Η αντίστροφη μέτρηση για να μπει στο στόχαστρο των αρχών η δράση της Χρυσής Αυγής ήταν η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, τα ξημερώματα της 18ης Σεπτεμβρίου 2013, από το οπλισμένο χέρι του Γιώργου Ρουπακιά.
Το κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται, στην προσπάθεια των αρχών να εξιχνιάσουν τη δολοφονία, αποκαλύπτοντας – σύμφωνα με τα στοιχεία της δικογραφίας- μια δομημένη οργάνωση, ναζιστικού τύπου με πλούσια εγκληματική δράση.
Οι δεκάδες σκόρπιες δικογραφίες που βρίσκονταν σε γραφεία αστυνομικών τμημάτων και εισαγγελέων που αφορούσαν επιθέσεις με ρατσιστικό υπόβαθρο συγκεντρώθηκαν και «έδειξαν» ως κοινό παρονομαστή τους την Χρυσή Αυγή.
Η πρωτοβουλία ανήκε στον τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκο Δένδια ο οποίος σε επιστολή του προς την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη, ανέφερε πως «η δραστηριότητα της Χρυσής Αυγής υπονομεύει την αυθεντία του κράτους δικαίου και θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας». Η εισαγγελική λειτουργός διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο η δράση των μελών της Χρυσής Αυγής συνιστά εγκληματική οργάνωση.
Και το πόρισμα του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Χαρ. Βουρλιώτη ήρθε, άμεσα, για να σημάνει την αρχή ραγδαίων εξελίξεων. Το πόρισμα κάνει λόγο για ενεργή εγκληματική οργάνωση που δρα από το 1987 μέχρι σήμερα με στρατιωτική δομή, ιεραρχία και διακλαδώσεις σε όλη τη χώρα, με τον Νίκο Μιχαλολιάκο αρχηγό στα πρότυπα του “Führerprinzip” και υπαρχηγό τον Χρήστο Παππά.
Ο Νίκος Μιχαλολιάκος χαρακτηρίζεται ως ο «απόλυτος αρχηγός» ο οποίος οργάνωνε και συντόνιζε μια αυστηρά δομημένη οργάνωση. Στο πόρισμα Βουρλιώτη ως υπαρχηγός αναφέρεται ο Νίκος Παππάς ενώ οι βουλευτές, σύμφωνα με το εισαγγελικό λειτουργό, ανήκουν στον σκληρό πυρήνα της οργάνωσης. Χαμηλότερα στην πυραμίδα της ιεραρχίας ακολουθούν μεσαία στελέχη του κόμματος, οι «πυρηνάρχες». Σύμφωνα με το πόρισμα το
«διευθυντήριο», αποφάσιζε, ο σκληρός πυρήνας μετέφερε τις εντολές στους «πυρηνάρχες» και εκείνοι οργάνωναν τις δράσεις.
Η φιλοσοφία της Χρυσής Αυγής ήταν – σύμφωνα με τον κ. Βουρλιώτη- ότι «όσοι δεν ανήκουν στη λαϊκή κοινότητα της φυλής είναι υπάνθρωποι. Στη κατηγορία αυτή ανήκουν ξένοι μετανάστες, Ρομά, όσοι διαφωνούν με τις ιδέες τους, ακόμη και άτομα με νοητικά προβλήματα. Η βία για τη Χρυσή Αυγή είναι το μήνυμα και όχι το μέσον επίτευξης των επιδιώξεών τους».
Τον Σεπτέμβριο του 2013, ανοίγει ο κύκλος των συλλήψεων. Ο γενικός γραμματέας της Χρυσής Αυγής, Νίκος Μιχαλολιάκος, βουλευτές και πρωτοκλασάτα στελέχη της βρίσκονται αντιμέτωποι με τη δικαιοσύνη η οποία βάζει στο μικροσκόπιο της την πολυδαίδαλη υπόθεση.
Η ανάκριση είναι πολύμηνη και σε αυτή εμπλέκεται το σύνολο της τότε κοινοβουλευτικής ομάδας της Χρυσής Αυγής. Πολλοί από τους κατηγορούμενους μεταξύ των οποίων ο Νίκος Μιχαλολιάκος αλλά και τα φερόμενα ως ηγετικά στελέχη παίρνουν το δρόμο για τη φυλακή. Εκατοντάδες μάρτυρες περνούν το κατώφλι του Εφετείου για να ρίξουν φως στην πολύκροτη υπόθεση. Οι άρσεις των τηλεφωνικών απορρήτων αλλά το πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό της οργάνωσης έρχονται να προστεθούν στην ογκοδέστατη δικογραφία. Οι εμπλεκόμενοι μιλούν για στημένες κατηγορίες και πολιτική δίωξη σε βάρος τους αρνούμενοι κατηγορηματικά όσα τους αποδίδονται.
Η ανάκριση ολοκληρώνεται και η 700 σελίδων πρόταση του εισαγγελέα Ισίδωρου Ντογιάκου καταγράφει με λεπτομέρειες την έκνομη δράση της «εγκληματικής οργάνωσής Χρυσή Αυγή» επισημαίνοντας ότι ένα πολιτικό κόμμα μπορεί να θεωρηθεί ότι δρα ως εγκληματική οργάνωση όταν χρησιμοποιεί τους μηχανισμούς και τα στελέχη του για εγκληματικές πράξεις
Σύμφωνα με τον εισαγγελικό λειτουργό η οργάνωση απέκτησε πολιτικό μανδύα με τις εκλογές του 2012 και όπως εκτιμά η Χρυσή Αυγή δρούσε από τη δεκαετία του 80 ωστόσο κλιμακώνει τις ενέργειες της μετά το 2008 όταν επικράτησε η συλλογιστική ότι «πας μη Έλλην βάρβαρος». Όπως αναφέρει στην πρόταση του ο κ. Ντογιάκος «Οι βουλευτές οι οποίοι εξελέγησαν κατά τις εκλογές του έτους 2012 υπό τη σημαία του πολιτικού κόμματός Λαϊκός Σύνδεσμος Χρυσή Αυγή συνειδητά επιδιώκουν να απαξιώσουν το κοινοβούλιο, τους θεσμούς και τις αρχές του κράτους… Ουδείς εκ των βουλευτών του ως άνω πολιτικού κόμματος είναι σε θέση να ισχυριστεί ευπροσώπως και με πειστικότητα ότι ήταν ανυποψίαστος για τις εγκληματικές πράξεις οι οποίες εξακολουθητικά και επί μακρό χρονικό διάστημα διαπράττονταν εξ ονόματος και για λογαριασμό του κόμματος στο οποίο ανήκει, σε βάρος των πολιτικών του αντιπάλων και σε βάρος αλλοδαπών».
Το αρμόδιο δικαστικό Συμβούλιο Εφετών υιοθετώντας την εισαγγελική πρόταση «έδειξε» το δρόμο για το εδώλιο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων σε συνολικά 69 κατηγορούμενους , μεταξύ των οποίων σύσσωμη η προηγούμενη κοινοβουλευτική ομάδα της Χρυσής Αυγής, για ένταξη και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και άλλα αδικήματα.
Στο παραπεμπτικό βούλευμα, το οποίο αριθμεί 1109 σελίδες, αναφέρονται οι δέκα σημαντικότερες υποθέσεις που περιλαμβάνονται στην ογκώδη δικογραφία, ανάμεσα στις οποίες κυριαρχούν οι φόνοι του Παύλου Φύσσα και του αλλοδαπού μετανάστη Λουκμάν Σάχζατ.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ομοφωνία των δικαστών καθώς στο βούλευμα καταγράφεται η μειοψηφία του εισηγητή της υπόθεσης Νίκου Σαλάτα , ο οποίος είχε την άποψη ότι δεν στοιχειοθετείται η κακουργηματική κατηγορία της εγκληματικής διεύθυνσης γιατί εκλείπει ο πορισμός οικονομικού οφέλους, που είναι απαραίτητο στοιχείο της ειδικής υπόστασης του αδικήματος με βάση τη σύμβαση του Παλέρμο. Στο σκεπτικό του, ο δικαστικός λειτουργός επισημαίνει ότι επειδή δεν υπάρχει δίωξη για συγκρότηση εγκληματικής οργάνωσης δεν μπορεί να υπάρξει ούτε επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας σε συμμορία. Σύμφωνα με τον κ. Σαλάτα οι κατηγορούμενοι δεν έπρεπε να παραπεμφθούν ούτε για το το κακούργημα της διακεκριμένης οπλοκατοχής .
Η διαφωνία του Νίκου Σαλάτα είναι το πρώτο ρήγμα που παρατηρείται και καταγράφεται κατά τη διάρκεια της πολύμηνης δικαστικής έρευνας και όπως εκτιμούν νομικοί κύκλοι η άποψη του δικαστικού λειτουργού θα αποτελέσει «σημαία» των κατηγορουμένων και των υπερασπιστών τους στο ακροατήριο στην προσπάθεια τους να αποδομήσουν τις σε βάρος τους βαρύτατες κατηγορίες.
Η πλειονότητα των πρωταγωνιστών της υπόθεσης, μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Μιχαλολιάκος, βρίσκονται πλέον εκτός φυλακής, καθώς τα 18μηνα της προσωρινής τους κράτησης έληξαν.
Η δίκη ξεκινά στις 20 Απριλίου στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού, μέσα σε έντονες αντιρρήσεις και αντιδράσεις που κάνουν λόγο για ακατάλληλο χώρο ο οποίος δεν εξασφαλίζει την ομαλή λειτουργία της διαδικασίας.