Ο θάνατος γνωστού 35χρονου ηθοποιού στα γυρίσματα σκληρού ριάλιτι, του Chase me, πριν μερικές μέρες άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τα προγράμματα τέτοιου τύπου που προβάλλονται στην τηλεόραση με κύρια χαρακτηριστικά τους την μεγάλη διάδοση που έχουν αλλά και την τεράστια, σε πολλές περιπτώσεις, επιτυχία που σημειώνουν.
Ο 35χρονος με καταγωγή από την Ταϊβάν και τον Καναδά, Γκόντφρεϊ Γκάο ξεψύχησε στις 27 Νοεμβρίου 2019 ενώ έτρεχε για ώρες που ήταν και μια από τις δοκιμασίες του παιχνιδιού.
Μετά το τραγικό συμβάν, πολλοί ζήτησαν να σταματήσει το συγκεκριμένο ριάλιτι το οποίο προβάλλεται στην Κίνα κατηγορώντας ευθέως τους παραγωγούς του ριάλιτι ότι τα κάνουν όλα για την τηλεθέαση…
Ο Άντι Γουόρχολ ίσως ήταν ο πρώτος δημιουργός ριάλιτι, όταν κινηματογραφούσε τον εαυτό του να κοιμάται επί ώρες. Άλλωστε όπως προφητικά κάποτε είχε πει, «o καθένας θα είναι διάσημος παγκοσμίως για 15 λεπτά στο μέλλον».
Η παγκόσμια παραγωγή ριάλιτι σόου έχει ξεπεράσει κάθε όριο κακής αισθητικής και ηθικής, ο σουρεαλισμός είναι η μόνη λέξη που μπορεί να την περιγράψει. Στην Ελλάδα μπορεί να παραξενευόμαστε με το «Survivor» και το «Power of Love» αλλά ευτυχώς, έχουμε δει πολύ λίγα πράγματα, ακόμα.
Στην εποχή του διαδικτύου η τηλεόραση δε θα μπορούσε να αφήσει έξω από το χορό, τα social media. Το βρετανικό «Channel 4» έκανε την αρχή βγάζοντας στον αέρα πριν ένα χρόνο περίπου, το «The Circle».
Οι παίκτες ζουν σε μια πολυκατοικία στο Λονδίνο. Κανείς δεν μπορεί να επικοινωνήσει με τον άλλο παρά μόνον, μέσω ενός κοινωνικού δικτύου. Τα προφίλ συνήθως δεν είναι αληθινά, οι παίκτες αλλάζουν την ηλικία τους, λένε ψέματα για το επάγγελμά τους, για τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Στόχος τους είναι να συγκεντρώσουν τα περισσότερα like και να κερδίσουν 75,000 λίρες. Τα προσωπικά δεδομένα, το chat τους είναι όλα έκθετα στο κοινό αποκαλύπτοντας κάθε λεπτομέρεια της ζωής τους.
Μάντεψε ποιος είναι straight
H «τηλεόραση της ντροπής» έπιασε κυριολεκτικά πάτο, με το ριάλιτι «Playing straight». Μια εκπομπή που πρόσβαλλε τόσο τη σεξουαλική ιδιαιτερότητα όσο και τη γυναικεία αξιοπρέπεια. Το concept αρκετά διαστροφικό: μια γυναίκα περνούσε αρκετό χρονικό διάστημα γνωρίζοντας άνδρες, κάποιοι από τους οποίους ήταν ομοφυλόφιλοι. Αν ο άνδρας που θα διάλεγε στο τέλος ήταν ετεροφυλόφιλος κέρδιζε, αν όχι έχανε το παιχνίδι.
Το τηλε-σκουπίδι ξεκίνησε από το αμερικανικό δίκτυο Fox και συμπλήρωσε αρκετές σεζόν. Μεταφέρθηκε στην Ολλανδία, στην Αυστραλία και στη Βρετανία επιτυχώς. Το έπαθλο ήταν 25.000 λίρες. Πολλοί από τους παίκτες, μετά το παιχνίδι δήλωναν πως υπέφεραν όταν υποκρίνονταν για τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό.
Ριάλιτι σόου με κηδείες
Το 2013 οι παραγωγοί του αμερικανικού TLC πίστεψαν πως μια κηδεία θα μπορούσε να γίνει τηλεοπτικό θέαμα και αποφάσισαν πως η κακή αισθητική μπορεί να περάσει και στον «άλλο κόσμο». Συγκέντρωσαν λοιπόν, μπροστά στον φακό τους συγγενείς θανούντων και διοργάνωσαν τηλεοπτικές θεματικές κηδείες, με ιστορίες, τραγούδι, χορό και αγαπημένες συνήθειες του μακαρίτη. Αν για παράδειγμα του άρεσε πολύ το πρωινό γεύμα, η τηλεοπτική κηδεία περιλάμβανε μεταμφιέσεις με κοστούμια- μπέικον, και κέρασμα με τηγανητά αυγά και κάθε λογής ανοησίες.
Ποιος είναι ο μπαμπάς σου;
Αρκούν 100.000 δολάρια αρκούν για να εξευτελίσεις ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου; Το Fox έδωσε την απάντηση, με το ριάλιτι «Who is your daddy». Ένας παίκτης, υιοθετημένος από μικρή ηλικία βρίσκεται στο στούντιο μαζί με 25 άνδρες. Ένας από αυτούς είναι ο βιολογικός του πατέρας. Αν τον βρει θα κερδίσει το έπαθλο.
The cheaters
Για 15 ολόκληρα χρόνια, η Αμερική και όχι μόνο, παρακολουθούσε ιστορίες απατημένων συζύγων ή συντρόφων σε ένα πολύ σκληρό σόου με βίαιες σκηνές και άσεμνο περιεχόμενο. Οι «ντετέκτιβ» ανακοίνωναν live την απιστία και προέτρεπαν τον παίκτη να πιάσει στα πράσα τον άπιστο σύντροφο. Για προστασία προσωπικών δεδομένων, ούτε λόγος. Κρυφές κάμερες και μαγνητοφωνημένες συνομιλίες, πλαισίωναν το δημόσιο εξευτελισμό.
Γιατί τα ριάλιτι έχουν τόση μεγάλη επιτυχία;
Η Ιωάννα Βώβου Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου μας εξηγεί: «Τα πρόσωπα, οι παίκτες των ριάλιτι είναι υποκείμενα του πραγματικού κόσμου. Δεν είναι ηθοποιοί είναι άτομα που παίζουν το ρόλο του εαυτού τους. Αυτή η επίκληση στην αυθεντικότητα των χαρακτήρων δημιουργεί μια προσμονή ως προς την αλήθεια, ακόμα και αν γνωρίζουμε πως υπάρχουν οι διαδικασίες αφήγησης και το μοντάζ. Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο που αυξάνει το ενδιαφέρον του τηλεθεατή. Επίσης, πολλές φορές, συμβαίνει να ταυτιζόμαστε με έναν ήρωα επειδή είναι πολύ όμορφος ή πολύ γενναίος ή πολύ δίκαιος και επειδή οι ιδιότητές του φαίνονται να είναι εξαιρετικές, πάνω του μέσου όρου».
– Και τι συμβαίνει με τους παίκτες της πολύ «trash tv» που εξαιρετικοί δεν είναι;
«Πολλές φορές ο ήρωας είναι “κατώτερος” ώστε να αισθάνεται ο τηλεθεατής ανώτερος. Έτσι, η σύγκριση με τον τηλεοπτικό ήρωα βγαίνει υπέρ του τηλεθεατή και αυτό αποτελεί μια απόλαυση, μια ευχαρίστηση και ικανοποίηση τελικά, για εκείνον».
Το γυμνό στην τηλεόραση
Ευτυχώς, στην Ελλάδα δεν έχουμε δει ακόμα τέτοια θεάματα. Στο εξωτερικό όμως, το κοινό αρέσκεται όλο και πιο πολύ στην τηλεόραση της ηδονής. Γιατί άραγε; Η Ιωάννα Βώβου μας εξηγεί: «Έχουν γίνει πολλές αναλύσεις όσον αφορά την εργαλειοποίηση του σώματος και δη του γυμνού και την εμπορευματοποίησή του. Η σεξουαλική χρήση του, ως soft porn υπάρχει έτσι και αλλιώς στην pop κουλτούρα. Η ευθύνη εδώ μοιράζεται ανάμεσα στην παραγωγή που αναλαμβάνει αυτά τα θεάματα αλλά και στην αποδοχή από τον τηλεθεατή. H “μπαναλοποίηση” του σώματος δεν είναι πια ταμπού. Tη βλέπουμε σε όλο και πιο πολλές εκδοχές, όχι μόνο στα ριάλιτι. Τη βλέπουμε και στον κινηματογράφο, στις σειρές. Ακόμα και στα δελτία ειδήσεων. Δείτε τι γίνεται κάθε φορά που έχουμε καύσωνα, τα ιδιωτικά κανάλια μας δείχνουν σώματα γυναικών στην παραλία».
Naked Attraction και Sex Box τα πορνογραφικά ριάλιτι
Το πιο διάσημο σόου με γυμνό προβάλλεται από το βρετανικό Channel 4, από το 2016. Οι παίκτες, άνδρες και γυναίκες καλούνται να επιλέξουν την/τον σύντροφό τους μόνο και μόνο βλέποντας το γυμνό τους σώμα και τα γεννητικά τους όργανα. Ακόμα χειρότερο, το «Sex Box», από το ίδιο κανάλι. Σε αυτό το παιχνίδι, οι παίκτες κάνουν σεξ σε ένα κουτί στο πλατό και έπειτα βγαίνουν και αναλύουν την ερωτική πράξη τους, απαντώντας σε ερωτήσεις ενός σεξολόγου. Ο πλήρης ευτελισμός του έρωτα συγκέντρωσε ένα εκατομμύριο τηλεθεατές στην πρώτη προβολή αλλά και πολλές αρνητικές κριτικές.
Υπάρχει βέβαια και το «Naked and Afraid», το γυμνό «Survivor» που προβάλλεται από το Discovery Channel. Ένας άνδρας και μια γυναίκα, εντελώς γυμνοί, καλούνται να επιβιώσουν μέσα στη ζούγκλα. Οι παραγωγοί υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν σεξουαλικές επαφές.
Θα παντρευόσουν ποτέ έναν άγνωστο;
«Married at First Sight»: τρία ζευγάρια αποφασίζουν να παντρευτούν χωρίς να γνωρίζονται καθόλου μεταξύ τους. Οι κάμερες καταγράφουν το ταξίδι του μέλιτος και τον έγγαμο βίο τους που διαρκεί οκτώ εβδομάδες. Μετά, θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα μείνουν παντρεμένοι ή θα πάρουν διαζύγιο. Τόσο απλά. Το παιχνίδι προβλήθηκε για αρκετές σεζόν από την αμερικανική καλωδιακή τηλεόραση και το κανάλι «Lifetime channel», σημείωσε επιτυχία και κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσει για αρκετές ακόμα σεζόν. Γυρίσματα έχουν γίνει και στην Ελλάδα.
Στον κόσμο των Καρντάσιανς…
Ό,τι πιο γελοίο μπορεί να φανταστεί κανείς, γίνεται σημαντικό: από τους καβγάδες για τα ρούχα, μέχρι την αποτρίχωση του μπικίνι. Μια οικογένεια που προσπαθεί να γίνει όσο πιο αλλοπρόσαλλη μπορεί, για τη φήμη. Πλαστικές, αλλαγές φύλου απιστίες, έρωτες, τα πάντα εκτίθενται στο κοινό, για τα λεφτά. Η Kylie Jenner είναι η νεότερη δισεκατομμυριούχος, η Kendall Jenner το πιο ακριβοπληρωμένο μοντέλο του πλανήτη και η Kim Kardashian βγάζει 100 εκατομμύρια περίπου το χρόνο, από τη σειρά καλλυντικών της.
– Ποιοι παρακολουθούν τις Καρντάσιαν και τα reality show γενικά.
Μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Οχάιο θέλησε να το διαπιστώσει. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, όσοι βλέπουν ριάλιτι είναι πολύ πιο πιθανόν, να είναι ναρκισσιστές και εγωκεντρικοί άνθρωποι. Στους χαρακτήρες των σόου αναζητούν μια κρυφή πτυχή του εαυτού τους. Από την άλλη πλευρά, όσοι βλέπουν ειδήσεις και ενημερωτικά προγράμματα είναι συχνά, περισσότερο αλτρουιστές και λιγότερο νάρκισσοι.
Και αν νομίζετε ότι η λογική της κλειδαρότρυπας είναι σημείο των καιρών, αφήσαμε για το τέλος, το πρώτο ριάλιτι που εμφανίστηκε στην τηλεόραση. Το «American Family» ήταν οι «Kardashians» της δεκαετίας του 70.
Η παραγωγή παρακολουθούσε τη ζωή μιας αμερικάνικης οικογένειας με το πρόσχημα του ντοκιμαντέρ.
