«Κάποιος Βασίλι Αρχίποφ έσωσε την υφήλιο», αναμετέδιδαν χαρμόσυνα τα δυτικά Μέσα χρόνια μετά το τέλος εκείνων των 13 ημερών που λίγο έλειψε να βυθίσουν τον κόσμο στον πυρηνικό εφιάλτη ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου. Ήταν εκείνον τον Οκτώβριο του 1962 που ο πλανήτης έφτασε κοντύτερα στον πυρηνικό πόλεμο από κάθε άλλη φορά. Την ώρα που ο Φιντέλ Κάστρο έθετε τους Κουβανούς σε επιφυλακή για την πιθανολογούμενη αμερικανική εισβολή στο νησί, ο Κένεντι μάθαινε εμβρόντητος στις 16 Οκτωβρίου ότι η Σοβιετική Ένωση είχε στείλει πυρηνικά όπλα στην Κούβα, σε απόσταση 145 χλμ. από τις ακτές της Φλόριντα. Διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές δηλαδή στη γειτονιά των ΗΠΑ! «Η εβδομάδα κατά την οποία ο κόσμος έμεινε ακίνητος», «η επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισμού δεν τέθηκε ποτέ σε τέτοιο κίνδυνο όσο στη διάρκεια αυτών των λίγων εβδομάδων» και άλλα τέτοια μεγαλόστομα εκμυστηρεύονταν οι αναλυτές στον Τύπο για τις σημαδιακές πράγματι ημέρες που ο κόσμος έμοιαζε να φτάνει στο σημείο μηδέν. Πριν διαπραγματευτούν τελικά ο αμερικανός πρόεδρος Τζον Κένεντι και ο σοβιετικός ηγέτης Νικίτα Χρουστσόφ τη διέξοδο από την κρίση στις 28 Οκτωβρίου, έπειτα από 13 ημέρες τεταμένων νεύρων και αντεγκλήσεων, ένα περιστατικό ήταν αυτό που σφράγισε την πορεία του θερμού επεισοδίου, το οποίο έλαβε μάλιστα χώρα κάτω από την επιφάνεια του νερού. Τότε ήταν που θα αναδυόταν το όνομα ενός σοβιετικού αξιωματικού του Ναυτικού, κάποιου Βασίλι Αρχίποφ, που όπως φάνηκε αποσόβησε το πυρηνικό ολοκαύτωμα παραμένοντας ψύχραιμος μέσα στις κραυγές των συναδέλφων του για εκτόξευση πυρηνικής τορπίλης κατά του αμερικανικού στόλου, κίνηση που θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην ολομέτωπη πυρηνική σύγκρουση. Ο Αρχίποφ βρισκόταν στο μοιραίο υποβρύχιο Β-59, το οποίο παρέμενε εδώ και μέρες στον πυθμένα του βυθού για να μη γίνει αντιληπτό από τον αμερικανικό στόλο που περιπολούσε στην Καραϊβική, κι έτσι δεν μπορούσαν να ξέρουν αν είχε κλιμακωθεί η κρίση ή αν μαινόταν ήδη ο πυρηνικός πόλεμος! Το ημερολόγιο έγραφε 27η Οκτωβρίου 1962 όταν εμπόδισε τους άλλους δύο υπεύθυνους αξιωματικούς να εξαπολύσουν την πυρηνική τορπίλη εναντίον αμερικανικού σκάφους. Εκεί που όλοι αναρωτιούνταν αν δέχονταν επίθεση ή όχι, μιας και τα αμερικανικά πλοία τους έριχναν βόμβες βυθού για να τους αναγκάσουν να αναδυθούν, ο Αρχίποφ διατήρησε την ψυχραιμία και ευθυκρισία του σώζοντας την οικουμένη από μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια νεκρούς. Οι Σοβιετικοί είχαν ρητές εντολές να μη χρησιμοποιήσουν πυρηνικά αν δεν δεχτούν επίθεση, οι πάντες στο υποβρύχιο Β-59 πίστεψαν όμως πως δέχονταν επίθεση από τις βόμβες που έσκαγαν γύρω τους. Μόνο ο Αρχίποφ διαφώνησε, θεωρώντας πως οι βόμβες έκαναν μόνο θόρυβο, όντας απλώς προειδοποιητικές και όχι καταστροφικές. Τα νεύρα ήταν εξάλλου τεταμένα στο Β-59 που παρέμενε ήδη μια εβδομάδα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, χωρίς πόσιμο νερό και σε αφόρητες συνθήκες θερμοκρασίας και γενικευμένου πανζουρλισμού. Ο κυβερνήτης Βαλεντίν Σαβίτσκι θεώρησε πως ο πυρηνικός πόλεμος είχε ξεκινήσει και διέταξε, μαζί με τον πολιτικό επίτροπο του Κομμουνιστικού Κόμματος στο υποβρύχιο, Ιβάν Μασλενίκοφ, να οπλιστούν οι τορπίλες με τις πυρηνικές κεφαλές. Στον φοβερό καβγά που ακολούθησε, ο Αρχίποφ, ο άνθρωπος της στιγμής, επέμεινε να αναδυθούν και να περιμένουν εντολές από τη Μόσχα. Λίγο αργότερα, ο Χρουστσόφ συμφώνησε να αποσύρει τους βαλλιστικούς πυραύλους από την εξώπορτα των ΗΠΑ, με αντάλλαγμα τη δέσμευση του Κένεντι ότι η χώρα του δεν θα εισέβαλε ποτέ στο νησί, εκτονώνοντας την κρίση. Όσο για τον άνθρωπο που απέτρεψε ολομόναχος τον τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, έγινε δεκτός στη χώρα του χωρίς τυμπανοκρουσίες και πέρασε μετά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας, πεθαίνοντας άγνωστος το 1998. Η οικουμένη του χρωστούσε ωστόσο τη μεγάλη ευγνωμοσύνη της…
Πρώτα χρόνια
Πρώτη πυρηνική εμπλοκή: το ατύχημα
Δεύτερη πυρηνική εμπλοκή: η Πυραυλική Κρίση της Κούβας
Περισσότερα από 180 αμερικανικά πολεμικά πλοία βγήκαν για περιπολία στην Καραϊβική, την ίδια ώρα που ο ψυχροπολεμικός εχθρός, Νικίτα Χρουστσόφ, απάντησε πλημμυρίζοντας την περιοχή με σοβιετικά πυρηνικά υποβρύχια. Η αγωνία όλων είναι στα ύψη και η κατάσταση κρέμεται από μια λεπτή κλωστή. Το παραμικρό λάθος θα φέρει την καταστροφή και θα βυθίσει την οικουμένη στο πυρηνικό ολοκαύτωμα. Οι δύο γίγαντες του πλανήτη, ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση, συζητούσαν μυστικά με το δάχτυλο πάνω στην πυρηνική σκανδάλη και η προσοχή της οικουμένης είχε επικεντρωθεί σε ένα νησί της Καραϊβικής σωστή μπαρουταποθήκη. Στις 23 Οκτωβρίου, ο Χρουστσόφ διατάζει τα πλοία του που ήταν καθοδόν για την Κούβα να σταματήσουν, τα υποβρύχιά του έχουν περάσει ωστόσο πίσω από τις γραμμές των Αμερικανών.
Η Πυραυλική Κρίση της Κούβας έληξε επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1962, αν και ο Ψυχρός Πόλεμος θα μετρούσε πάμπολλα ακόμα θερμά επεισόδια …
Τελευταία χρόνια