Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στο Πόρτο Λάγος του νομού Ξάνθης είναι μετόχι της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους. Το συγκρότημα είναι κτισμένο πάνω σε δύο μικρά νησάκια στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος και συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών – προσκυνητών, λόγω και της υπέροχης θέας προς το θρακικό πέλαγος.
Μια ξύλινη γέφυρα πεζών τα συνδέει μεταξύ τους και μια δεύτερη τα συνδέει με τη στεριά. Στο ένα νησάκι βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (του «νοικοκύρη») και στο δεύτερο το παρεκκλήσιο της Παναγίας Παντάνασσας όπου υπάρχει και αντίγραφο της θαυματουργής της εικόνας, που βρίσκεται στη Μονή Βατοπαιδίου.
Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή του Πόρτο Λάγος, η οποία τα χρόνια της τουρκοκρατίας ανήκε σε έναν μπέη, μόναζε κάποιος άγιος ασκητής. Όταν η κόρη του μπέη αρρώστησε, θεραπεύτηκε με τη βοήθεια του ασκητή. Ως δείγμα ευγνωμοσύνης, ο μπέης δώρισε την περιοχή στη Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.
Σύμφωνα με άλλη παλαιότερη παράδοση, το μετόχι του Αγίου Νικολάου εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Νεκτάριο υπό την παρουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκαδίου, ο οποίος αφιέρωσε την περιοχή για να ευχαριστήσει την Παναγία που τον έσωσε όταν ναυάγησε στο πέλαγος, καθώς επέστρεφε από την Ρώμη.
Η περιοχή της λίμνης Βιστονίδας είναι πανέμορφη και χαρακτηρισμένη ως προστατευμένος βιότοπος, ενώ το μοναστήρι αποτελεί πνευματικό πνεύμονα για τους κατοίκους. Υπάρχει μια μικρή μοναστική αδελφότητα, η οποία προέρχεται από τη μονή Βατοπαιδίου και ακολουθεί καθημερινό πρόγραμμα ιερών ακολουθιών.
Στην εορτή του Αγίου Νικολάου, στις 6 Δεκεμβρίου συγκεντρώνεται πλήθος πιστών. Βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Ξάνθης – Κομοτηνής.
