Η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να φτάσει σε αξία αγοράς 4,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2033, αλλά τα οφέλη της τεχνολογίας παραμένουν εξαιρετικά συγκεντρωμένα, σύμφωνα με τον οργανισμό εμπορίου και ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Σε έκθεση που δημοσιεύθηκε, η UNCTAD δήλωσε ότι η κεφαλαιοποίηση της αγοράς της τεχνητής νοημοσύνης θα ισοδυναμεί περίπου με το μέγεθος της οικονομίας της Γερμανίας, με την τεχνολογία να προσφέρει κέρδη παραγωγικότητας και να προωθεί τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Ωστόσο, ο οργανισμός εξέφρασε, επίσης, ανησυχίες σχετικά με την αυτοματοποίηση και την εκτόπιση θέσεων εργασίας, προειδοποιώντας ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μπορούσε να επηρεάσει το 40% των θέσεων εργασίας παγκοσμίως. Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι εγγενώς χωρίς αποκλεισμούς, πράγμα που σημαίνει ότι τα οικονομικά οφέλη από την τεχνολογία παραμένουν «εξαιρετικά συγκεντρωμένα», προστίθεται στην έκθεση.
«Τα οφέλη από την αυτοματοποίηση με βάση την τεχνητή νοημοσύνη συχνά ευνοούν το κεφάλαιο έναντι της εργασίας, γεγονός που θα μπορούσε να διευρύνει την ανισότητα και να μειώσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της εργασίας χαμηλού κόστους στις αναπτυσσόμενες οικονομίες», ανέφερε.
Το ενδεχόμενο η τεχνητή νοημοσύνη να προκαλέσει ανεργία και ανισότητα είναι μια μακροχρόνια ανησυχία, με το ΔΝΤ να διατυπώνει παρόμοιες προειδοποιήσεις πριν από ένα χρόνο. Τον Ιανουάριο, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δημοσίευσε ευρήματα σύμφωνα με τα οποία έως και το 41% των εργοδοτών σχεδίαζαν να μειώσουν το προσωπικό τους σε τομείς όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να τους αντιγράψει.
Ωστόσο, η έκθεση της UNCTAD αναδεικνύει, επίσης, τις ανισότητες μεταξύ των εθνών, με τα στοιχεία του ΟΗΕ να δείχνουν ότι το 40% των παγκόσμιων εταιρικών δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης συγκεντρώνεται σε μόλις 100 επιχειρήσεις, κυρίως στις ΗΠΑ και την Κίνα.
Επιπλέον, σύμφωνα με το CNBC η έκθεση αναφέρει ότι κορυφαίοι τεχνολογικοί κολοσσοί, όπως η Apple, η Nvidia, και η Microsoft -εταιρείες που πρόκειται να επωφεληθούν από την έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης- έχουν αγοραία αξία που ανταγωνίζεται το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου.
Αυτή η κυριαρχία της AI σε εθνικό και εταιρικό επίπεδο απειλεί να διευρύνει αυτά τα τεχνολογικά χάσματα, αφήνοντας πολλά έθνη στον κίνδυνο να μείνουν πίσω, αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έκθεση και τονίζεται ότι 118 χώρες -κυρίως στον Παγκόσμιο Νότο- απουσιάζουν από τις μεγάλες συζητήσεις για τη διακυβέρνηση της ΤΝ.
Συστάσεις του ΟΗΕ
Αλλά η ΤΝ δεν αφορά μόνο την αντικατάσταση θέσεων εργασίας, αναφέρει η έκθεση, σημειώνοντας ότι μπορεί, επίσης, «να δημιουργήσει νέες βιομηχανίες και να ενδυναμώσει τους εργαζόμενους» -υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν επαρκείς επενδύσεις στην επανεκπαίδευση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους.
Αλλά για να μην μείνουν πίσω τα αναπτυσσόμενα έθνη, πρέπει να «έχουν θέση στο τραπέζι» όταν πρόκειται για τη ρύθμιση της ΤΝ και τα ηθικά πλαίσια.
Στην έκθεσή της, η UNCTAD διατυπώνει μια σειρά συστάσεων προς τη διεθνή κοινότητα για την προώθηση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Αυτές περιλαμβάνουν έναν μηχανισμό δημοσιοποίησης της ΤΝ, κοινές υποδομές ΤΝ, τη χρήση μοντέλων ΤΝ ανοικτού κώδικα και πρωτοβουλίες για την ανταλλαγή γνώσεων και πόρων ΤΝ.
Ο όρος ανοικτού κώδικα αναφέρεται γενικά σε λογισμικό στο οποίο ο πηγαίος κώδικας διατίθεται ελεύθερα στο διαδίκτυο για πιθανή τροποποίηση και αναδιανομή.
«Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για την πρόοδο, την καινοτομία και την κοινή ευημερία -αλλά μόνο εάν οι χώρες διαμορφώσουν ενεργά την πορεία της», καταλήγει η έκθεση.
«Οι στρατηγικές επενδύσεις, η διακυβέρνηση χωρίς αποκλεισμούς και η διεθνής συνεργασία είναι το κλειδί για να διασφαλιστεί ότι η ΤΝ θα ωφελήσει όλους, αντί να ενισχύσει τις υπάρχουσες διαιρέσεις».
