Δεν είναι και πολύ συχνό φαινόμενο ένας σκληροτράχηλος έμπορος ναρκωτικών να διχάζει τόσο την κοινή γνώμη.
Αυτός ήταν όμως ο Πάμπλο Εσκομπάρ, ο απόλυτος «βασιλιάς» της κοκαΐνης στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 που έφτασε να ελέγχει το 80% της διακίνησης του σκληρού ναρκωτικού.
Ο «el capo de la cocaina» ήταν ένα ιδιόρρυθμο μείγμα βίας, αιματοχυσίας, φιλανθρωπίας και προστατευτισμού, όλα συγκεντρωμένα σε ένα πρόσωπο που άλλοτε έφερνε στον Ρομπέν των Δασών και άλλοτε σε έναν άνθρωπο που δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να δολοφονεί εκατοντάδες.
Λαοφιλής για το σημαντικό φιλανθρωπικό του έργο και τις ποδοσφαιρικές του ομάδες (αλλά και τις πολιτικές του φιλοδοξίες!), δεν έπαυε ωστόσο να είναι ένας σκοτεινός εγκληματίας, οι τρομοκρατικές ενέργειες του οποίου θα έμεναν διαβόητες και θα έστρεφαν τελικά την κοινή γνώμη εναντίον του.
Με ασύλληπτα πλούτη -το 1989 το περιοδικό Forbes τον κατονόμασε ως τον έβδομο πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου!- και απαράμιλλη δύναμη, ο Εσκομπάρ κατάφερε να φτιάξει μια από τις πλέον πανίσχυρες φαμίλιες του οργανωμένου εγκλήματος που είδε ποτέ ο κόσμος, με τα πλοκάμια της δυναστείας του να απλώνονται τόσο στα ναρκωτικά όσο και τις ανθρωποκτονίες.
Έβγαλε δισεκατομμύρια δολάρια, διέταξε τον θάνατο εκατοντάδων -αν όχι χιλιάδων- ανθρώπων και δημιούργησε μια προσωπική αυτοκρατορία με επαύλεις, αεροπλάνα, ιδιωτικό ζωολογικό κήπο(!), ακόμα και προσωπικό στρατό.
Ένας άνθρωπος γεμάτος αντιφάσεις, ας δούμε τη ζωή του θρυλικού «νονού» της Κολομβίας…
Πρώτα χρόνια
Γεννημένος την 1η Δεκεμβρίου 1949 σε αγροτική οικογένεια του Ριονέγκρο της Κολομβίας, ο Πάμπλο Εμίλιο Εσκομπάρ μεγαλώνει στην πόλη Μεντεγίν, όπου θα γινόταν αργότερα το απόρθητο φρούριό του. Ως το τρίτο από τα εφτά παιδιά της φαμίλιας, διαπαιδαγωγείται με τις αρχές και τα ηθικά διδάγματα της δασκάλας μητέρας του, αν και θα ανακαλύψει τον ζοφερό κόσμο της παρανομίας ήδη από τα μικράτα του.
Φιλόδοξος και ονειροπόλος από νεαρός, υπόσχεται σε οικογένεια και φίλους ότι μια μέρα θα γινόταν πρόεδρος της Κολομβίας! Αντ’ αυτού βέβαια βάζει πλώρη να γίνει μικροκακοποιός. Ξεκινά την εγκληματική του δράση κλέβοντας ταφόπλακες από το κοιμητήριο της πόλης και πουλώντας τες σε σπείρες του Παναμά, πριν περάσει στις κλοπές αυτοκινήτων και τη διακίνηση λαθραίων τσιγάρων.
Ήταν όμως στις αρχές της δεκαετίας του ’70 που θα ανακάλυπτε την πραγματική φλέβα χρυσού, αυτή που θα τον έστελνε στον πλούτο και τη δύναμη: τα ναρκωτικά. Την ώρα που οι ΗΠΑ μαστίζονταν από ένα πρωτοφανές και ανεξέλεγκτο κύμα χρήσης ναρκωτικών, ο Εσκομπάρ είδε σε αυτό τη μεγάλη ευκαιρία του για πλουτισμό: αγοράζει κοκαΐνη από Κολομβία, Βολιβία και Περού, την επεξεργάζεται και τη διακινεί στην Αμερική.
Ήταν το πρώτο βήμα για τη ζοφερή του καριέρα…
Ο δρόμος προς τη «βασιλεία» των ναρκωτικών
Μέχρι το 1975, η τοπική του σπείρα στο Μεντεγίν είχε αυξηθεί σε νούμερα και επιδόσεις, μπαίνοντας στο στόχαστρο των αντίπαλων καρτέλ. Έπρεπε λοιπόν να προλάβει τις εξελίξεις και να επιτεθεί πρώτος.
Κάτω από τις διαταγές του, το τοπικό αφεντικό (Fabio Restrepo) του υποκόσμου της πόλης δολοφονείται και το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε καλύφθηκε πρόθυμα -αν και βιαίως- από τον Εσκομπάρ. Ο αδίστακτος κακοποιός πήρε λοιπόν έτοιμη την παράνομη οργάνωση του Restrepo και επέκτεινε ανενόχλητος τις επιχειρήσεις της.
Σύντομα θα έλεγχε όλο το οργανωμένο έγκλημα του Μεντεγίν και θα ήταν υπεύθυνος για το 80% της κοκαΐνης που διακινούταν στην Αμερική. Ο 20χρονος φτωχοδιάβολος που πάλευε να επιβιώσει κατάφερε στα 32 του χρόνια να καθαρίζει κάπου 1 εκατ. δολάρια την εβδομάδα! Τα είχε καταφέρει.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο Εσκομπάρ διακινούσε μηνιαίως 70-80 τόνους κοκαΐνης στις ΗΠΑ, ενώ στην ακμή της εγκληματικής του καριέρας (στα μέσα της δεκαετίας του ’80) χρησιμοποιούσε πέρα από ιδιωτικά αεροσκάφη, ακόμα και δύο υποβρύχια!
Επόμενος σταθμός ήταν η πολιτική: το 1982 καταφέρνει να εκλεγεί στο Κογκρέσο της Κολομβίας ολοκληρώνοντας το τρίπτυχο της επιτυχίας: οικονομική, εγκληματική και πολιτική δύναμη. Ο θρίαμβός του είχε ολοκληρωθεί…
«Plata o Plomo»
Η θηριωδία και η έλλειψη ελέους του Εσκομπάρ ήταν παροιμιώδεις. Η πολιτική του άνοδος συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση τίμιων πολιτικών, δικαστών και αξιωματούχων του νόμου, που δεν έβλεπαν με καλό μάτι την είσοδο του «βαρόνου» των καρτέλ στην πολιτική ζωή της χώρας.
Ο Εσκομπάρ είχε βέβαια τον τρόπο του να απαλλάσσεται από τον βραχνά των αντιδράσεων: τον ονόμαζε «plata o plomo», «ασήμι ή μολύβι» δηλαδή, και ήταν ιδιαίτερα απλός στη σύλληψή του. Αν ο πολιτικός, δικαστής ή αστυνομικός έμπαινε στον δρόμο του, η πρώτη του απόπειρα θα ήταν να τον δωροδοκήσει. Αν η προσπάθεια εξαγοράς έπεφτε στο κενό, τότε διέταζε τον θάνατό του, ο οποίος συχνά περιλάμβανε και το ξεκλήρισμα όλης του της οικογένειας.
Κι ενώ ο ακριβής αριθμός των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους από το ζοφερό δίλημμα του Εσκομπάρ παραμένει αδιευκρίνιστος, είναι σίγουρο ότι τα θύματά του ανέρχονται σε εκατοντάδες, και αν συμπεριλάβουμε τα ξεκαθαρίσματα λογαριασμών και τις μάχες με τα αντίπαλα καρτέλ, ο αριθμός εκτοξεύεται σε μερικές χιλιάδες…
Τα θύματά του
Ακόμα και το να είσαι γνωστός και σημαντικός δεν μπορούσε να σε προστατεύσει από τη μανία του Εσκομπάρ αν σε ήθελε νεκρό! Ο «τσάρος» της κοκαΐνης παρήγγειλε την εκτέλεση υποψηφίων για την προεδρία της Κολομβίας(!) και προβεβλημένων πολιτικών, ενώ αυτός ενορχήστρωσε την επίθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας το 1985, στην οποία ανώτατοι δικαστικοί εκτελέστηκαν υποτίθεται από την αντάρτικη ομάδα «19η Απριλίου».
Και βέβαια στις 27 Νοεμβρίου 1989, το Καρτέλ Μεντεγίν του Εσκομπάρ ήταν υπεύθυνο για τη βόμβα στην πτήση 203 της Avianca, που κατέληξε στον θάνατο 110 ανθρώπων. Όσο για τον στόχο, άλλον έναν υποψήφιο για την προεδρία της Κολομβίας, δεν είχε επιβιβαστεί τελικά στη μοιραία πτήση. Ο Εσκομπάρ και η οργάνωσή του ευθύνονταν για τον θάνατο όχι μόνο διακεκριμένων στελεχών της δημόσιας ζωής, αλλά και για δικαστές, εισαγγελείς, δημοσιογράφους, πρέσβεις, αστυνομικούς, αξιωματικούς του στρατού κ.λπ.
Στον κολοφώνα της δύναμής του
Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, ο Πάμπλο Εσκομπάρ ήταν αναμφίβολα ένας από τους λίγους και εκλεκτούς του πλανήτη, ένας πανίσχυρος άνθρωπος που αψηφούσε κάθε έννοια μέτρου και νόμου. Πέρα από τα δισεκατομμύρια δολάρια που είχε αποκομίσει από τις έκνομες δραστηριότητές του, έλεγχε ένα τεράστιο δίκτυο ιδιωτικού στρατού, με αναρίθμητους στρατιώτες και ασύλληπτο εξοπλισμό.
Η αυτοκρατορία του περιλάμβανε επαύλεις και διαμερίσματα σε όλη τη χώρα, στρατιά από αεροσκάφη και διαδρόμους απογείωσης, ακόμα και ιδιωτικό ζωολογικό κήπο είχε φτιάξει στη χασιέντα του, τη διαβόητη Hacienda Nápoles!
Και βέβαια μπορούσε να βγάλει από τη μέση όποιον ήθελε, όποτε ήθελε, χωρίς κανένα πρόβλημα…
Ρομπέν των Δασών;
Ο Εσκομπάρ είχε ωστόσο και μια άλλη πλευρά, αυτή της φιλανθρωπίας και του πατερναλισμού. Αναμφίβολα έβλεπε σε αυτό και προσωπικό όφελος, καθώς ήξερε ότι θα ήταν ασφαλέστερος αν οι πολίτες του Μεντεγίν (της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Κολομβίας) τον αγαπούσαν, ο ίδιος δεν ξέχασε ωστόσο ποτέ την «ταπεινή» καταγωγή του και λένε ότι το ενδιαφέρον του να βοηθήσει τους φτωχούς ήταν γνήσιο.
Όπως κι αν έχει, ο ίδιος ξόδεψε εκατομμύρια δολάρια για να φτιάξει σχολεία, πάρκα, στάδια, εκκλησίες και σπίτια φυσικά για τους φτωχούς της πόλης. Οι πληβείοι των θεωρούσαν αντίστοιχο του Ρομπέν των Δασών, έναν αυτοδημιούργητο δικό τους άνθρωπο που τα κατάφερε στη ζωή και έδινε πίσω στην κοινωνία.
Ο Εσκομπάρ δημιούργησε παράλληλα προγράμματα σίτισης του πληθυσμού, ενώ το μεγαλόπνοο σχέδιό του δεν ήταν άλλο από τα 450 τούβλινα σπίτια που κατασκεύασε για να στεγάσει μερικές χιλιάδες πολίτες του Μεντεγίν! Και μάλιστα στο Barrio Pablo Escobar, όπως ονομάστηκε η γειτονιά προς τιμή του μεγάλου φιλάνθρωπου, κανείς δεν πλήρωνε ενοίκιο ή φόρους, αφού αυτά τα κανόνιζε ο Εσκομπάρ…
Προσωπική ζωή
Το 1976, ο Εσκομπάρ παντρεύτηκε τη 15χρονη τότε Maria Victoria Henao Vellejo, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά.
Ασυγκράτητος βέβαια γυναικάς, ήταν γνωστός για τα εξωσυζυγικά του ειδύλλια, που πολλές φορές περιλάμβαναν και ανήλικα κορίτσια.
Παρά τις απιστίες του, παρέμεινε στο πλευρό της συζύγου του μέχρι τον θάνατό του…
Νομικές περιπέτειες
Η πρώτη σοβαρή αναμέτρηση του Εσκομπάρ με τον νόμο έλαβε χώρα το 1976, όταν ο ίδιος και οι «συνεργάτες» του συνελήφθησαν επιστρέφοντας από παράδοση ναρκω-φορτίου στον Ισημερινό. Ο Εσκομπάρ παρήγγειλε φυσικά τον θάνατο των αστυνομικών που τους τσάκωσαν κι έτσι η υπόθεση σύντομα μπήκε στο αρχείο.
Αργότερα, στην ακμή της δράσης του, ο πλούτος, οι διασυνδέσεις και η τρομοκρατία που έσπειρε έκαναν κάθε σκέψη για σύλληψή του αδύνατη. Κάθε φορά που κάποιος προσπαθούσε να περιορίσει τη δύναμή του, είτε δωροδοκούταν είτε σκοτωνόταν είτε εξαφανιζόταν από προσώπου γης. Οι πιέσεις πάντως της αμερικανικής κυβέρνησης στην Κολομβία για έκδοση του Εσκομπάρ στις ΗΠΑ ολοένα και εντείνονταν και ο Εσκομπάρ ήταν αναγκασμένος να αυξάνει συνεχώς τον βαθμό βίας και διαπλοκής για να γλιτώνει την έκδοση…
Η προσωπική φυλακή La Catedral
Το 1991, εξαιτίας της αυξανόμενης πίεσης της Αμερικής για έκδοση του Εσκομπάρ, η κολομβιανή κυβέρνηση και οι δικηγόροι του Εσκομπάρ κατέληξαν σε μια ενδιαφέρουσα συμφωνία: ο Εσκομπάρ θα παραδιδόταν στις αρχές και θα περνούσε 5 χρόνια στη φυλακή και σε αντάλλαγμα δεν θα τον εξέδιδαν στις ΗΠΑ.
Και βέβαια η συμφωνία περιλάμβανε και έναν ακόμα όρο: ο Εσκομπάρ θα έφτιαχνε τη δική του φυλακή! Όπως και έγινε δηλαδή, με το κελί που ανέγειρε ο «βαρόνος» να μοιάζει με κομψό φρούριο και να διαθέτει τζακούζι, πλήρως εξοπλισμένο μπαρ, γήπεδο ποδοσφαίρου, ακόμα και καταρράκτες. Στη συμφωνία τού επιτράπηκε μάλιστα να επιλέξει τους δικούς του «φρουρούς», κάνοντας την κράτησή του εκεί σχεδόν παρωδία: από το κελί συνέχισε να διοικεί τηλεφωνικώς τις επιχειρήσεις του, σε μια φυλακή που είχε μόνο έναν κρατούμενο…
Φυγάς
Την ώρα που όλοι γνώριζαν ότι ο Εσκομπάρ συνέχιζε τη έκνομη δράση του από τη La Catedral, ένα περιστατικό του Ιουλίου του 1992 εξόργισε την κυβέρνηση: ο «νονός» διέταξε να του παραδώσουν στη φυλακή πρώην συντρόφους που τον είχαν προδώσει, τους οποίος βασάνισε και σκότωσε τελικά. Αυτό ήταν πολύ ακόμα και για τη διεφθαρμένη κολομβιανή κυβέρνηση, που αποφάσισε να μεταφέρει τον Εσκομπάρ σε κανονικές φυλακές, ενώ μελετούσε ακόμα και το ενδεχόμενο της έκδοσής του στις ΗΠΑ.
Φοβούμενος τα χειρότερα, ο Εσκομπάρ αποδρά από την ιδιωτική του φυλακή(!) και γίνεται φυγάς, πυροδοτώντας ένα ανθρωποκυνηγητό άνευ προηγουμένου (με τη βοήθεια φυσικά της αμερικανικής κυβέρνησης). Μέχρι τα τέλη του 1992, δύο οργανώσεις ήταν στο κατόπι του: το Search Bloc, μια ομάδα ειδικών δυνάμεων της Κολομβίας εκπαιδευμένη στην Αμερική, και οι «Los Pepes», μια σκιώδης οργάνωση αποτελούμενη από αντιπάλους του Εσκομπάρ (και μέλη οικογενειών ανθρώπων που είχαν εκτελεστεί κάτω από τις διαταγές του), η οποία χρηματοδοτούταν από τους βασικούς ανταγωνιστές του, το Καρτέλ Cali.
Το τέλος του ταξιδιού
Στις 2 Δεκεμβρίου 1993, οι κολομβιανές αρχές, εξοπλισμένες με αμερικανική τεχνολογία, εντόπισαν τον Εσκομπάρ να κρύβεται σε σπίτι μεσοαστικής γειτονιάς του Μεντεγίν. Το Search Bloc τον περικύκλωσε και προσπάθησε να τον συλλάβει, εκείνος όμως αντιστάθηκε και ξέσπασε πιστολίδι.
Ο Πάμπλο Εσκομπάρ έπεσε νεκρός από τα πυρά των αστυνομικών την ώρα που προσπαθούσε να διαφύγει πάνω στις στέγες των σπιτιών. Ήταν η τελευταία πράξη μιας ζωής βίας και αιματοχυσίας.
Χωρίς τον σκληροτράχηλο ηγέτη του στο τιμόνι, το Καρτέλ Μεντεγίν έχασε σύντομα τη δύναμή του από το αντίπαλο Καρτέλ Cali, το οποίο παρέμεινε κυρίαρχο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Ο θρύλος του Εσκομπάρ συνεχίζει να ζει στην Κολομβία, κυρίως στα στόματα των φτωχών και εξαθλιωμένων, για τους οποίους ο «el zar de la cocaina» ήταν ο δικός τους Ρομπέν των Δασών.
Ο άνθρωπος που έχτισε μια από τις μεγαλύτερες δυναστείες του οργανωμένου εγκλήματος συνεχίζει να υπάρχει στους λαϊκούς μύθους και τις συνειδήσεις των γηραιότερων…
Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr
