Στην Καστροπολιτεία του Μυστρά μας ξεναγεί η αρχαιολόγος Βάλια Αγγελάκη και μας προτρέπει να την επισκεφτούμε και να γνωρίσουμε την σπουδαία ιστορία, τις εκκλησιές, τα μοναστήρια και τα παλάτια που κρύβει μέσα της.

Ξεκινώντας από τη Σπάρτη και πλησιάζοντας στον Ταΰγετο, διακρίνει κανείς σιγά- σιγά τη μορφή του Μυστρά. Ένας αγέρωχος βράχος με κεντημένα πάνω του τα ερείπια μια ένδοξης πολιτείας. Στην κορυφή το κάστρο, άγρυπνος φύλακας του βράχου εδώ και πολλούς αιώνες. Χαμηλότερα οι εκκλησιές, τα μοναστήρια, τα παλάτια και τα σπίτια, όλα μαρτυρούν το παρελθόν.

Η ιστορία

Το 1249 ο ηγεμόνας του φραγκικού Πριγκιπάτου της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλλεαρδουίνος, έχτισε στον φυσικά οχυρωμένο βράχο του Μυζηθρα, ένα ισχυρό κάστρο. Το 1262 το κάστρο πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, για να γνωρίσει, έως την πτώση του, τη μεγαλύτερη ακμή του. Ο λόφος γέμισε σπίτια, παλάτια και εκκλησιές. Από τον 14ο αιώνα τη διοίκηση της πόλης ανέλαβαν οι οικογένειες των Καντακουζηνών και των Παλαιολόγων και το Δεσποτάτο του Μυστρά έγινε σπουδαίο κέντρο πολιτισμού, στενά δεμένο με την Κωνσταντινούπολη. Η κατοικημένη πλευρά του λόφου του Μυστρά, ήταν χωρισμένη σε τρεις ζώνες. Η κορυφή του λόφου καταλαμβανόταν από το Κάστρο, στο μέσο του λόφου βρισκόταν η Πάνω Χώρα ή Χώρα, με τα παλάτια και τα παλαιά αρχοντικά, ενώ στη ρίζα του λόφου βρισκόταν η Κάτω Χώρα ή Μεσοχώρα, με τις οικίες της αστικής τάξης και πολλά μοναστήρια.

Η Κάτω Χώρα

Η ανάβαση μέχρι το κάστρο είναι κουραστική. Βλέπετε ο βράχος είναι αρκετά ψηλός. Καλό είναι λοιπόν να εφοδιαστείτε με μπόλικο νερό και να κάνετε αρκετές στάσεις. Αναβαίνοντας θα δείτε – εκτός από τη θέα και τα μνημεία – πολλούς ιδρωμένους γονείς να κουβαλάνε στους ώμους τους κουρασμένα και γκρινιάρικα μικρά παιδιά. Σε περίπτωση λοιπόν που είστε γονείς, λάβετε έγκαιρα τα μέτρα σας! Η είσοδος στην Κάτω Χώρα γίνεται από την πόρτα της Μαρμάρας. Είναι εντυπωσιακό ότι γύρω από τη συνοικία αυτή υπάρχουν πολλές εκκλησίες. Μπορείτε να δείτε την Ευαγγελίστρια, τους Αγίους Θεοδώρους, την Οδηγήτρια ή Αφεντικό και φυσικά τη Μητρόπολη τον Άγιο Δημήτριο. Σύμφωνα με το θρύλο στο κέντρο του ναού, πάνω σε μια μαρμάρινη ανάγλυφη πλάκα με το δικέφαλο αετό, γονάτισε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, για να δεχθεί πρώτη φορά το χρίσμα του Αυτοκράτορα. Λίγο παραπάνω βρίσκεται το εντυπωσιακό μοναστήρι της Παντάνασσας, σχεδόν ορατό από κάθε σημείο της πολιτείας. Εδώ μπορείτε να κάνετε μια λίγο μεγαλύτερη στάση, καθώς η θέα προς την κοιλάδα είναι πράγματι καταπληκτική και οι μοναχές που ακόμα κατοικούν εκεί είναι ιδιαίτερα φιλόξενες. Δίπλα στη ΝΑ άκρη του τείχους βρίσκεται το μοναστήρι της Περιβλέπτου. Σε όλους τους ναούς του Μυστρά διατηρούνται εξαιρετικής ποιότητας τοιχογραφίες, οι οποίες καταλαμβάνουν περίοπτη θέση στην ιστορία της βυζαντινής τέχνης. Ανάμεσα στις εκκλησιές μπορείτε να δείτε τα ερείπια βυζαντινών αρχοντικών, όπως το Αρχοντικό του Λάσκαρη και του Φραγκόπολου.

Η Πάνω Χώρα

Η είσοδος στην Πάνω Χώρα γίνεται από την Πόρτα της Μονεμβασιάς, λίγο πιο πάνω από τη Μονή Παντάνασσας. Εκεί βρίσκεται ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στην Πάνω Χώρα, εκτός από το ναό της Αγίας Σοφίας, μπορείτε να θαυμάστε τα Παλάτια των Δεσποτάδων του Μυστρά. Τα ογκώδη αυτά κτίρια, που είναι το αποτέλεσμα διαδοχικών χρονικά επεμβάσεων, διατηρούνται σήμερα σε αρκετά καλή κατάσταση, χάρη στις αναστηλωτικές επεμβάσεις των τελευταίων ετών. Ωστόσο παραμένουν εντυπωσιακά και μεγαλόπρεπα, θυμίζοντας σε όλους τους επισκέπτες ότι κάποτε εκεί έζησαν βασιλιάδες. Τελευταίος σταθμός είναι η κορυφή του λόφου, το κάστρο του Βιλλεαρδουίνου. Από εκεί πάνω η θέα θα σας αποζημιώσει για όλη τη δύσκολη ανάβαση. Επιστρέφοντας στον οικισμό του Νέου Μυστρά μην ξεχάσετε να βγάλετε μια αναμνηστική φωτογραφία κάτω από το μεγάλο άγαλμα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.