, όπου οι αναφορές στον ναζισμό προκαλούν ιδιαίτερη ευαισθησία, ο υπουργός Υγείας, Καρλ Λάουτερμπαχ, σχολίασε: «Δεν έχω σε μεγάλη εκτίμηση τον Έλον Μασκ ως πολιτικό, από όσα γνωρίζουμε μέχρι τώρα. Αλλά μια τέτοια χειρονομία, δεδομένης της ήδη γνωστής του εγγύτητας με δεξιούς λαϊκιστές στην παράδοση του φασισμού, πρέπει να ανησυχεί κάθε δημοκράτη».
Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, μιλώντας από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, τόνισε: «Η γερμανική και ευρωπαϊκή ελευθερία έκφρασης δεν υπάρχουν για να υποστηρίζονται ακροδεξιές θέσεις. Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει, ακόμη και αν είναι δισεκατομμυριούχος. Αυτό που δεν δεχόμαστε είναι αν έτσι υποστηρίζονται ακροδεξιές θέσεις».
Απαντώντας στον Σολτς, ο Μασκ έκανε ειρωνική ανάρτηση στην πλατφόρμα X, γράφοντας: «Shame on Oaf Schitz» (Ντροπή στον Βλάκα Σχιζο-φρενή), παραφράζοντας το όνομά του.
Στην Ιταλία, ο γνωστός δημοσιογράφος Ρομπέρτο Σαβιάνο καταδίκασε έντονα τον Μασκ, λέγοντας: «Το τέλος όλου αυτού θα είναι βίαιο. Η πτώση του θα είναι ανάλογη με εκείνη αυτών στους οποίους ιστορικά αναφέρεται με αυτή την κίνηση. Ο Μασκ θα πέσει από τα χέρια αυτών που τώρα υποκινεί, τροφοδοτούμενος από την ίδια τη βία που ασκεί».
Στην Ισπανία, η υπουργός Εργασίας, Γιολάντα Ντίαθ, ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την πλατφόρμα X, δηλώνοντας: «Χθες το βράδυ, όλος ο πλανήτης είδε τον Έλον Μασκ να μιμείται τον ναζιστικό χαιρετισμό στο πλαίσιο της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ. Ήταν μια πολύ σκληρή εικόνα που με έκανε να πάρω μια απόφαση που σκεφτόμουν εδώ και αρκετούς μήνες».
Αποστασιοποίηση των Γερμανών καταναλωτών από την Tesla
Οι αντιδράσεις δεν περιορίστηκαν μόνο στις πολιτικές δηλώσεις. Στη Γερμανία, η χειρονομία αυτή επηρέασε και την εικόνα της Tesla. Πολλοί οδηγοί ηλεκτρικών αυτοκινήτων δήλωσαν ότι νιώθουν πλέον ντροπή που συνδέονται με τον Μασκ. Σύμφωνα με την Deutsche Welle, οι πωλήσεις της Tesla στη Γερμανία μειώθηκαν σημαντικά το 2024, καθώς οι νέες ταξινομήσεις σχεδόν μειώθηκαν στο μισό, από 63.000 το 2023 σε 37.000.
Όπως δήλωσε ο Στέφαν Βέγκνερ, από το διαφημιστικό πρακτορείο Scholz & Friends: «Η Tesla αρχικά είχε καταφέρει να προσελκύσει ένα οικολογικά ευσυνείδητο και προοδευτικό κοινό. Πλέον, αυτό το κοινό αισθάνεται απογοήτευση και αποστασιοποιείται από τον Μασκ».
Η αντίδραση του Δήμου Χαλανδρίου
Ενδιαφέρον έχει ανάρτηση του Δήμου Χαλανδρίου, σύμφωνα με την οποία καταργεί το λογαριασμό του στο X, στο πλαίσιο διαμαρτυρίας του χαιρετισμού των Ναζί, η δράση των οποίων στη χώρα μας «μετρά 600.000 νεκρούς».
Ιστορικοί και ΜΚΟ στις ΗΠΑ
Η ιστορικός Κλερ Όμπιν, ειδική στο ζήτημα του ναζισμού στις ΗΠΑ, δήλωσε: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτός ήταν όντως ναζιστικός χαιρετισμός». Παρόμοια θέση πήρε και η ιστορικός Ρουθ Μπεν-Γκιάτ, σημειώνοντας ότι η κίνηση αυτή ήταν «ξεκάθαρα εμπνευσμένη από φασιστικά σύμβολα».
Οργανώσεις όπως η Anti-Defamation League (ADL) δέχθηκαν επικρίσεις για την αρχική τους στάση, καθώς χαρακτήρισαν τη χειρονομία «άγαρμπη έκφραση ενθουσιασμού». Η πολιτικός Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτές αντέδρασε έντονα: «Υπερασπίζεστε έναν ναζιστικό χαιρετισμό που εκτελέστηκε και επαναλήφθηκε για έμφαση και σαφήνεια».
Αντίδραση από ακροδεξιούς υποστηρικτές
Παράλληλα, ακροδεξιές ομάδες εξέφρασαν την υποστήριξή τους στον Μασκ. Ο Άντριου Τόρμπα, ιδρυτής της πλατφόρμας Gab, έγραψε: «Απίστευτα πράγματα συμβαίνουν ήδη», συνοδεύοντας τη δήλωση με εικόνα του Μασκ να κάνει τον χαιρετισμό.
