Ένα μήνα πριν δεχθεί πισώπλατα πέντε σφαίρες από τα δολοφονικά χέρια των άνανδρων μελών της «Επαναστατικής Οργάνωσης 17 Νοέμβρη», ο βουλευτής Ευρυτανίας της Νέας Δημοκρατίας Παύλος Μπακογιάννης είχε ειδοποιηθεί να προσέχει γιατί υπήρχαν ήδη πληροφορίες ότι βρίσκεται στο στόχαστρο της τρομοκρατικής οργάνωσης.
Παρ’ όλα αυτά είχε αρνηθεί την πρόταση να του δοθεί αυξημένη προσωπική ασφάλεια. Αυτό που τον ένοιαζε μόνο ήταν να υπάρχει φρουρά έξω από το σπίτι του ώστε να μην διατρέχουν κίνδυνο η γυναίκα του Ντόρα και τα παιδιά τους, Κώστας και Αλεξία.
Ο ίδιος προσωπικά διαθέτει έναν αστυνομικό, όπως και κάθε άλλος βουλευτής, αλλά και πάλι δεν τον ήθελε συνεχώς δίπλα του.
[sidequote]Πώς έστησαν την ενέδρα τα μέλη της «17 Νοέμβρη» στον βουλευτή τέλη Σεπτεμβρίου του 1989, την ώρα που το θύμα ετοιμαζόταν να πάρει το ασανσέρ για να ανέβει στο γραφείο του [/sidequote]
Αυτό ακριβώς έκανε και το μοιραίο πρωινό της Τρίτης 26 Σεπτεμβρίου 1989.
Ο 54χρονος βουλευτής ακολουθώντας το καθημερινό δρομολόγιο ξεκινάει οδικώς από το σπίτι του επί της οδού Στησιχόρου 5, κοντά στο Μέγαρο Μαξίμου, με προορισμό το γραφείο του, που βρίσκεται επί της οδού Ομήρου 35, στο κέντρο της Αθήνας. Ούτε δύο χιλιόμετρα απόσταση. Στο τιμόνι βρίσκεται ο αστυνομικός του.
Το όχημα σταματάει στην είσοδο της πολυκατοικίας που βρίσκεται το πολιτικό του γραφείο. Ο Μπακογιάννης αποβιβάζεται ενώ ο άνδρας της ασφάλειάς του πηγαίνει να παρκάρει το όχημα. Το θύμα είναι πλέον απροστάτευτο.
Ανυποψίαστο για όσα θα ακολουθήσουν αγοράζει εφημερίδες από το απέναντι ψιλικατζίδικο, καλημερίζει την καθαρίστρια της πολυκατοικίας, την κυρία Μαγδαληνή, και κατευθύνεται προς το ασανσέρ προκειμένου να ανέβει στον δεύτερο όροφο.
Τη στιγμή που είναι έτοιμος να πατήσει το κουμπί, ώρα 07:58 π.μ., τρεις μεταμφιεσμένοι άνδρες που είχαν στήσει ενέδρα στα σκαλοπάτια που οδηγούν στο υπόγειο εμφανίζονται μπροστά του και τον πυροβολούν σχεδόν εξ’ επαφής πισώπλατα με δύο διαφορετικά 45ρια πιστόλια. Μια, δύο, τρεις… πέντε φορές.
Ο πολύπειρος δημοσιογράφος που είχε διακριθεί για την έντονη αντιδικτατορική δράση και μέχρι πριν λίγη ώρα μαχόταν για την εθνική συμφιλίωση, ανασαίνει τώρα με πάρα πολύ μεγάλη δυσκολία. Φέρει τρία διαμπερή τραύματα χαμηλά αριστερά στην πλάτη, στη μέση και στον αυχένα, με τη σφαίρα σφηνώνεται στο δεξιό μέρος της κάτω γνάθου.
Προσπαθεί να συρθεί προς την έξοδο αλλά δεν προλαβαίνει γιατί χάνει τις αισθήσεις. Δεν θα τις ανακτήσει ποτέ. Έξω στο πεζοδρόμιο, η καθαρίστρια αντικρίζει τον Μπακογιάννη βουτηγμένο στο αίμα και αρχίζει να καλεί αλαφιασμένη σε βοήθεια. «Τι έπαθες κυρά μου και φωνάζεις;» θα της πει με άγρια φωνή ένας από τους δολοφόνους, ζητώντας επιτακτικά να σταματήσει. Ένας από τους συνεργούς του στρέφει το περίστροφο που ακόμα καπνίζει εναντίον ενός οδοκαθαριστή που επιχειρεί να κινηθεί εναντίον τους. Από τον φόβο του «παγώνει».
Οι δράστες γνωρίζοντας την ψυχολογία της μάζας, θα περπατήσουν ανενόχλητοι για 50 μέτρα, μέχρι τη διασταύρωση των οδών Ομήρου και Σκουφά όπου επιβιβάζονται σε ένα αυτοκίνητο μάρκας Seat που τους περιμένει.
Το όχημα είχε κλαπεί από την περιοχή του Ευαγγελισμού την περασμένη Πέμπτη και του είχαν τις πινακίδες κυκλοφορίας ΥΒΑ-4256 που είχαν αφαιρέσει δύο εβδομάδες νωρίτερα από ένα σταματημένο αμάξι στα Κάτω Πατήσια. Χωρίς να τους καταδιώξει κανείς, διαφεύγουν από τον περιφερειακό του Λυκαβηττού.
Ο άτυχος βουλευτής χωρίς σφυγμούς, με πίεση μηδέν και καμία επαφή με το περιβάλλον μεταφέρεται κλινικά νεκρός από τον αστυνομικό του, που είχε προλάβει απλώς ν’ ακούσει τους πυροβολισμούς, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» όπου φθάνουν συντετριμμένοι η σύζυγός του Ντόρα, ο πεθερός του Κωνσταντίνος Μητσοτάκης
μαζί με την υποβασταζόμενη Μαρίκα, ο υπουργός Προεδρίας Αθανάσιος Κανελλόπουλος και ο υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Μιλτιάδης Έβερτ.
Όλες οι προσπάθειες ανάνηψης θα αποβούν μάταιες. Συγκινητική ήταν η στιγμή που ο Νίκος Μπακογιάννης, αδελφός του θύματος, φθάσει στις 09:02 π.μ. στο νοσοκομείο και ρωτά, χωρίς να ξέρει ότι έχει επέλθει το μοιραίο, τι κάνει ο Παύλος και εάν έχει ελπίδες…
Το αναλυτικό ιατρικό ανακοινωθέν που εκδόθηκε στις 11 το πρωί και μοιράστηκε στους δημοσιογράφους από τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός» Δημήτριο Νικολετόπουλο αναφέρει:
«Ο βουλευτής Παύλος Μπακογιάννης διεκομίσθη στα επείγοντα περιστατικά στις 8:20 το πρωί της 26ης Σεπτεμβρίου 1989. Από την άμεση κλινική εξέταση διαπιστώθηκε ότι έφερε τραύματα από πυροβόλο όπλο στον θώρακα και στην κοιλιά και τραύματα στην κεφαλή. Η κατάστασή του ήταν βαρύτατη. […] Έγινε άμεση διασωλήνωση της τραχείας από το Αναισθησιολογικό Τμήμα και εντός δέκα λεπτών από την άφιξη χειρουργήθηκε. Συγχρόνως έγινε ερευνητική θωρακοτομή και λαπαροτομία από την Κλινική Θώρακα και τη Δ’ Χειρουργική Κλινική που εφημέρευε, αντίστοιχα».
Και συνεχίζει: «Από την ερευνητική λαπαροτομία διαπιστώθηκε ότι υπήρχε πολύ αίμα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, το οποίο προήρχετο από ρήξη του δεξιού λοβού του ήπατος και της δεξιάς λαγωνίου αρτηρίας και φλέβας. Διαπιστώθηκε επίσης τραύμα στο διάφραγμα και διάτρηση του στομάχου. Ήδη όμως, από την είσοδό του στο χειρουργείο είχε παρουσιασθεί έντονη μυδρίαση, μη αντιδρώσα στο φως. Σημειώνεται ότι παράλληλα εγένετο η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση που διήρκεσε καθ’ όλη τη χειρουργική επέμβαση και συνεχίστηκε και μετά από αυτή. Έγινε επίσχεση της αιμορραγίας αλλά, παρ’ όλη την αποκατάσταση του όγκου αίματος ο Παύλος Μπακογιάννης δεν ανάνηψε ποτέ».
Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί διακόπτουν το πρόγραμμά τους προκειμένου να μεταδώσουν την θλιβερή είδηση ενώ ο πολιτικός κόσμος δείχνει να τα έχει προς στιγμήν χαμένα. Θυμίζουμε ότι εκείνη την περίοδο έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο 62χρονος πολιτικός και πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Τζαννής Τζαννετάκης μετά από σύμπραξη της φιλελεύθερης Νέας Δημοκρατίας του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με τον Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου (στον οποίο εντάσσονταν το Κ.Κ.Ε. και η Ε.ΑΡ.) υπό τον Χαρίλαο Φλωράκη.
Αν μη τι άλλο ήταν μια ιδιότυπη κυβερνητική συγκατοίκηση Αριστεράς και Δεξιάς μπροστά στο αδιέξοδο της ακυβερνησίας. Ο ίδιος ο Παύλος Μπακογιάννης την ημέρα της δολοφονίας του ετοιμαζόταν να ολοκληρώσει την ομιλία που θα εκφωνούσε την επόμενη στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης για την παραπομπή στελεχών του ΠΑΣΟΚ που φέρεται ότι εμπλέκονταν στο σκάνδαλο Κοσκωτά.
Η προκήρυξη της «17 Νοέμβρη», που ανέλαβε την ευθύνη την ίδια κιόλας ημέρα του φονικού, είχε τίτλο «Άρχισε η κάθαρση». Στην έκτη σελίδα ανέφερε μεταξύ άλλων πως «το γεγονός ότι χτυπάμε τον Μπακογιάννη, δεν σημαίνει ότι δεν θεωρούμε σαν κύριους υπεύθυνους για το σκάνδαλο Κοσκωτά τους Παπανδρέου, Κουτσόγιωργα, Πέτσο, Ρουμελιώτη, Χαλικιά. Οι ευθύνες όλων αυτών, υπάρχουν κυρίως, αφότου ο Κοσκωτάς έγινε τραπεζίτης και εκδότης και συνεπώς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ευθύνες και συνενοχή άλλων και κυρίως σημερινών κορυφαίων παραγόντων της Ν.Δ.».
Οι συντάκτες του πυκνογραμμένου κειμένου υπογραμμίζουν παράλληλα την απόφασή τους να συνεχίσουν τον κύκλο του αίματος. «Ας το καταλάβουν όμως, ότι το επαναστατικό κίνημα αποφασίζει τη δραστηριότητά του, με βάση τις δικές του αναλύσεις, χτυπάει όσους θεωρεί υπεύθυνους, απατεώνες και κλέφτες…». Ο Τύπος της εποχής θα θεωρήσει ως ηθικό αυτουργό του φονικού το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Πολύ αργότερα, όταν θα συλληφθούν τα μέλη της οργάνωσης «17 Νοέμβρη», θα μάθουμε ότι αυτός που πάτησε τελικά τη σκανδάλη και αφαίρεσε τη ζωή του βουλευτή, ονομαζόταν Δημήτρης Κουφοντίνας.
Συνελήφθη το 2002 και στη δίκη που ακολούθησε καταδικάστηκε σε 11 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 ανθρωποκτονίες, καθώς επίσης και σε εκρήξεις και ληστείες.
Το θανάσιμο χτύπημα κατά του Μπακογιάννη θα περνούσε στην ιστορία ως η πρώτη πολιτική δολοφονία που έγινε στην Ελλάδα από χέρια τρομοκρατών. Καμία από όλες τις προηγούμενες δεν είχε πραγματοποιηθεί από μέλη τρομοκρατικής οργάνωσης.
* Ο Γεώργιος Σαρρής είναι δημοσιογράφος – μέλος της ΕΣΗΕΑ, τιμηθείς από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με το Βραβείο Αθ. Μπότση για την αντικειμενική και με πληρότητα παρουσίαση ιστορικών πολιτικών θεμάτων
