Η λειτουργία του Εθνικού Μητρώου Διοικητικών Διαδικασιών αλλάζει ριζικά τη σχέση του πολίτη με το κράτος και διαμορφώνει νέα πρότυπα στη μάχη κατά της μικρής διαφθοράς.
Αναμφισβήτητα, ένα από τα πιο διαβρωτικά φαινόμενα στη λειτουργία του ελληνικού Δημοσίου ήταν επί δεκαετίες αυτό του «γρηγορόσημου», καθώς για να εξυπηρετηθείς με ταχύτητα και ευκολία σε μια σειρά κρατική υπηρεσία, θα έπρεπε να χρηματίσεις τον αρμόδιο υπάλληλο. Μικρές πράξεις διαφθοράς που θεωρούνταν σχεδόν… κανονικότητα. Το φαινόμενο αυτό όπως όλα δείχνουν, οδεύει πλέον σταδιακά προς την οριστική του εξάλειψη. Κι αυτό χάρις στην εφαρμογή του Εθνικού Μητρώου Διοικητικών Διαδικασιών «Μίτος» (mitos.gov.gr), που τέθηκε σε πλήρη λειτουργία από το Υπουργείο Εσωτερικών και ανατρέπει τα δεδομένα στη σχέση κράτους και πολίτη, αποκαθιστώντας τη διαφάνεια, την ισονομία και –το κυριότερο– την εμπιστοσύνη του πολίτη στο θεσμικό σύστημα.
Ο «Μίτος» συνιστά αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο βήμα θεσμικής και ψηφιακής εξυγίανσης της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα. Η λειτουργία του δεν περιορίζεται στην απλή καταγραφή διαδικασιών. Αντίθετα, αποτυπώνει με απόλυτη σαφήνεια τα ακριβή στάδια κάθε διοικητικής πράξης, προσδιορίζοντας τους χρόνους, τα αρμόδια όργανα, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά την εξυπηρέτηση του πολίτη.
Για πρώτη φορά, ο πολίτης δεν χρειάζεται «γνωστούς», δεν χρειάζεται «μέσον» – ξέρει τι πρέπει να κάνει και μπορεί να παρακολουθεί βήμα προς βήμα την πορεία του αιτήματός του. Κανένα «λάδωμα», καμία επίσπευση, καμία σιωπηλή συμφωνία δεν έχει θέση σε ένα σύστημα πλήρους ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας.
Χιλιάδες διαδικασίες, πλήρως αποτυπωμένες
Στην ηλεκτρονική πλατφόρμα mitos.gov.gr έχουν ήδη δημοσιευθεί 3.840 διαφορετικές διοικητικές διαδικασίες. Για κάθε μία από αυτές, περιγράφονται με ακρίβεια όλα τα απαιτούμενα βήματα, ο αριθμός των σταδίων, οι εμπλεκόμενοι φορείς, καθώς και αν η διαδικασία υποστηρίζεται από ψηφιακή εξυπηρέτηση ή απαιτεί φυσική παρουσία.
Η διαφοροποίηση είναι εντυπωσιακή:
- Σε περίπου 70% των περιπτώσεων (2.660 διαδικασίες), η διεκπεραίωση απαιτεί από 2 έως 7 βήματα, διαμορφώνοντας μια γρήγορη και απλή διαδικασία.
- 775 διαδικασίες (20,3%) ολοκληρώνονται μέσα σε 8 έως 12 βήματα.
- 154 περιπτώσεις (4%) χρειάζονται 13-16 στάδια.
- Μόλις 51 διαδικασίες, δηλαδή 1,3%, φτάνουν έως τα 36 βήματα, όπως στην περίπτωση αλλαγής επαγγελματικής άδειας σε ειδικά τεχνικά επαγγέλματα.
Το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο: 176 διαδικασίες (4,6%) έχουν ήδη ψηφιοποιηθεί πλήρως και διεκπεραιώνονται χωρίς κανένα φυσικό έγγραφο ή επίσκεψη.
Η διάφανη αποτύπωση κάθε βήματος ακυρώνει το έδαφος πάνω στο οποίο αναπτυσσόταν η μικρή διαφθορά. Όταν τα στάδια είναι γνωστά, η γραφειοκρατία είναι προβλέψιμη και η πορεία του φακέλου διαφανής, τότε κανείς δεν έχει λόγο –ή δικαίωμα– να ζητήσει «λάδωμα». Ο «Μίτος» δεν απλώς διευκολύνει. Καταργεί τη συναλλαγή.
Ηλεκτρονικό μητρώο δικαιολογητικών: Εξάλειψη της τυραννίας των εγγράφων
Ένα ακόμη βήμα για την ενίσχυση της θεσμικής καθαρότητας αποτελεί η λειτουργία του Μητρώου Δικαιολογητικών, το οποίο εντάσσεται ως υποσύστημα του «Μίτου». Εδώ καταγράφονται όλα τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για τις δημόσιες διαδικασίες, με στόχο την προτυποποίηση και την κατάργηση της ανάγκης για φυσική προσκόμιση από τον πολίτη. Όταν ένα δικαιολογητικό είναι ήδη διαθέσιμο ηλεκτρονικά (μέσω gov.gr ή του Κέντρου Διαλειτουργικότητας), οι αρμόδιες υπηρεσίες υποχρεούνται να το αναζητούν αυτεπάγγελτα, χωρίς καμία ενέργεια από την πλευρά του πολίτη. Αυτή η δυνατότητα απελευθερώνει τον πολίτη από την ατελείωτη υποβολή των ίδιων εγγράφων ξανά και ξανά, και ταυτόχρονα κλείνει τα παράθυρα για «παρατυπίες» και «εξυπηρετήσεις» κάτω από το τραπέζι.
Με το νέο αυτό μοντέλο:
- Μειώνονται κατακόρυφα οι φυσικές επισκέψεις στα γκισέ των δημοσίων υπηρεσιών.
- Επιταχύνεται ο χρόνος εξυπηρέτησης.
- Εξοικονομούνται πόροι και προσωπικό για το Δημόσιο.
- Ο πολίτης δεν «αιχμαλωτίζεται» σε άγνωστες ή αυθαίρετες απαιτήσεις υπαλλήλων.
Η τεχνητή νοημοσύνη στη μάχη κατά της διοικητικής πολυπλοκότητας
Στο επόμενο στάδιο, η τεχνητή νοημοσύνη θα παίξει κομβικό ρόλο. Το Υπουργείο Εσωτερικών, σε συνεργασία με την Ψηφιακή Διακυβέρνηση, θα χρησιμοποιήσει αλγοριθμικά εργαλεία για να αναλύσει όλες τις καταγεγραμμένες διαδικασίες και να εντοπίσει σημεία επικαλύψεων, περιττά στάδια ή περιπλοκές που μπορούν να καταργηθούν. Στόχος είναι η δραστική απλοποίηση του διοικητικού χάρτη. Και ως πρώτο βήμα, δρομολογείται η πλήρης κατάργηση της έκδοσης πιστοποιητικού γέννησης και οικογενειακής κατάστασης, έστω και σε ψηφιακή μορφή. Οι πληροφορίες αυτές πλέον θα διακινούνται αυτεπάγγελτα και αποκλειστικά μεταξύ υπηρεσιών. Όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές από το Υπουργείο Εσωτερικών, η κατάργηση του «γρηγορόσημου» δεν χρειάζεται νόμο – χρειάζεται σύστημα, διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτά φέρνει ο «Μίτος». Και κάθε φορά που ένας πολίτης θα ολοκληρώνει μια διαδικασία μόνος του, με ένα κλικ και χωρίς «γνωστό», το κράτος θα κερδίζει ένα ακόμα στοίχημα απέναντι στο χθες.
