Η λέξη «ρομπότ» (από τη σλάβικη λέξη robota που υποδηλώνει τη σκληρή δουλειά) εμφανίστηκε σε ένα τσέχικο θεατρικό της δεκαετίας του ’20, το οποίο τελειώνει με την καταστροφή του ανθρώπινου είδους.

Η υπόθεση του θεατρικού έγινε ακόμα πιο ρεαλιστική όταν τα ρομπότ ανέλαβαν δράση στη βιομηχανία. Το 1961, ένα γιγάντιος ρομποτικός βραχίονας ονόματι Unimate έκανε συγκολλήσεις στο εργοστάσιο της Τζένεραλ Μότορς. Στα περασμένα χρόνια, τα ρομπότ (τόσο τα φανταστικά όσο και τα πραγματικά) μας μάγεψαν με τις ικανότητες, τις ιδιοτροπίες και τα μυστηριώδη ανθρώπινα χαρακτηριστικά τους.

1921 – Rossum’s Universal Robots

Η υπόθεση παρακολουθεί τους εργαζόμενους σε ένα εργοστάσιο όπου παράγεται φθηνή και αποτελεσματική ρομποτική εργασία. Ο τσέχος συγγραφέας Karel Capek που έγραψε το θεατρικό δεν ήταν εκείνος που εφηύρε τη λέξη «ρομπότ» αλλά ο αδερφός του:

«Έλεγα στον αδερφό μου πως θέλω να γράψω μια ιστορία για τεχνητούς εργάτες, αλλά δεν ξέρω πως να τους αποκαλώ. Θα τους έλεγα Labori αλλά μου φαίνεται υπερβολικά λόγιο. Εκείνος γύρισε και μου είπε “Ε, πες τους ρομπότ”. Αυτό ήταν· η λέξη είχε εφευρεθεί».

Παρά την έννοια που περιγράψαμε στην αρχή, τα ρομπότ σχεδόν ποτέ δεν μένουν στη σκληρή δουλειά, αλλά, όπως οι κατασκευαστές τους, αναπτύσσουν τάσεις κυριαρχίας, όπως άλλωστε συμβαίνει και στο θεατρικό Rossum’s Universal Robots, μα σκηνή από το οποίο φαίνεται παρακάτω…

1927 – Μαρία
Σε μια ουτοπική πόλη του μέλλοντος, οι εργάτες μοχθούν κάτω από τη γη προκειμένου τα πράγματα να πηγαίνουν ομαλά πάνω από αυτήν. Με μια εργατική εξέγερση πιθανή, ο ιδρυτής της πόλης διατάζει τον επιστήμονά του να κατασκευάσει ένα ρομπότ που μοιάζει με μια εργάτρια, τη Μαρία, έτσι ώστε να αποτρέψει την εξέγερση. Η μεταλλική αστέρας της ταινίας «Μετρόπολις» του γερμανού Φριτς Λανγκ ενέπνευσε το παρουσιαστικό αμέτρητων άλλων ρομπότ (όπως αυτό του C3PO).

1942 – Οι Τρεις Νόμοι της Ρομποτικής
Ο διάσημος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας Ισαάκ Ασίμωφ έγραψε τους «Τρεις Νόμους της Ρομποτικής» στην ιστορία του «Runaround». Οι νόμοι έχουν ως εξής:

– Ένα ρομπότ απαγορεύεται να βλάψει έναν άνθρωπο ή να επιτρέψει να βλαφτεί άνθρωπος μένοντας άπραγο.

– Ένα ρομπότ πρέπει να υπακούει τις εντολές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός κι αν αυτές αντίκεινται στον πρώτο νόμο.

– Ένα ρομπότ πρέπει να προστατεύει την ίδια του την ύπαρξη, αρκεί η προστασία αυτή να μην αντίκειται στους δύο άλλους νόμους.

1948 – Έλμερ και Έλσι
Ο βρετανός νευρολόγος και ειδικός στα ρομπότ Γουίλιαμ Γκρέι Γουόλτερ δημιούργησε ένα ζεύγος από τις πρώτες αυτόνομες μηχανές το 1948. Τις έφτιαξε από παλιά ξυπνητήρια και τις βάφτισε Έλμερ και Έλσι. Τα δύο ρομπότ κινούνταν με αισθητήρες φωτός και αφής και είχαν μια ιδιαίτερη προτίμηση στα γυναικεία πόδια, μιας και τα τραβούσε εκεί το νάιλον που αντανακλούσε το φως!

1956 – Ο Ρόμπι το Ρομπότ
Ο Ρόμπι ήταν ένα δημοφιλές ρομπότ που πρωτοεμφανίστηκε στην ταινία επιστημονικής φαντασίας «Απαγορευμένος Πλανήτης» (Forbidden Planet) του 1956. Έμεινε στην ιστορία του κινηματογράφου για το χιούμορ και το χαρακτήρα του, ενώ εμφανίστηκε σε πάνω από 30 ταινίες, σειρές και διαφημίσεις από το 1956 μέχρι και το 2012. Μάλιστα, η υπέρτατη «αναγνώριση» για τον Ρόμπι ήρθε το 2004, όταν το όνομά του καταγράφηκε στο Robot Hall of Fame!

1961 – Unimate
Το πρώτο βιομηχανικό ρομπότ Unimate, ένας γιγάντιος βραχίονας βάρους περίπου 2 τόνων, ανέλαβε εργασία το 1961 στη γραμμή παραγωγής της General Motors. Αν και περιοριζόταν κυρίως σε συγκολλήσεις, το Unimate ήταν η πρώτη ένδειξη της «ρομποτικής εισβολής» στο βασίλειο της βιομηχανικής κατασκευής.

1968 – HAL 9000
Ο HAL 9000 παρουσιάζει την κακή πλευρά της τεχνητής νοημοσύνης στην κλασική ταινία του Κιούμπρικ «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος». Ενώ έπρεπε να κατευθύνει το διαστημόπλοιο Discovery One στο ταξίδι του προς τον πλανήτη Δία και να συμμορφώνεται με τις εντολές του πληρώματος, ο HAL αψηφά την εντολή του αστροναύτη Ντέιβιντ Μπόουμαν να ανοίξει τις θύρες του θαλάμου. «Ξέρω πως εσύ και ο Φρανκ σκοπεύατε να με αποσυνδέσετε» λέει ο HAL, «και φοβάμαι πως δεν μπορώ να το επιτρέψω».

1970 – Shakey
Το Ερευνητικό Ινστιτούτο του Στάνφορντ ανέπτυξε το Shakey, το πρώτο ρομπότ ικανό να αντιμετωπίζει περίπλοκες καταστάσεις. Το 1970, το περιοδικό Life το χαρακτήρισε ως «το πρώτο ηλεκτρονικό άτομο».

1977 – R2-D2 και C-3PO
Ο R2-D2 και ο C-3PO έκλεψαν την παράσταση στη σειρά ταινιών «Ο Πόλεμος των Άστρων» (Star wars). Τα δύο αυτά ρομπότ ήταν τόσο δημοφιλή, ειδικά μετά την ταινία «Ο Πόλεμος των Άστρων: Μια Νέα Ελπίδα» του 1977, που επανεμφανίστηκαν αργότερα σε αντικαπνιστική καμπάνια!

1978 – Ο Μάρβιν το παρανοϊκό ανδροειδές
Λόγω του τεράστιου εγκεφάλου του, ο Μάρβιν είναι πανέξυπνος και υποφέρει από ανία και κατάθλιψη. Ο Μάρβιν μπορεί να λύσει με ευκολία «όλα τα μεγάλα μαθηματικά, φυσικά, χημικά, βιολογικά, κοινωνιολογικά, φιλοσοφικά, ετυμολογικά, μετεωρολογικά και ψυχολογικά προβλήματα του σύμπαντος, εκτός από τα δικά του». Ο χαρακτήρας Μάρβιν δημιουργήθηκε από το βρετανό χιουμοριστικό συγγραφέα Ντάγκλας Άνταμς για τους σκοπούς του «Γυρίστε το Γαλαξία με Ωτοστόπ» (το οποίο από ραδιοφωνικό πρόγραμμα έγινε βιβλίο και το 2005 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη).

1983 – Tanbo R-1 και Tanbo R-2
Ένα κινέζικο εστιατόριο στην Καλιφόρνια, το Two Panda Deli, προσέλαβε ένα ζευγάρι ιαπωνικών ρομποτικών σερβιτόρων, τον Tanbo R-1 και τον Tanbo R-2, προς 20.000 δολάρια τον καθένα, για να σερβίρουν φαγητά στους πελάτες. Όταν παρεμβάλλονταν οι συχνότητες του ασυρμάτου της αστυνομίας, τα ρομπότ σκόρπιζαν το φαγητό και περιστρέφονταν με μεγάλη ταχύτητα. Επίσης, οι περίπλοκες απαιτήσεις των πελατών λάμβαναν πολύ συχνά την απάντηση «Πρόβλημά σας!».

1984 – Εξολοθρευτής
Στον «Εξολοθρευτή», ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ πρωταγωνιστεί ως η ρομποτική φονική μηχανή από το μέλλον που προγραμματίστηκε να γυρίσει πίσω στο χρόνο, να εντοπίσει και να σκοτώσει τη Σάρα Κόννορ στο Λος Άντζελες του 1984.

1986 – Τζόνι 5
Η κλασική ταινία της δεκαετίας του ’80 «Και τα Ρομπότ τρελάθηκαν» (Short Circuit) ξέφυγε λίγο από την κλασική υπόθεση «το ρομπότ είναι ο δολοφόνος» και επικεντρώθηκε στην τρυφερότερη πλευρά της μηχανής. Μετά από ένα θεαματικό κεραυνό, το ρομπότ υπ’ αριθμό 5 αποκτά συναισθήματα και ευφυΐα, δραπετεύει από το εργαστήριο, αυτοαποκαλείται Τζόνι 5 και αποφεύγει έναν επαχθή επαναπρογραμματισμό.

1996 – ABE
Ο Αυτόνομος Βενθικός Εξερευνητής (Autonomous Benthic Explorer – ABE) ήταν ένα επιστημονικό όχημα που μπορούσε να καταδυθεί σε μεγάλα βάθη και κατέγραφε υδροθερμικές «καμινάδες» και ηφαίστεια. Τα ταξίδια του στο βυθό του ωκεανού βοήθησαν τους εξωγήινους να εξηγήσουν το πώς αναπτύχθηκε ο φλοιός της Γης. Το σκάφος χάθηκε κοντά στις ακτές της Χιλής το 2010.

1997 – Packbot
Η ρομποτική εταιρεία iRobot ξεκίνησε να υποβάλλει σε δοκιμή το Packbot, το οποίο εν τέλει χρησιμοποιήθηκε για την ανεύρεση επιζώντων στους κατεστραμμένους Δίδυμους Πύργους και στο Πεντάγωνο το 2001. Το ρομπότ χρησιμοποιήθηκε για να αφοπλίζει βόμβες στους δρόμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν. Σήμερα, περισσότερα από 3.500 Packbot βοηθούν τους στρατιώτες των ΗΠΑ.

2000 – Σύστημα ρομποτικής χειρουργικής da Vinci
Το σύστημα ρομποτικής χειρουργικής da Vinci έλαβε την έγκριση να χρησιμοποιηθεί για ιατρικούς σκοπούς το 2000. Κατά τη διάρκεια της εγχείρισης, ο ιατρός χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό από πετάλια και χειριστήρια για να μετακινεί τον εγχειρητικό εξοπλισμό, ο οποίος μπορεί να κάνει ακριβέστατες τομές. Μέχρι το 2012, το σύστημα ρομποτικής χειρουργικής da Vinci είχε πραγματοποιήσει περίπου 450.000 επεμβάσεις.

2002 – Roomba
Αφότου τελειοποίησε τον αφοπλισμό των βομβών, η iRobot επεκτάθηκε στα… οικιακά. Η εταιρεία παρουσίασε τον αυτόματο καθαριστή Roomba εγκαίρως για τη χριστουγεννιάτικη περίοδο του 2002.

2008 – Wall-E
Μετά από μια μαζική έξοδο των ανθρώπων απ’ τον πλανήτη Γη, ο αξιολάτρευτος Wall-E της Pixar διατρέχει τους ερημότοπους, καθαρίζοντας τα σκουπίδια που έχουν σκεπάσει το έδαφος. Δεδομένου του μεγέθους του, είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά!

2011 – Watson
Ο υπερυπολογιστής Watson (Ουότσον) της εταιρείας IBM διέσυρε τους πρωταθλητές του τηλεπαιχνιδιού Κεν Τζένινγκς και Μπραντ Ράτερ, κερδίζοντας τα περισσότερα μετρητά κατά την τριήμερη αναμέτρησή τους. Ο Watson είχε ένα αξιοσέβαστο σερί και έφτασε στο σημείο να πει «Οι κοπέλες με γουστάρουν»!

2012 – Το άνευ… οδηγού αμάξι της Google
Η πολιτεία της Νεβάδα ήταν η πρώτη που αντί να χορηγήσει άδεια οδήγησης σε άνθρωπο, τη χορήγησε σε ένα …αμάξι! Εξοπλισμένο με κάμερες, αισθητήρες ραντάρ, λέιζερ και ένα υπολογιστικό σύστημα, το Toyota Prius αναπτύχθηκε από το Σεμπάστιαν Θραν, ειδικό στην τεχνητή νοημοσύνη και αντιπρόεδρο της Google. Τα αυτοκίνητα που θα κινούνται χωρίς οδηγό προβλέπεται να βγουν στο εμπόριο τη δεκαετία του 2020.

2012 – Pet-Proto
Η υπηρεσία DARPA του αμερικανικού Πενταγώνου, σε συνεργασία με την εταιρεία ρομποτικής Boston Dynamics, προγραμμάτισε το Pet-Proto, ένα αυτόνομο ανθρωπόμορφο ρομπότ που μπορεί να αποφεύγει τρύπες στο έδαφος και να σκαρφαλώνει σε σκάλες και περβάζια.

2012 – LS3
Η DARPA και η Boston Dynamics προγραμμάτισαν επίσης και το Legged Squad Support System (LS3), ένα τετράποδο αυτόματο που μπορεί να κουβαλά μέχρι και 200 κιλά στρατιωτικού εξοπλισμού σε έδαφος κατεστραμμένο από τον πόλεμο. Ανταποκρίνεται σε φωνητικές εντολές και μπορεί να ακολουθήσει τον αρχηγό μιας μονάδας.