Επίσημα οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες καταργήθηκαν το 393 μ.Χ. με διάταγμα του φανατικού χριστιανού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Ά, που κυνήγησε τον παγανισμό στο όνομα του χριστιανισμού. Τότε, εξέδωσε τον περίφημο Θεοδοσιανό Κώδικα και κατέστρεψε εκατοντάδες αρχαία μνημεία, με στόχο να σβήσει ένα κομμάτι του «αμαρτωλού παρελθόντος» με βάση τα πιστεύω του.
Ορισμένοι ιστορικοί όμως, αμφισβητούν το επίσημο αφήγημα, ότι ο χριστιανισμός ευθύνεται για τη διακοπή των Αγώνων. Αντιθέτως, προτείνουν ότι η αλλαγή της επίσημης θρησκείας στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία σε συνδυασμό με τους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες οδήγησαν στην κατάργηση τους, αλλά και στην κατάρρευση του αρχαίου πολιτισμού.
Ως επιχείρημα φέρνουν το γεγονός ότι ο Θεοδοσιανός Κώδικας δεν ανέφερε ρητά σε κανένα σημείο τους Ολυμπιακούς Αγώνες. «Κανένας απολύτως άνθρωπος… δεν θα θυσιάσει ένα αθώο θύμα σε παράλογες εικόνες σε οποιοδήποτε μέρος ή σε οποιαδήποτε πόλη. Δεν πρέπει να τιμά τη μεγαλοφυΐα του με κρασί και το πέος του με ευωδιακές οσμές», έγραφε σε ένα σημείο, σύμφωνα με δημοσίευμα του ιστότοπου The Conversation.
Μια ανακαλυφθείσα επιγραφή μετά την εποχή του Θεοδοσίου Ά απαριθμούσε Ολυμπιονίκες μετά το 393 μ.Χ., ενώ ο αυλικός ποιητής Κλαυδιανός ανέφερε ότι οι Αγώνες πραγματοποιούνταν κανονικά στην Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (γνωστής στις μέρες μας ως Βυζαντινή αυτοκρατορία).
Επίσης, στοιχεία για τη διεξαγωγή των Αγώνων μαρτυρούνταν στην Έφεσο μέχρι το 420 μ.Χ και στην Αντιόχεια της Συρίας έως τις αρχές του 6ου αιώνα μ.Χ. Επιπλέον, ο επιφανής Χριστιανός συγκλητικός Λεόντιος, σκόπευε να διοργανώσει τους δικούς του Ολυμπιακούς στη Χαλκηδόνα στα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ., κάτι που δεν θα τολμούσε, αν είχαν απαγορευτεί με αυτοκρατορικό διάταγμα, υποστηρίζουν μερικοί ιστορικοί.
Αλλαγή εποχής
Το Brown University, ένα από τα μεγαλύτερα και πιο παλιά πανεπιστήμια στις ΗΠΑ, αναφέρει ότι η πρώτη σοβαρή κρίση των Ολυμπιακών Αγώνων υπήρξε, όταν η αρχαία Ελλάδα κατακτήθηκε από τη Ρώμη. Οι Ρωμαίοι επέτρεψαν τη διεξαγωγή τους λόγω θαυμασμού προς τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό -που υιοθέτησαν σε μεγάλο βαθμό-, αλλά και επειδή ειδικεύονταν στις δημόσιες σχέσεις.
Με την πάροδο των ετών και την επιβολή κεντρικής διοίκησης όμως, η βασική χρηματοδότηση άρχισε να προέρχεται από τα δημόσια ταμεία και όχι από ιερείς, πόλεις-κράτη (είχαν καταργηθεί) ή από πλούσιους χορηγούς, όπως στο παρελθόν. Παράλληλα, από τον 4ο αιώνα μ.Χ. κι έπειτα, η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία αντιμετώπισε μεγάλες οικονομικές και στρατιωτικές δυσκολίες, με την προσοχή να στρέφεται αλλού.
Έτσι, σταμάτησε ή μειώθηκε αισθητά η χρηματοδότηση των Αγώνων και λόγω των προκλήσεων της εποχής οι πλούσιοι ασχολήθηκαν με άλλα ζητήματα, οπότε δεν υπήρχαν πόροι για τη διεξαγωγή τους, αναφέρουν ορισμένοι ιστορικοί.
Οι πολιτικοί και οικονομικοί λόγοι σε συνδυασμό με την άνοδο του Χριστιανισμού, έβαλαν τον τότε ευρωπαϊκό κόσμο σε ένα νέο «σκοτεινό» κεφάλαιο της ιστορίας που μετέπειτα οδήγησε στον Μεσαίωνα. Ιστορικοί λοιπόν, θεωρούν ότι δεν στοχοποιήθηκαν ειδικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αλλά υπήρξαν θύμα των εξελίξεων, αφού μετουσίωναν τον αρχαίο πολιτισμό που έσβηνε σιγά-σιγά.
