Όλοι γνωρίζουν ότι ο Άγιος Βασίλης θα κάνει τον γύρο των Χριστουγέννων, θα κατέβει από τις καμινάδες, θα πιει γάλα και θα φάει μπισκότα, θα αφήσει δώρα κάτω από τα δέντρα και θα επιστρέψει στον Βόρειο Πόλο με το ιπτάμενο έλκηθρό του.
Ή μήπως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού ο Άγιος Βασίλης στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το CNN Travel, βρίσκεται απλά θαμμένος κάτω από μια εκκλησία που φέρει το όνομά του σε ένα λιμάνι της νότιας Ιταλίας;
Η πόλη Μπάρι, που βρίσκεται στη «φτέρνα» της «μπότας» της Ιταλίας, διεκδικεί αυτή την εναλλακτική ιστορία του Άγιου Βασίλη εδώ και σχεδόν 1.000 χρόνια, αφού τα λείψανα του γενειοφόρου δωρητή λέγεται ότι θάφτηκαν κάτω από μια εκκλησία που φέρει το όνομά του.
Ο Άγιος Βασίλης στο Μπάρι
Ο Άγιος Βασίλης εδώ είναι ο Άγιος Νικόλαος, παγκοσμίως αναγνωρισμένος ως ο άνθρωπος που ενέπνευσε τον μύθο του Άγιου Βασίλη. Ο Νικόλαος, επίσης, γνωστός ως Νικλάου ή Νικόλα, ήταν ένας πραγματικός χριστιανός άγιος που γεννήθηκε, όχι στον παγωμένο βορρά, αλλά στην αρχαία πόλη Μύρα, στη σημερινή Τουρκία.
Ο Άγιος Νικόλαος, πιστεύεται ότι γεννήθηκε γύρω στο 270 π.Χ. και πέθανε 67 χρόνια αργότερα. Τον σέβονταν σε όλη τη Μεσόγειο για τη γενναιοδωρία του, και ιδιαίτερα στο Μπάρι. Αυτός είναι ίσως ο λόγος για τον οποίο οι ναυτικοί της πόλης έκλεψαν τα οστά του το 1087 και τα μετέφεραν στην πόλη τους.
Σήμερα, τα τρία τέταρτα αυτού που υποστηρίζεται ότι είναι ο σκελετός του Αγίου Νικολάου αναπαύονται κάτω από τη Βασιλική του San Nicola, τη μεγαλύτερη εκκλησία του Μπάρι, όπου τον επισκέπτονται τακτικά χριστιανοί όλων των δογμάτων από όλο τον κόσμο.
Οι κάτοικοι του Μπάρι γιορτάζουν τακτικά τη σύνδεσή τους με τον Άγιο Νίκο, αλλά είναι κάπως αμήχανοι για τον ρόλο του στην εμπορική υπερπαραγωγή που είναι τα σύγχρονα Χριστούγεννα.
Ένας τοπικός ήρωας
«Οι ντόπιοι είναι περήφανοι που η πόλη τους είναι δημοφιλής για τρία πράγματα: τα νόστιμα μύδια, τις παρθένες παραλίες και τον Άγιο Νικόλαο», λέει ο Αντόνιο Παλούμπο, σκηνοθέτης ταινιών από το Μπάρι που γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για τη σχέση του Αγίου με τον Άγιο Βασίλη.
«Αλλά δεν αισθάνονται ότι η λατρεία του αγίου έχει καμία σχέση με τη σύνδεση της πόλης με τα Χριστούγεννα».
Μεταξύ των κατοίκων του Μπάρι, λέει ο Παλούμπο, υπάρχει μια σαφής απροθυμία να αγκαλιάσουν την ιστορία προέλευσης του Άγιου Βασίλη/Άγιου Νικόλαου, εν μέρει επειδή η διάσημη εικόνα ενός άνδρα με λευκή γενειάδα και κόκκινα ρούχα επινοήθηκε από Αμερικανούς εμπόρους ανθρακούχων ποτών.
Οι ντόπιοι, οι οποίοι κρατούν εικόνες και αγαλματίδια του Αγίου Νικολάου για καλή τύχη στα πορτοφόλια και τα αυτοκίνητά τους, αντιλαμβάνονται τον τοπικό τους ήρωα ως πολύ διαφορετικό από τον Άγιο Βασίλη.
«Λατρεύουμε τον προστάτη μας Άγιο Νικόλαο, προσευχόμαστε σε αυτόν σε δύσκολες στιγμές, προσέχει τα παιδιά, τις νεαρές γυναίκες, τους ναυτικούς και τους εμπόρους», λέει η Maria Rita Mauro, επικεφαλής του τοπικού γραφείου τουρισμού. «Είναι η λατρεία μας και δεν τον βλέπουμε ως Άγιο Βασίλη, αλλά ως τον Άγιο Νικόλα».
Οι εορτασμοί για την Ημέρα του Αγίου Νικολάου ξεκινούν στο Μπάρι τη νύχτα της 5ης Δεκεμβρίου. Οι ντόπιοι παρακολουθούν τη ρωμαιοκαθολική λειτουργία τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας και στη συνέχεια τρώνε ζεστή σοκολάτα, τηγανίτες και μπαστούνια τηγανητής πολέντας που ονομάζονται sgagliozze. Διοργανώνονται συναυλίες δρόμου καθώς το άγαλμα του Αγίου Νικολάου παρελαύνει στην παλιά συνοικία σε ένα τεράστιο χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Καθώς ο Νικόλαος είναι ,επίσης, προστάτης των ανύπαντρων γυναικών, τα νεαρά κορίτσια που αναζητούν σύζυγο παραδοσιακά σχηματίζουν ουρά στη βασιλική, προσευχόμενα για αρραβώνα.
Τι υποστηρίζουν οι τοπικές εκκλησιαστικές αρχές
Ενώ οι κάτοικοι του Μπάρι μπορεί να είναι υπερπροστατευτικοί με τον Άγιο Νικόλαο, οι τοπικές εκκλησιαστικές αρχές αναγνωρίζουν και υποστηρίζουν τη σύνδεση μεταξύ αυτού και του Άγιου Βασίλη.
Ο πατέρας Giovanni Distante, ηγούμενος της βασιλικής San Nicola, λέει ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο. «Ο Αϊ-Βασίλης είναι απλώς μια εξέλιξη και μεταμόρφωση του Αγίου Νικολάου, ο οποίος είναι ένας παγκόσμιος άγιος που λατρεύεται σε ολόκληρο τον χριστιανισμό, δεύτερος μετά την Παναγία», λέει στο CNN Travel.
Η δημοτικότητα του Αγίου Νικολάου στους χριστιανούς σε όλο τον κόσμο (εκκλησίες έχουν χτιστεί στο όνομά του μέχρι την Ιαπωνία) θα μπορούσε να εξηγήσει την παγκόσμια απήχηση του Άγιου Βασίλη. Όπως, επίσης, και η φήμη του για τη γενναιοδωρία του.
Σύμφωνα με τον πατέρα Gerardo Cioffari, αρχειοφύλακα του ερευνητικού κέντρου της βασιλικής του Αγίου Νικολάου, η εικόνα του Αγίου Νικολάου ως κομιστή δώρων είναι ιστορικό γεγονός και όχι απλώς θρύλος.
«Υπάρχει ένα τεκμηριωμένο, διάσημο επεισόδιο που αφηγείται ότι μια νύχτα πέταξε τρεις σακούλες με χρυσά νομίσματα από το παράθυρο σε τρεις κοπέλες, επιτρέποντάς τους έναν αξιοπρεπή γάμο».
Οι κοπέλες προφανώς δεν είχαν προίκα και ο πατέρας τους τις πίεζε να εκπορνευθούν. Ως εκ τούτου, θεωρήθηκε ως προστάτης των γυναικών.
Στην Ιταλία, ο Άγιος Νικόλαος μεταμορφώθηκε σε Άγιο Βασίλη το 1500, φέρνοντας δώρα στα παιδιά και κατεβαίνοντας από τις καμινάδες, λέει ο Cioffari.
