Οι «ναοί του έρωτα» που επιβιώνουν στη συντηρητική Ινδία

Οι υποθέσεις σεξουαλικής βίας, παιδικής πορνογραφίας και ομαδικών βιασμών που πληροφορούμαστε από τη μακρινή Ινδία, προκαλούν σοκ και φόβο. Σε αυτή τη χώρα όπου η θρησκεία και ο συντηρητισμός βασιλεύουν, τα στοιχεία της αστυνομίας λένε πως κάθε 18 ώρες γίνεται μια καταγγελία για βιασμό και κάθε 14 ώρες για σεξουαλική επίθεση. Είναι αδύνατο να ξεχάσει κανείς τον ομαδικό βιασμό και άγριο ξυλοδαρμό 23χρονης φοιτήτριας σε λεωφορείο, το 2012, που την έστειλαν στο νοσοκομείο και τελικά στο θάνατο. Το 2014 ο ομαδικός βιασμός ήταν η ποινή 20χρονης, η οποία καταδικάστηκε από «αυτοσχέδιο» δικαστήριο επειδή είχε σχέσεις με έναν άνδρα από άλλο χωριό, παραβιάζοντας τον κώδικα τιμής! Τον Δεκέμβριο του 2013, η κοινότητα LGBT της Ινδίας (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφίφυλοι και διεμφυλικοί) δέχθηκε μεγάλο πλήγμα όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποφάνθηκε πως η ομοφυλοφιλία συνιστά αδίκημα. Ακολούθως τον Αύγουστο του 2015 η ινδική κυβέρνηση επέβαλε απαγόρευση -την οποία ήρε μερικώς λίγες ημέρες αργότερα- σε περισσότερες από 800 ιστοσελίδες θεωρούμενες πορνογραφικές, σε μια προσπάθεια να κάμψει την παιδική πορνογραφία και τη σεξουαλική βία. Η Ινδία χαρακτηρίζεται σήμερα ως μια ιδιαίτερα συντηρητική χώρα, επηρεασμένη από τον πουριτανισμό ορισμένων κοινωνικών ομάδων, όπως των ισλαμικών δυναστειών, των Βρετανών κυρίαρχων και της κάστας των βραχμάνων. Αλλά δεν ήταν πάντα έτσι. Η ίδια χώρα, που δείχνει το πιο συντηρητικό της πρόσωπο, είναι και «πατρίδα» της πρώτης πραγματείας σεξ στον κόσμο, του Κάμα Σούτρα. Η ερωτική τέχνη της, που διατηρείται μέχρι και τώρα, αναμφίβολα σοκάρει περισσότερο σήμερα από ό,τι σόκαρε- αν σόκαρε- όταν δημιουργήθηκε. Οι σεξουαλικές νόρμες ήταν πολύ πιο απελευθερωμένες πριν τον 13ο αιώνα, δίνοντας ίση σημασία στο κοσμικό και στο πνευματικό, τονίζει το BBC. Το σεξ διδασκόταν ως μάθημα στην επίσημη εκπαίδευση. Απομεινάρια εκείνων των εποχών μπορούν ακόμα να απαντηθούν στη χώρα: τοιχογραφίες και γλυπτά με ερωτικά μοτίβα υπάρχουν στους τοίχους ναού του 13ου αιώνα στο Konark, στο κρατίδιο Orissa στα ανατολικά. Η γύμνια είναι κυρίαρχη και στις τοιχογραφίες και τα γλυπτά στις σκαλισμένες στο βράχο βουδιστικές  σπηλιές της Ajanta (2ος π.Χ. αιώνας) και Ellora (5ος έως 10ος αιώνας). Ωστόσο το καλύτερα διατηρημένο δείγμα της ερωτικής τέχνης σε ναούς της Ινδίας εντοπίζεται στη μικρή πόλη Khajuraho, στο κρατίδιο Madhya Pradesh. Οι ινδουιστικοί ναοί της έχουν χαρακτηριστεί μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco από το 1986. Χτίστηκαν κατά τη δυναστεία Chandela, μεταξύ 950 και 1050 και σήμερα διατηρούνται μόνο 22 από τους 85 ναούς. Την ώρα που οι γυναίκες της περιοχής μεταφέρουν φρέσκα λουλούδια και αρωματικά που τις συνοδεύουν στις προσευχές τους, οι τουρίστες αιφνιδιάζονται από τα σφιχτά, άφθονα και περίπλοκα γλυπτά που κοσμούν κάθε εκατοστό των τοίχων: εκεί που συναντώνται ανδρικές και γυναικείες θεότητες, πολεμιστές, μουσικοί, ζώα και πουλιά. Με την πρώτη ματιά θα μπορούσε να είναι ο διάκοσμος από οποιονδήποτε ναό στην Ινδία. Με μια πιο προσεκτική ματιά, ωστόσο, ο επισκέπτης δεν μπορεί να μην προσέξει την έντονα ερωτική φύση των γλυπτών, που περιλαμβάνουν άνδρες, γυναίκες και ζώα. Υπάρχουν απεικονίσεις ερωτικών επαφών περισσότερων από δύο ατόμων, οργίων και κτηνοβασίας. Πιθανότατα ακόμα και ο πιο υποψιασμένος θα νιώσει αιφνιδιασμό ή αμηχανία από τις μορφές των σωμάτων που διπλώνονται και στρίβουν στις πιο απίθανες σεξουαλικές στάσεις. Τη στιγμή μάλιστα που οι μορφές αυτές είναι σμιλεμένες ακριβώς δίπλα σε γλυπτά ιερών πλασμάτων που χαμογελούν ειρηνικά στους πιστούς! Κάποια κομμάτια έχουν πέσει και κάποια άκρα μπορεί να λείπουν αλλά κατά τα λοιπά η κατάσταση των γλυπτών είναι εξαιρετική με δεδομένο πως οι ναοί είναι ηλικίας άνω των 1000 ετών. Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την ύπαρξη αυτών των γλαφυρών ερωτικών σκηνών. Μια από τις πιο εξωτικές εκδοχές υποστηρίζει πως επειδή οι ηγεμόνες της δυναστείας Chandela ήταν οπαδοί των ταντρικών αρχών, που ορίζουν την ισορροπία ανάμεσα στις αρσενικές και τις θηλυκές δυνάμεις, πρόβαλλαν την πίστη τους αυτή στους ναούς που έφτιαξαν. Άλλες θεωρίες σχετίζονται με τον ρόλο που διαδραμάτιζαν οι ίδιοι οι ναοί εκείνες τις εποχές: θεωρούνταν μέρη μάθησης και λατρείας- ειδικά σε ό,τι αφορά τις καλές τέχνες, ανάμεσά τους και της τέχνης του έρωτα. Κάποιοι πιστεύουν πως η απεικόνιση σεξουαλικών δραστηριοτήτων στους ναούς θεωρείτο καλός οιωνός επειδή αντιπροσώπευε νέα ξεκινήματα και την αρχή της ζωής. Παράλληλα, ο ινδουισμός παραδοσιακά αναγνώριζε το σεξ ως ένα ουσιαστικό κομμάτι της ζωής, κάτι που μπορεί να εξηγεί γιατί τα γλυπτά με ερωτικό περιεχόμενο είναι σμιλεμένα μεταξύ άλλων που αναπαριστούν καθημερινές δραστηριότητες όπως πόλεμο και προσευχή. Το γεγονός πως είναι τοποθετημένα σε κοινή θέα και όχι κρυμμένα σε κάποια σκοτεινή γωνιά φαίνεται να δείχνει πως οι δημιουργοί τους είχαν στόχο ακριβώς αυτό, να είναι ορατά από όλους. Παραδόξως δεν φαίνεται να υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που αυτοί οι ναοί κατασκευάστηκαν στο Khajuraho, αφού δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία εάν υπήρχε καν βασίλειο στην τοποθεσία αυτή. Αλλά στην απομόνωσή τους μπορεί να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό και η επιβίωσή τους, καθώς παρέμεναν «κρυμμένοι» από το πυκνό δάσος που κάλυπτε κάποτε την περιοχή, μέχρι που ανακαλύφθηκαν εκ νέου από τον Άγγλο TS Burt το 1838. Μάλιστα τον Burt είχε χρειαστεί να πείσουν οι ίδιοι οι Ινδοί συνοδοί του να κάνει αυτό το ταξίδι, καθώς ο ίδιος δεν πίστευε πως θα μπορούσε να βρεθεί τίποτα ενδιαφέρον σε εκείνα τα απομακρυσμένα μέρη. Οι ναοί αυτοί κατάφεραν να γλιτώσουν και από το μένος της αστυνομίας ηθικής της Ινδίας, που τα τελευταία χρόνια απαγόρευσε ή κατέστρεψε πλήθος αντικειμένων που σχετίζονται με τον πολιτισμό ή την τέχνη, από τα βιβλία του Salman Rushdie ως τους πίνακες του MF Hussain. Αν παρακολουθήσει κανείς μια ξενάγηση στους ναούς αυτούς, θα παρατηρήσει με έκπληξη ολόκληρες οικογένειες να ακούν απορροφημένες πλήρως τις περιγραφές και τις αναλύσεις του ξεναγού, ακόμα και για τις πιο «άγριες» ερωτικές αναπαραστάσεις. Κανείς δεν εκπλήσσεται, κανείς δεν ανταλλάσσει βλέμματα αμηχανίας ή ντροπής, κανείς δεν χασκογελά. Είναι πιθανό αυτή η όχι εύπεπτη για τα σημερινά δεδομένα μορφή τέχνης να είναι πιο αρεστή ενταγμένη μέσα σε τέτοιο θρησκευτικό πλαίσιο. Είναι όμως επίσης πιθανό οι ναοί αυτοί να διατηρούν μέσα στους τοίχους τους ένα ακόμα μεγαλύτερο μάθημα για την Ινδία, αυτό της ανοχής. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend