Σε διαβούλευση τίθεται από σήμερα το νομοσχέδιο του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου για την περαιτέρω επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου με τίτλο «Βελτίωση Μεταναστευτικής Νομοθεσίας, τροποποίηση διατάξεων των νόμων 4636/2019 (Α’ 169), 4375/2016 (Α’ 51), 4251/2014 (Α’ 80) και άλλες διατάξεις».
Όπως αναφέρει το υπουργείο σε ανακοίνωσή του, το νομοσχέδιο περιλαμβάνει πέντε βασικούς άξονες νομοθετικών τροποποιήσεων και πρωτοβουλιών: Την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης ασύλου, τη δημιουργία των κλειστών δομών στα νησιά, τη μεταφορά στην ειδική γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων της αρμοδιότητας για τα ασυνόδευτα, την εισαγωγή τεχνολογιών πληροφορικής σε διάφορα στάδια των διαδικασιών ασύλου και τέλος τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις στη δομή του υπουργείου και την επικαιροποίηση του Κώδικα Μετανάστευσης.
Με αφορμή τη σημερινή κατάθεση του νομοσχεδίου, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, σε δήλωσή του εξηγεί ότι «βασικός στόχος του σχεδίου νόμου είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών, της εξέτασης αιτημάτων ασύλου, η ενίσχυση των υπηρεσιών του υπουργείου, η άρση της γραφειοκρατίας και η διαφάνεια. Στο σχέδιο νόμου εκτός από τις αλλαγές στη νομοθεσία ασύλου, εισάγονται ρυθμίσεις που αφορούν τον Μεταναστευτικό Κώδικα (golden visa κ.α), καθώς και η εισαγωγή υποχρέωσης δήλωσης περιουσιακής κατάστασης για τις θέσεις Προϊσταμένων των Διευθύνσεων του Υπουργείου». Σημειώνεται ότι η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Απριλίου.
Αναλυτικά στο νομοσχέδιο:
Όσον αφορά στον πρώτο άξονα της επιτάχυνσης των διαδικασιών ασύλου, το υπουργείο προχωρά σε περαιτέρω σύντμηση των χρόνων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εξέταση των αιτημάτων ασύλου για όσους αιτούντες εμπίπτουν στην κατηγορία της «απόλυτης προτεραιότητας» (δηλαδή για όσους εμποδίζουν την απρόσκοπτη ολοκλήρωση των διαδικασιών εξέτασης της αίτησης ασύλου ή όσους βρίσκονται σε κράτηση) θα πρέπει να ολοκληρώνεται σε 15 ημέρες (αντί για 20 ημέρες, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα). Σε περίπτωση προσφυγής υπηκόου τρίτης χώρας η απόφαση εκδίδεται εντός 30 ημερών από τη συζήτηση όταν εφαρμόζεται η κανονική διαδικασία (αντί τριών μηνών), εντός 20 ημερών για την ταχύρρυθμη διαδικασία (αντί 40 ημερών) και εντός δέκα ημερών εάν ο προσφεύγων κρατείται (αντί για 20 ημέρες).
Επιπλέον, στο νομοσχέδιο ορίζεται ότι στους αιτούντες παρέχεται δωρεάν νομική συνδρομή ενώπιον της Αρχής Προσφυγών, κατόπιν αιτήματός τους εντός δύο ημερών από την επίδοση της απόφασης και το αίτημα γίνεται δεκτό μόνο εφόσον πιθανολογείται η ευδοκίμηση της προσφυγής. Σε περίπτωση απόρριψης της προσφυγής προβλέπεται ότι ο αιτών κρατείται σε προαναχωρησιακό κέντρο μέχρι να ολοκληρωθεί η απομάκρυνσή του ή να γίνει τελεσίδικα δεκτή η αίτησή του. Η κατάθεση αίτησης ακύρωσης ή και αίτησης αναστολής δεν συνεπάγεται την άρση της κράτησης.
Επίσης, με το σχέδιο νόμου ενοποιείται η διαδικασία πλήρους καταγραφής η οποία πλέον μπορεί να διεκπεραιώνεται και από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Εξάλλου, παρέχεται η δυνατότητα σύστασης «Μητρώου Εισηγητών – βοηθών χειριστών Ασύλου» από νομικούς, οι οποίοι θα επιτελούν χρέη βοηθών εισηγητών στο έργο των χειριστών των αιτημάτων ασύλου για την διευκόλυνσή τους και για την επιτάχυνση των διαδικασιών.
Τέλος, προβλέπεται ότι το δελτίο αιτούντος διεθνή προστασία θα μπορεί να εκδίδεται και ηλεκτρονικά, σε μορφή κάρτας, με ηλεκτρονική καταγραφή και ανανέωση. Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των νέων διαδικασιών θα καθοριστούν με απόφαση το υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου.
Σχετικά με τον δεύτερο άξονα της δημιουργίας των Κλειστών Ελεγχόμενων Δομών Νήσων (Κ.Ε.Δ.Ν.) που θα δημιουργηθούν στα πέντε νησιά του ανατολικού Αιγαίου, με το νομοσχέδιο εισάγονται οι νομικές προϋποθέσεις για το νέο πλαίσιο λειτουργίας τους. Όπως αναφέρεται, τα κέντρα αυτά συνιστούν μια μεγάλη ελεγχόμενη έκταση, μέσα στην οποία μπορούν να συνυπάρχουν διαφόρων τύπων δομές (κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης, προαναχωρησιακό κέντρο) και θα έχουν κατάλληλες προδιαγραφές για την παραμονή όσων ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.
Στον τρίτο άξονα, η Ειδική Γραμματεία Προστασίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων ορίζεται ως αρμόδια εθνική Αρχή για τα ασυνόδευτα ανήλικα και προσδιορίζονται οι αρμοδιότητες της. Στις αρμοδιότητες προστίθενται μεταξύ άλλων η διαχείριση των αιτημάτων στέγασης ασυνόδευτων ανήλικων με την προτεραιοποίησή τους με κριτήρια ευαλωτότητας, η διαχείριση θέσεων προσωρινής φιλοξενίας, ο έλεγχος της εφαρμογής των προδιαγραφών λειτουργίας των κέντρων φιλοξενίας ασυνόδευτων και η οργάνωση και τήρηση των μητρώων Ασυνόδευτων Ανηλίκων και Κέντρων Φιλοξενίας Ασυνόδευτων Ανηλίκων.
Προβλέπεται, εξάλλου, ότι με απόφαση του διοικητή της Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής ή του διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου ή του διοικητή του κέντρου μπορεί να αμφισβητηθεί η δηλωθείσα ηλικία και στην περίπτωση αυτή διενεργείται εξέταση, τα αποτελέσματα της οποίας είναι δεσμευτικά και καταγράφονται. Μέχρι τη λήψη των αποτελεσμάτων ο αιτών θεωρείται ανήλικος κατά τη δήλωσή του.
Ο τέταρτος άξονας αφορά στην εισαγωγή τεχνολογιών πληροφορικής σε διάφορα στάδια των διαδικασιών, με σκοπό την απλούστευσή τους, τη μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου εργασίας, την εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων και τη μείωση των δαπανών.
Τέλος, με το νομοσχέδιο το υπουργείο προχωρά σε διαρθρωτικές παρεμβάσεις σε μια σειρά διατάξεων, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών του. Επιπροσθέτως, επικαιροπoιούνται διατάξεις του Κώδικα Μετανάστευσης, μεταξύ των οποίων και αυτές για την έκδοση golden visa. Προς ενίσχυση της διαφάνειας, υποχρεώνονται οι προϊστάμενοι των Διευθύνσεων Μεταναστευτικής Πολιτικής και των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μετανάστευσης των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καθώς και οι αναπληρωτές τους, να υποβάλουν δήλωση περιουσιακής κατάστασης.
