Τροχαία ατυχήματα, βλάβες στην παροχή ρεύματος ή νερού και χρυσές λίρες κυριαρχούν στα δημοφιλέστερα σενάρια, που χρησιμοποιούν επιτήδειοι για να εξαπατήσουν ηλικιωμένους και να τους αποσπάσουν χρηματικά ποσά. Το θέμα απασχολεί έντονα τις αστυνομικές αρχές, καθώς εγκληματικές οργανώσεις, χρησιμοποιώντας τηλεφωνικές γραμμές του εξωτερικού, θέτουν στο στόχαστρο ηλικιωμένους, που ενδέχεται να έχουν χρηματικά ποσά στο σπίτι τους και προσπαθούν να τ’ αποσπάσουν, χρησιμοποιώντας το στοιχείο του αιφνιδιασμού.

«Αυτό που έχει παρατηρηθεί από το αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας είναι ότι παρά το ότι έχουμε αναρτήσει συμβουλές και δελτία τύπου στο διαδίκτυο, μεγάλη μερίδα ηλικιωμένων δεν έχει ενημερωθεί για τη σχετική δράση επιτήδειων» επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μιχαήλ Μαριόλης, Αστυνόμος Β΄ του Τμήματος Ασφάλειας Έδεσσας. Αναφέρει παράλληλα ότι η πλειοψηφία των ηλικιωμένων, που παρακολουθούν τις ενημερωτικές συναντήσεις της αστυνομίας, δεν γνωρίζουν πώς γίνονται οι τηλεφωνικές απάτες, παρά μόνο αν έχουν εμπλακεί σε αυτές οι ίδιοι ή γνωστά σε αυτούς πρόσωπα.

Παρουσιάζοντας τα δημοφιλέστερα σενάρια στις τηλεφωνικές απάτες με θύματα ηλικιωμένους, που εξιχνιάζει η αστυνομία, γνωστοποιεί ότι στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκονται τα τροχαία ατυχήματα και οι επείγουσες ανάγκες νοσηλείας. “Εντείνεται πολύ ως περιπτωσιολογία η τηλεφωνική απάτη με το πρόσχημα της πρόκλησης τροχαίου θανατηφόρου ατυχήματος από συγγενικό πρόσωπο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι δράστες ήδη γνωρίζουν αν κάποιος έχει γιο ή κόρη, του τηλεφωνούν και αναφέρουν ότι το παιδί του έχει εμπλακεί σε τροχαίο δυστύχημα με θύμα ανήλικο, που σκοτώθηκε. Παρουσιάζονται ως αστυνομικοί και ζητούν χρήματα για να φροντίσουν να μην πάει το παιδί των ηλικιωμένων στη φυλακή” λέει χαρακτηριστικά ο κ. Μαριόλης και προσθέτει ότι αν οι ηλικιωμένοι συμφωνήσουν, τότε προγραμματίζεται συνάντηση για την παράδοση των χρημάτων.

«Τραυματιοφορείς» αλλά…

Συχνή είναι και η περίπτωση άγνωστοι να καλούν ηλικιωμένους στο τηλέφωνο και να προσπαθούν να τους πείσουν να τους δώσουν χρήματα, επικαλούμενοι επείγουσα ανάγκη συγγενικού ή φιλικού τους προσώπου, όπως η νοσηλεία σε κάποιο νοσοκομείο. Τα τηλεφωνήματα γίνονται κυρίως το βράδυ ώστε να προκαλούν αιφνιδιασμό στους ηλικιωμένους και οι επιτήδειοι εμφανίζονται ως τραυματιοφορείς που κρατούν το τηλέφωνο του ατόμου που πρόκειται δήθεν να χειρουργηθεί. Έχουν αναφερθεί, επίσης, περιστατικά κατά τα οποία οι δράστες που τηλεφωνούν, ανάλογα με το φύλο του ατόμου που αναφέρουν ότι αντιμετωπίζει πρόβλημα υγείας, παρακινούν συνεργάτη ή συνεργάτιδά τους να κλαίει στο τηλέφωνο και να ζητά βοήθεια από τους ηλικιωμένους.

…και «ηλεκτρολόγοι»

Υπάρχουν, άλλωστε, και εκείνοι που με το πρόσχημα της επισκευής βλαβών δικτύου παροχής ρεύματος ή νερού, εμφανίζονται σε ηλικιωμένους ως τεχνικοί που ζητούν να κάνουν κάποιες εργασίες στον ηλεκτρολογικό πίνακα του σπιτιού τους. Τότε αναφέρουν ότι οι εργασίες αυτές θα απαιτήσουν κάποιες ενέργειες που μπορεί να απελευθερώσουν ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα οποία καταστρέφουν την ταινία ασφαλείας των χαρτονομισμάτων. Για το λόγο αυτό συνιστούν να τυλίγονται τα χαρτονομίσματα σε κάποιο ύφασμα, το οποίο στη συνέχεια παίρνουν εύκολα μόλις αποσπάσουν την προσοχή των ηλικιωμένων, παρακινώντας τους να ελέγξουν αν λειτουργεί ο φούρνος.

Πωλητές χρυσών λιρών

Σε ένα διαφορετικό σενάριο απάτης, ορισμένοι εμφανίζονται ως πωλητές χρυσών λιρών προσβλέποντας στην πεποίθηση πολλών ότι η λίρα και ο χρυσός έχουν σταθερή αξία και είναι μια καλή επένδυση. Έτσι προσφέρουν πουγκιά με λίρες σε δελεαστική τιμή ωστόσο μόνο δύο- τρία νομίσματα που δειγματίζουν είναι πραγματικές λίρες και τα υπόλοιπα είναι είτε πενηντάλεπτα, εικοσάλεπτα του ευρώ ή μικρότερα νομίσματα, είτε κάλπικες λίρες. Σε περιπτώσεις που δεν γίνεται τηλεφωνική επικοινωνία, κάποιοι παρουσιάζονται σε ηλικιωμένους δια ζώσης και αναφέρουν ότι είναι φιλικά πρόσωπα των παιδιών τους, που εστάλησαν στους ίδιους για να ζητήσουν χρήματα ώστε να εξοφληθεί κάποιο χρέος.

Κύριο στοιχείο ο αιφνιδιασμός

Κύριο στοιχείο όλων των παραπάνω σεναρίων είναι ο αιφνιδιασμός, η παρουσίαση κάθε περιστατικού με αληθοφανή τρόπο και η επίκληση μιας έκτακτης κατάστασης στην οποία οι ηλικιωμένοι καλούνται να ανταποκριθούν άμεσα. Οι δράστες που επικοινωνούν τηλεφωνικά με συνανθρώπους μας δεν τους αφήνουν να κλείσουν το τηλέφωνο και αν εκείνοι το κάνουν, κρατούν τη γραμμή ανοιχτή, ώστε αν στη συνέχεια καλέσουν για επιβεβαίωση τα παιδιά τους, να προσποιηθούν ότι είναι αυτά και τελικά να τους πείσουν” λέει ο κ. Μαριόλης. Διευκρινίζει, μάλιστα, ότι οι επιτήδειοι αναφέρουν ότι μιλούν στο κινητό τους εκείνη τη στιγμή με το συγγενικό πρόσωπο των ηλικιωμένων και εκδηλώνουν μεγάλη οικειότητα με τον υποτιθέμενο συνομιλητή τους, ώστε να γίνουν πειστικοί. Αν, πάντως, κάποιος δεν δείχνει να πείθεται εξ αρχής, δεν χάνουν το χρόνο τους και είτε κλείνουν το τηλέφωνο είτε φεύγουν.

Τηλεφώνημα από απόκρυψη ή από γραμμές εξωτερικού

«Σε όσες εγκληματικές οργανώσεις έχουν εξαρθρωθεί, η αστυνομική έρευνα έδειξε ότι εκείνοι που τηλεφωνούν, καλούν με απόκρυψη τηλεφωνικού αριθμού ή χρησιμοποιούν τηλεφωνικές γραμμές του εξωτερικού, που σημαίνει ότι έχουν συνεργάτες εκτός Ελλάδος» σημειώνει και διευκρινίζει ότι για την εξάρθρωση των δραστών μπορεί να γίνει άρση του απορρήτου σε προανακριτικό στάδιο, έρευνα οπτικού υλικού ή υλικού βιντεοσκόπησης και αξιοποίηση περιγραφών των υπόπτων.

Σε κάθε περίπτωση η αστυνομία συνιστά στους πολίτες να μην εμπιστεύονται αγνώστους που τους τηλεφωνούν ή εμφανίζονται μπροστά τους, να μην κάνουν καμία ενέργεια προτού επικοινωνήσουν με τα συγγενικά τους πρόσωπα από διαφορετικό τηλέφωνο από το σταθερό τους (το οποίο μπορεί να κρατούν ανοιχτό οι δράστες), να έχουν διαθέσιμους τους τηλεφωνικούς αριθμούς των συγγενών τους, της αστυνομίας και της πυροσβεστικής και να ενημερώνουν τις αρχές σε περίπτωση απάτης ή απόπειρας απάτης, να μην αφήνουν αγνώστους να εισέρχονται στο σπίτι τους ή αν το κάνουν να τους παρακολουθούν και να μην τους αφήνουν να κινούνται ανενόχλητοι μέσα στο σπίτι, να μην δέχονται οποιαδήποτε συνάντηση και να δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να δώσουν χρήματα.

Η φύλαξη χρημάτων στο σπίτι λόγω capital controls αύξησε τις απάτες

«Οι δράστες γνωρίζουν πλέον ότι λόγω των capital controls και της περιορισμένης δυνατότητας ανάληψης χρημάτων από τις τράπεζες, πολλοί κρατούν χρήματα στα σπίτια τους. Έτσι τους στοχοποιούν και μάλιστα προσπαθούν να αυξήσουν τα κέρδη τους ζητώντας αρχικά πολύ μεγάλα ποσά ώστε αργότερα να διαπραγματευτούν με το υποψήφιο θύμα και να καταφέρουν να του αποσπάσουν το μέγιστο δυνατό ποσό» σημειώνει ο κ. Μαριόλης και γνωστοποιεί ότι ειδικά στην περιοχή της Πέλλας εξιχνιάστηκαν εντός του 2016, είκοσι τέτοιες περιπτώσεις κατά τις οποίες επιτήδειοι κατάφεραν να αποσπάσουν συνολικά πάνω από 25.000 ευρώ. «Κάποιοι έχουν γίνει πλέον ειδήμονες στην εξαπάτηση. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουν τα θύματά τους μπορεί να εκπλήξει πολλές φορές ακόμη και τους αστυνομικούς» προσθέτει.