Ρακοσυλλέκτης. Μια ιδιότητα που το λεξικό περιγράφει ως εκείνον που, για βιοποριστικούς λόγους, ψάχνει και διαλέγει από τα σκουπίδια κάθε είδους αντικείμενα (χαρτιά, μπουκάλια κτλ.) για να τα πουλήσει. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός τους, τουλάχιστον στην Αθήνα έχει αυξηθεί, λόγω της κρίσης. Μέχρι και πριν από αυτήν οι ρακοσυλλέκτες ήταν κυρίως άτομα προερχόμενα από την μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης που είχαν μεταναστεύσει στην πρωτεύουσα και έμεναν σε περιοχές όπως το Γκάζι, ο Βοτανικός και ο Κεραμικός. Με το ξέσπασμα της κρίσης και την έλευση των μεταναστών από το εξωτερικό και των προσφύγων διαμορφώθηκαν δύο «ομάδες». Οι πρόσφυγες και μετανάστες που συλλέγουν πρώτες ύλες όπως χαρτί, γυαλί και μέταλλα για να τα πουλήσουν σε βιοτεχνίες ανακύκλωσης και οι Έλληνες πολίτες που συλλέγουν αντικείμενα από τους κάδους απορριμμάτων, που πιθανόν να έχουν κάποια αξία προκειμένου να τα πουλήσουν στο παζάρι που διοργανώνουν μία φορά την εβδομάδα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως η μία ή άλλη ομάδα δεν μπορεί να συλλέξει το ένα ή το άλλο αντικείμενο. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ανθρώπους που έχουν όνειρα και στόχους και δυστυχώς αντιμετωπίζουν την απαξίωση τόσο από την Πολιτεία όσο δυστυχώς και την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών αυτή της πόλης. Πρόκειται για ανθρώπους με τεράστιο μεγαλείο ψυχής που έχουν βουτήξει μέσα και ανασύρει από τα σκουπίδια, αντικείμενα τεράστιας σημασίας και αξίας, όπως το πρωτότυπο του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας που κάποιος «ευυπόληπτος» πολίτης ελαφρά τη καρδία πέταξε στον κάδο. Μας υποδέχτηκε στα γραφεία του Σωματείου Ρακοσυλλεκτών «Ο Ερμής» ο πρόεδρος Καμπέρ Βαχτέτ.
Ρακοσυλλέκτης σημαίνει βασανισμένος;
Το κέρδος του ρακοσυλλέκτη και τα κομμουνιστικά βιβλία
Οι αλλοδαποί που μαζεύουν πρώτες ύλες
Βρήκαν το πρωτότυπο του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας στα σκουπίδια
Αν και η κοινωνία τους αντιμετωπίζει ακόμα και ως περιθωριακούς είναι εκείνοι που δεν δίστασαν να «βουτήξουν» μέσα στα σκουπίδια και να ανασύρουν ένα από τα πολυτιμότερα σύμβολα-έγγραφα του νεοελληνικού κράτους. «Είναι παράνομο λέει να πειράζεις τα σκουπίδια. Αν δεν τα μαζέψουμε και εμείς… Έχουμε σώσει πολλά πράγματα. Το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδος το βρήκε ρακοσυλλέκτης αυτού του σωματείου και τότε ο πρόεδρος που ήταν τότε που ήταν λίγο διαβασμένος πήγε και το παρέδωσε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Νομίζω το ’98-’99» μας περιέγραψε ο Βαχτέτ την ανακάλυψη του ιστορικού κειμένου στα σκουπίδια.
Αυτό που θα θέλανε να ζητήσουν από την κυβέρνηση
Αυτό που θέλανε να ζητήσουν θα ήταν ένας οργανωμένος χώρος, στεγασμένος ώστε μια φορά την εβδομάδα να μπορεί να εκθέτει και να πουλάει τα πράγματά του ώστε να έχει ένα εισόδημα χωρίς φόβο. «Δεκτός κάθε έλεγχος» επισημαίνει ο πρόεδρος του σωματείου. «Τώρα έτσι όπως είμαστε αν βρέξει, αυτός ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει να κάνει πρωτοχρονιά. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει μια ειδική αγορά για εύρετρα από τα σκουπίδια». Επί τούτου υπάρχουν σχετικές επαφές με κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές της μειονότητας στους οποίους έχει μεταφερθεί το σχετικό αίτημα, ώστε να γίνει μια επί τούτου παρέμβαση. Αξίζει να αναφερθεί πως σε πόλεις του εξωτερικού, όπως το Βερολίνο, υπάρχουν ανάλογες αγορές-χώροι όπου ο καθένας μπορεί να πάει και να πουλήσει ότι βρήκε στα σκουπίδια ή ότι θεωρεί περιττό από το νοικοκυριό του.
Η περιπλάνηση του παζαριού
Μέχρι το 2012 οι ρακοσυλλέκτες πωλούσαν τα αντικείμενα που έβρισκαν στην Κορεάτικη Αγορά στο Θησείο, μέχρι που μεταφέρθηκαν στην Ιερά Οδό 94. Επρόκειτο για χώρο όπου στάθμευαν τα απορριμματοφόρα του Δήμου με αποτέλεσμα οι συνθήκες να είναι τουλάχιστον απαράδεκτες καθώς όλα τα υγρά από τα σκουπίδια που είχαν μεταφέρει στο δρομολόγιό τους τα οχήματα, έτρεχαν και πότιζαν το έδαφος. Η δυσωδία ήταν ανυπόφορη. Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο το 2013, οπότε και ο Δήμος μετέφερε και πάλι το παζάρι στην Αγίου Πολυκάρπου 95. «Τότε η διοίκηση μας πήρε από 20 ευρώ ανά πάγκο για να γίνει διαμόρφωση. Δεν την είδαμε ποτέ» αναφέρει ο Βαχτέτ περιγράφοντας πως ξεκίνησαν κινήσεις διάσπασης του σωματείου εκείνη την εποχή. Μια διάσπαση, το 2014, που είχε ως αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 7 με 8 σωματεία, αν και «Ο Ερμής» παραμένει το, παλαιότερο, το πολυπληθέστερο και το πιο ενεργό.
Το μέλλον
Ο Καμπέρ βλέπει πως λόγω και της κρίσης ο ρακοσυλλέκτης θα γίνει επάγγελμα και επί τούτου θα καταβάλλει κάθε προσπάθεια έτσι ώστε τουλάχιστον ο ρακοσυλλέκτης να παίρνει μια σύνταξη. Έστω την κατώτερη που προβλέπεται για Έλληνες πολίτες. Η ιατροφαρμακευτική ασφάλιση και περίθαλψη επίσης είναι ένας στόχος.