«Χτύπησα τη γυναίκα μου. Έχασα την ψυχραιμία μου. Ζηλεύω και δεν ξέρω τι να κάνω». Αυτά είναι ένα από τα πιο συχνά τηλεφωνήματα που δέχεται από άνδρες με προβλήματα ζήλειας μια νέα τηλεφωνική γραμμή στη Μπογκοτά – η πρώτη του είδους της σε όλο τον κόσμο – σε μια προσπάθεια περιορισμού της (ενδημικής, ειδικά στην Λατινική Αμερική, ένα από τα πλέον μισογυνικά μέρη παγκοσμίως) τοξικής αρρενωπότητας και της ενδοοικογενειακής βίας.
Τα τηλεφωνήματα προέρχονται από νέους, ηλικιωμένους, πλούσιους, φτωχούς, αλλά πάντως άνδρες, με την γραμμή Calm Line, να ξεκινάει από την εξής βάση και λογική: αντί να εστιάζει στις γυναίκες και τους τρόπους πρόληψης, να βάζει τους άνδρες στο επίκεντρο της συζήτησης σε μια προσπάθεια να τους διδάξει έλεγχο, κατανόηση των συναισθημάτων τους και ενσυναίσθηση.
Οι ιθύνοντες αποφαίνονται ότι η γραμμή σχεδιάστηκε με έναν συγκεκριμένο σκοπό: «όχι για να αποτρέπει τη βία, αλλά για να αντιμετωπίζει τη ρίζα της που δεν είναι άλλη από την τοξική αρρενωπότητα και την εσφαλμένα παγιωμένη πεποίθηση πως ο άνδρας πρέπει να είναι ο κυρίαρχος σε μια σχέση».
«Προτρέπουμε τους άνδρες να εστιάζουν σε αισθήματα, αντιλήψεις και συμπεριφορές ανεξήγητες, «κληροδοτημένες», αν όχι επιβεβλημένες από άλλους, που πληγώνουν τους ίδιους και τους γύρω τους», εξηγεί ο Νικολάς Μοντέρο, του ανθρώπου που εισηγήθηκε και έθεσε σε εφαρμογή την Calm Line στις αρχές Σεπτεμβρίου, προσθέτοντας εμφατικά ότι «το πρόγραμμα έχει στόχο να εμπνεύσει μια συνολική και βαθιά αλλαγή κουλτούρας».
«Το ανδριλίκι έχει ρίζες και στην εθνική γεωγραφία» υποστηρίζει ο Μοντέρο, υπονοώντας την τοξική αρρενωπότητα που εμποτίζει πολλούς από τους άνδρες συμπατριώτες του σε ένα έθνος όπως την Κολομβία, κατά κύριο λόγο πολύ συντηρητικών Καθολικών.
Η Calm Line υποστηρίζεται ένθερμα και από την Κλαούντια Λόπεζ που πέρσι έγινε η πρώτη γυναίκα και πρώτη ανοιχτά γκέι δήμαρχος της Μπογκοτά.
Η αντιμετώπιση του σεξισμού έγινε για την Λόπεζ μέρος του σχεδίου διοίκησης και η τηλεφωνική γραμμή αυτή αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση αυτή.
Ένα δεύτερο, εξίσου χρήσιμο, βήμα αποτελεί ένα σχολείο για άνδρες, γνωστό ως «Men in Care» που στόχο έχει να διδάξει τους συζύγους και πατέρες να φροντίζουν το σπίτι, τα παιδιά και τις συντρόφους τους. Σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης, στην Κολομβία μια γυναίκα δέχεται σεξουαλική επίθεση κάθε 34 λεπτά.
Τι είναι η «τοξική αρρενωπότητα»
Η φράση «τοξική αρρενωπότητα» χρησιμοποιείται κατά βάση στις κοινωνικές επιστήμες για να περιγράψει όλα εκείνα τα παραδοσιακά μοτίβα συμπεριφοράς μεταξύ των ανδρών που σχετίζονται με πολλές αρνητικές κοινωνικές και κατά συνέπεια άσχημες ψυχολογικές επιπτώσεις. Τέτοια «τοξικά» αρρενωπά μοτίβα συμπεριφοράς περιλαμβάνουν την τάση για κυριαρχία, την υποτίμηση των γυναικών και την καταστολή των συναισθημάτων.
Ορισμένα γνωρίσματα τα οποία έχουν συνδεθεί παραδοσιακά με τον ανδρισμό και το «ματσιλίκι», όπως ο μισογυνισμός, η ομοφοβία και η βία, μπορούν να θεωρηθούν ως «τοξικά» λόγω επιβλαβών επιδράσεων στην κοινωνία, ενώ άλλα γνωρίσματα όπως το να αρνείται κανείς να ζητήσει βοήθεια ακόμη και σε σοβαρές καταστάσεις και η άμβλυνση των συναισθημάτων σχετίζονται με πολύ επικίνδυνες σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες στους ίδιους όπως κατάθλιψη, στρες, χρήση ουσιών ή ακόμη και θάνατο, στη περίπτωση που κάποιος αρνηθεί να ζητήσει π.χ. ιατρική ή αστυνομική βοήθεια.
Ο Τέρι Κούπερς (Terry Kupers), καθηγητής στο The Wright Institute School of Ρsychology, ορίζει την τοξική αρρενωπότητα ως «την συγκέντρωση των αντικοινωνικών ανδρικών χαρακτηριστικών που προωθούν την επιδίωξη κυριαρχίας, την υποτίμηση της γυναίκας και της αχαλίνωτης βίας. Η έννοια της τοξικής αρρενωπότητας δεν έχει πρόθεση να δαιμονοποιήσει τους άνδρες ή τα ανδρικά χαρακτηριστικά, αλλά να τονίσει τις αρνητικές επιπτώσεις της εναρμόνισης σε συγκεκριμένες τάσεις ιδεατής αρρενωπής συμπεριφοράς όπως η κυριαρχία και ο ανταγωνισμός».
Σύμφωνα με τον Κούπερς, ο όρος «τοξική αρρενωπότητα» χρησιμοποιείται για να περιγράψει πτυχές της ηγεμονικής αρρενωπότητας οι οποίες είναι κοινωνικά καταστρεπτικές, όπως ο μισογυνισμός, η ομοφοβία, η πλεονεξία και η βίαιη κυριαρχία.
Ο Κούπερ τονίζει ωστόσο πως άλλα χαρακτηριστικά της αρρενωπότητας, όπως η περηφάνια κάποιου να κερδίζει στα αθλήματα, επίδειξη αλληλεγγύης σε έναν φίλο, η επιτυχία στην δουλειά και να κερδίζει τα προς το ζην της οικογένειας, δεν είναι μέρος της έννοιας της τοξικής αρρενωπότητας.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Ρόναλντ Φ. Λεβάντ (Ronald F. Levant), η ένταξη των αγοριών σε συγκεκριμένους ρόλους φύλων, οι οποίοι εξιδανικεύουν την σκληρότητα, κυριαρχία και περιορισμό των αισθημάτων, πολλές φορές ξεκινά από την βρεφική ηλικία. Αυτές οι τάσεις περνάνε από πατέρα σε γιο ή ανιψιό ή άλλα μέλη της κοινότητας. Πολλά μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν το στερεότυπο του «alpha male».
