Ως ιδιαίτερα δύσκολη χαρακτηρίζεται η επόμενη περίοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά τη συμφωνία της γειτονικής χώρας με τη Λιβύη για την μεταξύ τους οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, κάτι που μπορεί να φέρει τη χώρα μας προ τετελεσμένων γεγονότων.

Στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν πραγματοποιηθεί αλλεπάλληλες συσκέψεις αλλά δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν έχει δημοσιοποιηθεί καμία εξ αυτών, αφού τα όσα αποφασίστηκαν με τη συμμετοχή του πρωθυπουργικού σύμβουλου Εθνικής Ασφαλείας Αλέξανδρου Διακόπουλου παραμένουν άκρως απόρρητα και θ’ αρχίσουν να αναπτύσσονται το προσεχές διάστημα.

Το τελεσίγραφο Δένδια

Το μόνο που μπορεί να λεχθεί είναι ότι η Αθήνα δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια στις κινήσεις της Τουρκίας αλλά είναι έτοιμη να αντιδράσει δυναμικά. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και το τελεσίγραφο που έθεσε ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στον πρέσβη της Λιβύης στην Αθήνα, να παραδώσει στην κυβέρνηση το περιεχόμενο του μνημονίου κατανόησης της χώρας του με την Τουρκία, και πως εάν δεν το πράξει θα αντιμετωπιστεί από τις ελληνικές αρχές ως ανεπιθύμητος και θα απελαθεί.

Δύο κυβερνήσεις στη Λιβύη

Το μνημόνιο υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη Τετάρτη από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Φαγέζ αλ Σαράζ και θέτει ως όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στα δυτικά τον 28ο Μεσημβρινό ο οποίος “κόβει” κάθετα και στη μέση το νησί της Ρόδου, γεγονός που με τη σειρά του σημαίνει ότι η Άγκυρα διεκδικεί ακόμη και την υφαλοκρηπίδα… νότια της Κρήτης. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι στη Λιβύη που μαίνεται από εμφύλιο πόλεμο, υπάρχουν δύο αντίπαλες εξουσίες, δύο διαφορετικές κυβερνήσεις και δύο διαφορετικά Κοινοβούλια, που το ένα δεν αναγνωρίζει το άλλο. Έτσι, από τη μια πλευρά κάνει κουμάντο ο Φαγέζ αλ Σαράζ με τον οποίο υπέγραψε τη συμφωνία η Τουρκία (που τον προμηθεύει και με οπλισμό) και από την άλλη υπάρχει στα ανατολικά της χώρας η εξόριστη κυβέρνηση.

Θα καλέσουμε τον πρόεδρο της εξόριστης λιβυκής Βουλής

Εάν κάτι μπορεί επίσης να ειπωθεί στο πλαίσιο των όσων συζητούνται στο Μέγαρο Μαξίμου και στο Υπουργείο Εξωτερικών είναι ότι το προσεχές διάστημα αναμένεται να προσκαλέσουμε στην Αθήνα τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου της Λιβύης που πρόσκειται στον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, δηλαδή της άλλης πλευράς που έχει ισχυροποιηθεί στην ανατολική πλευρά. Παράλληλα την επόμενη εβδομάδα ο κ. Δένδιας θα πραγματοποιήσει σήμερα συνάντησή του στο Κάιρο με τον Αιγίπτυο ομόλογό του ενώ θα ακολουθήσουν συναντήσεις και με άλλους υπουργούς Εξωτερικών από την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.

Δύσκολα θα υπάρξει συνάντηση με Ερντογάν

Ερωτηματικό αποτελεί πάντως το εάν και κατά πόσο ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν στο περιθώριο της επικείμενης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ την προσεχή Τρίτη και Τετάρτη στο Λονδίνο. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα πραγματοποιηθεί μια τέτοια συνάντηση. Ωστόσο ακόμη κι αν γίνει, οι προσδοκίες είναι πολύ μικρές για εκτόνωση της κατάστασης. Μάλιστα οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αναμένεται να επιδεινωθούν περαιτέρω εάν η γειτονική χώρα αποφασίσει να προχωρήσει στην κατάθεση του μνημονίου στα Ηνωμένα Έθνη.

Η χθεσινή παγίδα στα εγκαίνια

Χθες πάντως αποφεύχθηκε στο παρά πέντε ένα ακόμη διπλωματικό επεισόδιο. Η τουρκική προεδρία είχε προσκαλέσει εδώ και μέρες τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη στην τελετή εγκαινίων του αγωγού αερίου ΤΑΝΑΡ στα Ύψαλα. Ο πρωθυπουργός κουβέντιασε με τους συνεργάτες του το ενδεχόμενο να μεταβεί στην ανατολική Θράκη αλλά αποφασίστηκε ότι θα ήταν προτιμότερο να μην δώσει το παρών καθώς η κυβέρνηση ήθελε να στείλει ένα σαφές μήνυμα δυσαρέσκειας για την ακολουθούμενη τουρκική πολιτική στο μεταναστευτικό. Η άρνηση της πρόσκλησης μεταφέρθηκε στο γραφείο του κ. Ερντογάν πριν υπογραφεί το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Αποφασίστηκε μάλιστα να εκπροσωπηθεί η ελληνική κυβέρνηση από τον υφυπουργό Περιβάλλοντος Δημήτρη Οικονόμου. Η προνοητικότητα του Μεγάρου Μαξίμου επαληθεύτηκε από τις δηλώσεις που έκανε χθες στα εγκαίνια ο κ. Ερντογάν που τόνισε ότι στο θέμα του διαμοιρασμού του φυσικού αερίου κάποιοι αντί για δίκαιο διαμοιρασμό προσπαθούν να υποδαυλίσουν την ένταση, προσθέτοντας ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να αποσύρει τα γεωτρύπανά της από τα θαλάσσια οικόπεδα. «Ενώ υπάρχει η δυνατότητα του δίκαιου διαμοιρασμού, χρησιμοποιούν απειλητική γλώσσα και πολιτικούς εκβιασμούς. Όμως κανένας και καμιά χώρα δεν είναι υπεράνω νόμου. Πρέπει πλέον να γίνει αντιληπτό ότι με τετελεσμένα δεν θα υπάρξει κανένα αποτέλεσμα. Με τη λογική «το έκανα και τελείωσε» δεν μπορεί κανείς να φτάσει πουθενά. Δείχνοντας τα δόντια, καμιά χώρα δεν μπορεί να κάνει την άλλη να εγκαταλείψει τα δικαιώματά της. Μάλιστα η Τουρκία σε ένα τέτοιο ξεπεσμό δεν θα υποκύψει. Η χώρα μας δεν θα επιτρέψει την παραβίαση ούτε του δικού της δικαίου, ούτε και των συμφερόντων των Τουρκοκυπρίων” ήταν τα λόγια του.

Οξεία απάντηση από το ΥΠ.ΕΞ.

Η απάντηση του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών ήταν άμεση: «Ο κατεξοχήν παραβάτης του διεθνούς δικαίου στην περιοχή επιμένει να μην αντιλαμβάνεται ότι η παρανομία δεν παράγει δίκαιο» τονίζεται στην σχετική ανακοίνωση. Και συνεχίζει: «Η συνεχιζόμενη παραβατικότητα της Τουρκίας, άλλοτε με τη μορφή απειλών άλλοτε με έμπρακτες παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, δυστυχώς δεν επιβεβαιώνει απλώς αυτή την ιδιότητα αλλά και υπονομεύει τη σταθερότητα και τα συμφέροντα όλων των λαών της ευρύτερης περιοχής. Επιπλέον, καταδεικνύει την απόλυτη περιφρόνηση προς τις αρχές καλής γειτονίας, ακρογωνιαίο λίθο της ειρηνικής συνύπαρξης των κρατών και θεμελιώδη προϋπόθεση της ευρωπαϊκής προοπτικής της. Είναι λυπηρό που ο Τούρκος Πρόεδρος επέλεξε να μετατρέψει ένα έργο ειρηνικής συνεργασίας σε παράσταση πολεμικής ρητορικής και περιφρόνησης της διεθνούς νομιμότητας. Η αποχώρηση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Δημήτρη Οικονόμου, από την εκδήλωση ήταν φυσική συνέπεια και έμπρακτη καταδίκη των δηλώσεων αυτών. Ευχόμαστε η τουρκική ηγεσία να αντιληφθεί ότι ο σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας δεν είναι η διακριτική της ευχέρεια αλλά συνιστά απόλυτη υποχρέωσή της».