Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δεν είναι άνθρωπος που παραδέχεται λάθη. Ούτε είναι άνθρωπος που εκφράζει τη λύπη του. Και καθώς τα αμερικανικά χρηματιστήρια έπεφταν κατακόρυφα μετά την ανακοίνωση σαρωτικών δασμών σε 180 χώρες αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ διαλαλούσε ότι όλα θα ανακάμψουν σύντομα και θα ανθήσουν. Η Αμερική οδεύει προς μέρες δόξας. Ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, εντωμεταξύ, παραπονέθηκε ότι οι επικριτές βλέπουν υπερβολικά βραχυπρόθεσμα: «Θα έχουμε μια ακμάζουσα χρηματιστηριακή αγορά για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή επανεπενδύουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», είπε.
Σε ανάλυση του Politico, που υπογράφει ο Τζέιμι Ντέτμερ, σημειώνεται πως η διακήρυξη της οικονομικής ανεξαρτησίας του Τραμπ και ο εναγκαλισμός του προστατευτισμού του 19ου αιώνα ισοδυναμεί με το κλείσιμο της πόρτας στον υπόλοιπο κόσμο – και πιθανότατα θα έχει την ακούσια συνέπεια ο υπόλοιπος κόσμος να αποφασίσει, έστω και με οδυνηρό και αργό τρόπο, να ξαναφτιάξει μια νέα παγκόσμια εμπορική τάξη που θα αντικαταστήσει αυτή που διαμόρφωσε η Αμερική, από την οποία ευημερούσε και την οποία τώρα έχει εγκαταλείψει.
Θα έχει επίσης γεωπολιτικές συνέπειες, καθώς πολλές χώρες διερευνούν ήδη νέες διμερείς εμπορικές συμφωνίες ή εξετάζουν τον τρόπο επέκτασης περιφερειακών εμπορικών μπλοκ. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, για παράδειγμα, επιδιώκουν να ενισχύσουν τους εμπορικούς δεσμούς με την Κίνα και συζητούν την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την τριμερή συμφωνία ελεύθερου εμπορίου. Και τα μέλη της Ένωσης Κρατών Νοτιοανατολικής Ασίας και της Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για τη Δια-Ειρηνική Εταιρική Σχέση επιδιώκουν τώρα να ενσωματωθούν ταχύτερα.
Εντωμεταξύ, για τους Αμερικανούς και για μεγάλο μέρος του κόσμου, η αυτοαποκαλούμενη «Ημέρα Απελευθέρωσης» του Τραμπ είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ένα σοβαρό οικονομικό σοκ – το πιο πιθανό είναι να προκαλέσει παγκόσμια ύφεση, συνεχίζει η ανάλυση.
Η διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, έχει περιοριστεί μέχρι στιγμής στο να προειδοποιεί ότι οι δασμοί του Τραμπ αντιπροσωπεύουν «σημαντικό κίνδυνο» για την παγκόσμια οικονομία. Όμως οι αναλυτές της JPMorgan αύξησαν την εκτίμηση κινδύνου μιας παγκόσμιας ύφεσης στο 60% – από προηγούμενη πρόβλεψη του 40% – προειδοποιώντας τους πελάτες ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να «μεγεθυνθεί από τα αντίποινα, τις διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού και το σοκ του συναισθήματος».
Φυσικά, πολλά θα εξαρτηθούν από το πώς θα αντιδράσουν οι χώρες στους δασμούς του Τραμπ. Τα αντίποινα, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να προσκαλέσουν αντίμετρα από τον Τραμπ, προκαλώντας ένα σπιράλ «tit-for-tat» που επιδεινώνει τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές. Αλλά οι αντιδράσεις τους θα εξαρτηθούν επίσης από το ποιο είναι πραγματικά το τελικό παιχνίδι του Τραμπ – και αυτό απλώς δεν είναι σαφές.
Η ασυνέχεια και το χάος είναι συνυφασμένα με τον γενικό στόχο πίσω από τη στρατηγική, αντανακλώντας, εν μέρει, μια διάσπαση στη συλλογική σκέψη της κυβέρνησης.
Είναι οι δασμοί ένα διαπραγματευτικό τέχνασμα για να αποσπάσουν συμφωνίες που είναι ευνοϊκές για τις ΗΠΑ; Σύμφωνα με τον γιο του Τραμπ, Έρικ, αυτό επιδιώκει ο πατέρας του: «Δεν θα ήθελα να είμαι η τελευταία χώρα που θα προσπαθήσει να διαπραγματευτεί μια εμπορική συμφωνία με τον @realDonaldTrump. Ο πρώτος που θα διαπραγματευτεί θα κερδίσει – ο τελευταίος θα χάσει απολύτως. Έχω δει αυτή την ταινία σε όλη μου τη ζωή», έγραψε.
Και ο ίδιος ο Τραμπ έδειξε ότι είναι ανοιχτός σε εμπορικές διαπραγματεύσεις, λέγοντας την Πέμπτη ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες με άλλες χώρες σχετικά με τους δασμούς, αν προσφέρουν κάτι πρωτοφανές.
Ωστόσο, αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους βοηθούς του Λευκού Οίκου, οι οποίοι λένε ότι οι δρακόντειοι δασμοί δεν αποτελούν διαπραγματευτική τακτική. Ο κορυφαίος εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, για παράδειγμα, δήλωσε στο CNBC ότι οι δασμοί δεν είναι προς διαπραγμάτευση: «Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση… Πρόκειται για εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης», δήλωσε.
«Οι ίδιοι οι υπολογισμοί είναι επίσης ανούσιοι, βασισμένοι σε έναν αμφίβολο τύπο που προέκυψε λαμβάνοντας το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ σε αγαθά με μια συγκεκριμένη χώρα, διαιρώντας το με τις συνολικές εισαγωγές από τη χώρα αυτή και στη συνέχεια διαιρώντας τον αριθμό που προκύπτει με το δύο», σημειώνει το Politico και συνεχίζει:
«Επομένως, οι δασμοί είναι απλώς ένας τρόπος αντιστροφής των εμπορικών ελλειμμάτων των ΗΠΑ, όπως υποδηλώνει ο τύπος; Φαίνεται να υπάρχει συναίνεση εντός της κυβέρνησης ότι τα εμπορικά ελλείμματα των ΗΠΑ μπορούν να είναι μόνο κακό πράγμα – το σφάλμα των κακόβουλων εμπορικών εταίρων που επωφελούνται. Ωστόσο, δεν εξετάζεται το αντεπιχείρημα ότι τα ελλείμματα είναι συνέπειες ενός υπερβολικά ισχυρού δολαρίου, μη βιώσιμων κυβερνητικών δαπανών και της επιλογής των Αμερικανών να αποταμιεύουν, να επενδύουν ελάχιστα και να ξοδεύουν πολλά.
Έχοντας αυτό κατά νου, οι δασμοί δεν θα μπορέσουν απαραίτητα να αντιστρέψουν τα ελλείμματα».
«Τελικά, όλοι οι λόγοι που ο Τραμπ και οι κορυφαίοι σύμβουλοί του έχουν επικαλεστεί για να εξηγήσουν την εξαιρετικά επιθετική στρατηγική – από τη μείωση των φόρων έως τη μείωση των ελλειμμάτων – θα δυσκολέψουν τους εμπορικούς εταίρους να σχεδιάσουν τι να κάνουν.
Θα πρέπει να χαμογελάσουν και να το υπομείνουν ή να αντεπιτεθούν; Ό,τι κι αν αποφασίσουν, φίλοι και εχθροί θα αρχίσουν πιθανότατα να συνθέτουν μια διαφορετική παγκόσμια εμπορική τάξη – μια τάξη που μπορεί να αρέσει στην Αμερική πολύ λιγότερο από εκείνη που μόλις κατέστρεψε», καταλήγει το δημοσίευμα.
