Ο αντίκτυπος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία και ευημερία των νέων αποτελεί ένα αυξανόμενο θέμα ανησυχίας μεταξύ γονέων, εκπαιδευτικών, επαγγελματιών υγείας και ρυθμιστικών αρχών.
Και τώρα, σχεδόν οι μισοί έφηβοι των ΗΠΑ λένε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κυρίως αρνητική επίδραση στα άτομα της ηλικίας τους -και σχεδόν το ίδιο ποσοστό δηλώνει ότι περιορίζει τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Σύμφωνα με το CNN, αυτό προκύπτει από έκθεση του Pew Research Center στην οποία ερωτήθηκαν Αμερικανοί έφηβοι και γονείς σχετικά με τη στάση τους γύρω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα smartphones. Η έκθεση έρχεται καθώς γονείς και ρυθμιστικές αρχές έχουν καλέσει τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να κάνουν περισσότερα για να κρατήσουν τους νέους ασφαλείς -και να τους αποτρέψουν από το να περνούν πολύ χρόνο στις πλατφόρμες τους.
Πέρυσι, ο τότε Γενικός Υγειονομικός Σύμβουλος Vivek Murthy ζήτησε από το Κογκρέσο να απαιτήσει μια ετικέτα στις εφαρμογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που να προειδοποιεί για τους κινδύνους που διατρέχουν οι νέοι, παρόμοια με εκείνη που υπάρχει για το αλκοόλ και τον καπνό. Η Αυστραλία ψήφισε επίσης έναν παγκοσμίως πρώτο νόμο που απαγορεύει στους εφήβους κάτω των 16 ετών τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Και τον Μάρτιο, ο κυβερνήτης της Γιούτα Σπένσερ Κοξ υπέγραψε ένα νομοσχέδιο- ορόσημο που απαιτεί από τα καταστήματα εφαρμογών να επαληθεύουν την ηλικία των χρηστών και να μοιράζονται τα δεδομένα αυτά με τους προγραμματιστές εφαρμογών, σε μια προσπάθεια να προστατευθούν οι έφηβοι από την πρόσβαση σε ακατάλληλο για την ηλικία τους περιεχόμενο στο διαδίκτυο.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από το Pew Research Center, το οποίο διενήργησε έρευνα σε 1.391 εφήβους ηλικίας 13 έως 17 ετών και στους γονείς τους, στις Ηνωμένες Πολιτείες, κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου- Οκτωβρίου του περασμένου έτους.
Από τους ερωτηθέντες εφήβους, το 48% δήλωσε ότι πιστεύει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν «κυρίως αρνητική» επίδραση στα άτομα της ηλικίας τους, ποσοστό αυξημένο από 32% όταν η Pew έθεσε τα ίδια ερωτήματα σε διαφορετική έρευνα το 2022. Μόλις το 11% των εφήβων σήμερα λέει ότι πιστεύει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν «κυρίως θετική» επίδραση στους συνομηλίκους τους.
Αλλά μόλις το 14% των εφήβων λέει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν ως επί το πλείστον αρνητικό αντίκτυπο στους ίδιους, αν και το ποσοστό αυτό έχει αυξηθεί από 9% το 2022.
Παρόλα αυτά, οι έφηβοι φαίνεται ότι προσπαθούν να περιορίσουν τη δική τους χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, καθώς 45% λένε ότι ξοδεύουν πολύ χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από 36% το 2022. Και το 44% των ερωτηθέντων εφήβων δήλωσαν ότι έχουν μειώσει τον χρόνο που αφιερώνουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στα smartphones τους.
«Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην κοινωνία μας φαίνεται να είναι η κύρια αιτία της κατάθλιψης μεταξύ των ατόμων της ηλικιακής μου ομάδας», έγραψε ένας έφηβος που αναφέρεται στην έκθεση. «Οι άνθρωποι φαίνεται να αφήνουν τον εαυτό τους να επηρεάζεται από τις γνώμες ανθρώπων που δεν γνωρίζουν και αυτό επιφέρει καταστροφή στην ψυχική κατάσταση των ανθρώπων».
Η έκθεση υποδηλώνει ότι οι επιπτώσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διαφέρουν κάπως ανάλογα με το φύλο, τη φυλή και την εθνικότητα. Τα έφηβα κορίτσια, για παράδειγμα, είναι ελαφρώς πιο πιθανό από τα έφηβα αγόρια να πουν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν βλάψει την ποσότητα του ύπνου που κοιμούνται, την παραγωγικότητά τους, την ψυχική τους υγεία και την αυτοπεποίθησή τους.
Τα ευρήματα αυτά συνάδουν με έρευνα του 2019, η οποία υποδεικνύει ότι η σχέση μεταξύ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κατάθλιψης μπορεί να είναι ισχυρότερη στα έφηβα κορίτσια από ό,τι στα αγόρια και ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να βλάψουν την ψυχική υγεία των κοριτσιών αυξάνοντας την έκθεσή τους στον εκφοβισμό και μειώνοντας τις δραστηριότητες που έχουν θετικό αντίκτυπο στην ευεξία, όπως ο ύπνος.
Το 2021, εσωτερικά έγγραφα του γίγαντα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Meta, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν μετά από αποκάλυψη πληροφοριοδότη, έδειξαν ότι η έρευνα της εταιρείας διαπίστωσε ότι το Instagram επιδεινώνει «τα προβλήματα εικόνας σώματος για ένα στα τρία έφηβα κορίτσια». Έκτοτε, η Meta εισήγαγε νέες πολιτικές και πρακτικές με στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας των εφήβων, συμπεριλαμβανομένων των ενημερωμένων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης και έχουν σχεδιαστεί για να πιάνουν τους εφήβους που λένε ψέματα για την ηλικία τους στην εφαρμογή.
Οι γονείς ανησυχούν για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τα παιδιά τους
Η γενική ψυχική ευεξία των εφήβων αποτελεί ευρύτερη ανησυχία, με το 89% των γονέων και 77% των εφήβων να δηλώνουν ότι ανησυχούν «λίγο» ή «πάρα πολύ» για το θέμα.
Ωστόσο, οι γονείς εξακολουθούν να ανησυχούν περισσότερο για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τα παιδιά τους από ό,τι οι ίδιοι οι έφηβοι, σύμφωνα με την έκθεση. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (44%) και η τεχνολογία γενικά (14%) κατέλαβαν την υψηλότερη θέση ως το ένα πράγμα που οι γονείς πιστεύουν ότι επηρεάζει αρνητικά την ψυχική υγεία των εφήβων, ενώ μόνο το 22% και το 8% των εφήβων, αντίστοιχα, δήλωσαν το ίδιο.
«Η τεχνολογία, η οποία τους κάνει να φοβούνται περισσότερο να δοκιμάσουν πράγματα, τους κάνει λιγότερο δημιουργικούς και τους κάνει λιγότερο πιθανό να βρουν πώς να λύσουν μόνα τους τα προβλήματά τους, είτε σε επίπεδο σχέσεων είτε σωματικά», δήλωσε μια μητέρα ενός εφήβου στην έρευνα.
Ωστόσο, δεν είναι όλα άσχημα. Σχεδόν έξι στους 10 εφήβους δήλωσαν ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τους δίνουν «ένα μέρος για να δείξουν τη δημιουργική τους πλευρά» και ακόμη περισσότεροι δήλωσαν ότι τους βοηθούν να παραμένουν συνδεδεμένοι με το τι συμβαίνει στη ζωή των φίλων τους.
