Έμφυλη βία στην Ελλάδα: Τι καταγράφει η πρώτη ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών

Δημοσιεύθηκε η ετήσια έκθεση για τη βία κατά των γυναικών από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΟΠΙΦ), η οποία αποτυπώνει το έργο της ΓΓΟΠΙΦ, το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη βία κατά των γυναικών, όπως επίσης και την κατάσταση της έμφυλης βίας στη χώρα μας, με έμφαση στην περίοδο της πανδημίας από τον Covid-19.

Όπως τονίζει η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων Μαρία Συρεγγέλα, «η πρόληψη και η καταπολέμηση της έμφυλης βίας αποτελούν βασικούς στρατηγικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ελληνικής κυβέρνησης και λειτουργούν ως πρωταρχικές προϋποθέσεις για την πραγμάτωση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων».

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της έκθεσης, όπως μεταδίδει το ΑΜΠΕ, την περίοδο του πρώτου lockdown και, συγκεκριμένα, την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου 2020, στα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου δομών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών απευθύνθηκαν 549 γυναίκες στο σύνολο. Κατά την περίοδο αναφοράς, βασική πηγή ενημέρωσης των γυναικών ήταν η Γραμμή SOS 15900 με 39% το μήνα Απρίλιο 2020, ενώ το 18% ενημερώθηκε από άλλο φορέα.

Αναλυτικά, στα συμβουλευτικά κέντρα τον Απρίλιο 2020 σχεδόν το 55% εξ αυτών εξυπηρετήθηκε στην Αθήνα, τον Πειραιά, την Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη και την Αλεξανδρούπολη, ενώ σχεδόν το 17% στην Κρήτη, την Κω, την Κέρκυρα, τη Χίο και τη Μυτιλήνη και το 28% στα υπόλοιπα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου.

Οι επικρατέστερες μορφές βίας κατά των γυναικών και τους δύο μήνες αναφοράς υπήρξε η ενδοοικογενειακή βία με σχεδόν 84%. Περίπου το 28% των γυναικών έλαβε ψυχολογική υποστήριξη και το 26% νομική υποστήριξη.

Η σχέση μεταξύ θύματος-θύτη ήταν κυρίως σχέση μεταξύ συζύγων (πρώην και νυν), με ποσοστό 56% για το μήνα Μάρτιο 2020 και 51% για τον Απρίλιο 2020.

Ηλικιακές ομάδες και εκπαιδευτικό επίπεδο

Οι ηλικιακές ομάδες των γυναικών που έλαβαν υποστηρικτικές υπηρεσίες στα συμβουλευτικά κέντρα του δικτύου και στους δύο μήνες αναφοράς ήταν περίπου 7% για γυναίκες μεταξύ 26-35 χρονών, περίπου 25% για γυναίκες ηλικίας 36-45 χρονών και 23% για τις γυναίκες μεταξύ 46-55 χρονών.

Οι γυναίκες που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις ανήκαν σε μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα 60+ και ήταν περίπου 5% τον Μάρτιο 2020 και σε ποσοστό 12% τον Απρίλιο 2020, με κύριες μορφές βίας τη σωματική παραμέληση και κακοποίηση και η ψυχολογική και οικονομική βία από θύτες συζύγους/συντρόφους, τα ενήλικα παιδιά τους, άλλους συγγενείς ή τους φροντιστές τους.

Το εκπαιδευτικό επίπεδο των γυναικών που απευθύνθηκαν στα συμβουλευτικά κέντρα κυμάνθηκε μεταξύ της δευτεροβάθμιας και της μεταλυκειακής εκπαίδευσης, ενώ αναφορικά με την κατάσταση απασχόλησής τους περίπου το 42% ήταν άνεργες και 36% ήταν εργαζόμενες, ενώ 5% ήταν γυναίκες σε σύνταξη.

Ξενώνες φιλοξενίας

Όσον αφορά τους ξενώνες φιλοξενίας, κατά την περίοδο αναφοράς, έγιναν πανελλαδικά 19 νέες εισαγωγές στους ξενώνες φιλοξενίας του δικτύου δομών, ενώ, μέχρι και τις 30 Απριλίου 2020, φιλοξενήθηκαν 35 γυναίκες πρόσφυγες, εκ των οποίων οι 25 ήταν μητέρες. Επίσης, φιλοξενήθηκαν και 43 παιδιά πρόσφυγες εκ του συνολικού αριθμού των 79 παιδιών που φιλοξενούνταν το διάστημα αυτό στους ξενώνες φιλοξενίας.

Αναφορικά με τα προσωρινά καταλύματα ασφαλούς διαμονής, που σύστησε εκτάκτως η ΓΓΟΠΙΦ τον Απρίλιο 2020, φιλοξενήθηκαν συνολικά 12 γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ρόδο και Μυτιλήνη.

Από το σύνολο των γυναικών που επιτυχώς απομακρύνθηκαν από το κακοποιητικό τους περιβάλλον εν καιρώ πανδημίας, οι 7 ήταν πρόσφυγες και μετανάστριες, ενώ ο συνολικός αριθμός των παιδιών που φιλοξενήθηκαν με τις μητέρες τους στα προσωρινά καταλύματα ασφαλούς διαμονής ήταν 10.

Τα στελέχη των συμβουλευτικών κέντρων παρείχαν παράλληλα στις φιλοξενούμενες γυναίκες στα προσωρινά καταλύματα υποστηρικτικές υπηρεσίες και παραπομπή για ιατρική εξέταση και παρακολούθηση των ανήλικων παιδιών τους από εξειδικευμένες/-ους επαγγελματίες από «Το Χαμόγελου του Παιδιού».

Γραμμή SOS 15900

Στη Γραμμή SOS 15900 καταγράφηκαν 325 κλήσεις το μήνα Μάρτιο και αφορούσαν «περιστατικά βίας», ενώ 69 κλήσεις αφορούσαν «την ενημέρωση».

Συγκριτικά με τους δύο μήνες αναφοράς, τον Απρίλιο 2020 παρατηρείται μια αύξηση σε ποσοστό 227,4% για τις κλήσεις που αφορούσαν «περιστατικά βίας» και αντίστοιχα 142% σε κλήσεις που αφορούσαν «την ενημέρωση».

Από το σύνολο των κλήσεων που καταγράφηκαν από τη Γραμμή SOS 15900 τον Μάρτιο 2020 αφορούσαν καταγγελίες για περιστατικά βίας ή ενημέρωση, με το 85% να είναι ωφελούμενες ή τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν τη Γραμμή SOS 15900 για πρώτη φορά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το μήνα Απρίλιο 2020 υπήρξε 91%.

Κατανομή κλήσεων ανά περιφέρεια

Οι Περιφέρειες ανά την Ελλάδα όπου καταγράφηκαν οι περισσότερες κλήσεις για το συγκεκριμένο διάστημα ήταν η Αττική με ποσοστό 42% το μήνα Μάρτιο 2020 και 45% για τον Απρίλιο 2020, η Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας περίπου 9% και για τους δύο μήνες αναφοράς και της Κρήτης αντίστοιχα με ποσοστό 4%.

Αναφορικά με τον Μάρτιο 2020, το 92% από το σύνολο των κλήσεων αφορούσε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και 87% αντίστοιχα τον Απρίλιο 2020.

Οι σχέσεις θύματος – θύτη

Αναφορικά με τη σχέση θύματος-θύτη για τις ωφελούμενες ή τα τρίτα πρόσωπα που κάλεσαν τη Γραμμή και ανέφεραν περιστατικό βίας, θύτης ήταν ο σύζυγος στο 57% των περιπτώσεων κατά το μήνα Μάρτιο 2020 και 54% τον Απρίλιο 2020.

Τα κύρια αιτήματα των κλήσεων και για τους δύο μήνες αναφοράς ήταν η νομική συμβουλευτική με ποσοστό 41% τον Μάρτιο 2020 και 33% τον Απρίλιο 2020. Επιπλέον, η ψυχοκοινωνική στήριξη των επωφελούμενων γυναικών ή τρίτων προσώπων από το εξειδικευμένο προσωπικό της Γραμμής SOS 15900 αναζητήθηκε σε ποσοστό 36% τον Μάρτιο 2020 και 41% τον Απρίλιο 2020.

Δράσεις

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η ΓΓΟΠΙΦ ανταποκρίθηκε έγκαιρα στις ανάγκες των γυναικών θυμάτων έμφυλης βίας κατά την πρώτη περίοδο έξαρσης της πανδημίας του Covid-19, εφαρμόζοντας μία σειρά δράσεων.

Ακολουθεί συνοπτική λίστα για την ανταπόκριση της ΓΓΟΠΙΦ και του Δικτύου Δομών στις συνθήκες Covid-19:

– Ανοιχτές δομές-Λειτουργία με εκ περιτροπής εργασία και τηλεργασία με διασφάλιση της παροχής υπηρεσιών, μέσω Skype ή τηλεφώνου.

– Υλοποίηση της τηλεοπτικής καμπάνιας «Μένουμε Σπίτι, αλλά δεν Μένουμε Σιωπηλές» για την προβολή της Τηλεφωνικής Γραμμής SOS 15900 και του μέιλ [email protected].

– Εξασφάλιση φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας σε ασφαλή καταλύματα για έκτακτες και επείγουσες περιπτώσεις με δωρεάν στέγαση και σίτιση με ταυτόχρονη λειτουργία των ξενώνων φιλοξενίας, ώστε να δέχονται περιστατικά.

– Ενημέρωση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών αναφορικά με τις δράσεις και τα μέτρα που υιοθετήθηκαν από τη ΓΓΟΠΙΦ κατά τη διάρκεια της πανδημίας για τη διαχείριση έκτακτων περιστατικών γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών και φιλοξενίας στο δίκτυο δομών και στα ασφαλή καταλύματα.

– Διαμόρφωση νέων συνεργασιών της ΓΓΟΠΙΦ με την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία, το Χαμόγελο του Παιδιού και την Περιφέρεια Αττικής.

– Διατήρηση και καταγραφή στατιστικών στοιχείων-Καθημερινή παρακολούθηση.

– Συνεχής ενημέρωση και ανταλλαγή εμπειριών με διεθνείς και ευρωπαϊκούς οργανισμούς (ΟΗΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης, ΕΕ, ΟΟΣΑ, κ.ά.).

– Συνεχής ενημέρωση της αρμόδιας Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής των Ελλήνων.

– Προσθήκη της Εθνικής Γραμμής SOS 15900 στην ενότητα της επίσημης ιστοσελίδας του EIGE «Γραμμές βοήθειας για τα θύματα έμφυλης βίας».

– Υποστήριξη της συμμετοχής του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου στην εκστρατεία, με τίτλο «Mask-19», για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας.

– Έναρξη συνεργασίας με τη UNICEF και τη ΜΕΤΑδραση, με στόχο την αύξηση της προσβασιμότητας προσφύγων και μεταναστριών θυμάτων ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας στις δομές του δικτύου της ΓΓΟΠΙΦ, μέσω διερμηνείας από εκπαιδευμένες/-ους στα θέματα τις βίας διερμηνείς και σε 22 ομιλούμενες γλώσσες.

– Μετάφραση ενημερωτικών φυλλαδίων σε κύριες ομιλούμενες γλώσσες των γυναικών προσφύγων σχετικά με τα περιοριστικά μέτρα, λόγω της νόσου COVID-19, τις διαθέσιμες υπηρεσίες του δικτύου της ΓΓΟΠΙΦ, καθώς και διαθεσιμότητα διερμηνείας για τη Γραμμή SOS 15900 σε Φαρσί και Αραβικά.

– Συνεργασία με τις νεοϊδρυθείσες Υπηρεσίες Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας.