Τη σύσταση ενός κοινού ταμείου, τουλάχιστον 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, για τη χρηματοδότηση κοινών αμυντικών δαπανών εξετάζουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times», σχέδιο που σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμίζεται με τις προσπάθειες της Ελλάδας για δραστική αύξηση των ευρωπαϊκών επενδύσεων για τη στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε.
Όπως γράφει το Μέσο, οι χώρες της Ε.Ε. συζητούν ένα ταμείο ύψους 500 δισ. ευρώ για κοινά αμυντικά έργα και προμήθειες όπλων, αξιοποιώντας τις αγορές ομολόγων για να ενισχύσουν τις δαπάνες, ενόψει της επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Η απειλή του Τραμπ να αποσύρει τις αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ που υπολείπονται σε δαπάνες έχει ωθήσει τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να διερευνήσουν πιο ριζοσπαστικές επιλογές χρηματοδότησης της άμυνας, συμπεριλαμβανομένου του κοινού δανεισμού που παραδοσιακά αποκλείεται από τα δημοσιονομικά γεράκια στη Γερμανία, στην Ολλανδία και τη Δανία.
Ανώτεροι ευρωπαίοι αξιωματούχοι που συζητούν το σχέδιο επικεντρώνονται τώρα στη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού φορέα για την Άμυνα, ο οποίος θα εκδίδει ομόλογα που θα υποστηρίζονται από εθνικές εγγυήσεις των συμμετεχουσών χωρών και όχι της Ε.Ε. στο σύνολό της.
Το μοντέλο χρηματοδότησης, το οποίο θα ήταν ανοιχτό σε κράτη εκτός Ε.Ε., όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία, κερδίζει έδαφος μεταξύ μιας βασικής ομάδας κρατών-μελών της Ε.Ε. δήλωσαν στους «Financial Times» έξι άτομα που συμμετέχουν στις συνομιλίες. Ενώ ο ακριβής στόχος δανεισμού δεν έχει ακόμη συμφωνηθεί, οι εμπλεκόμενοι στις διαπραγματεύσεις δήλωσαν ότι θα πρέπει να υπερβαίνει τα 500 δισ. ευρώ.
Η Ευρώπη παλεύει εδώ και καιρό με το πώς να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες για να διατηρήσει τη στήριξη προς την Ουκρανία και να προετοιμαστεί για τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ, ο οποίος νωρίτερα φέτος προειδοποίησε ότι «δεν πρόκειται να προστατεύσουμε» τους συμμάχους του ΝΑΤΟ «αν δεν πρόκειται να πληρώσουν».
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα κληθεί να διαδραματίσει τεχνικό ρόλο, συμβάλλοντας στη διαχείριση του οχήματος ειδικού σκοπού (SPV) και στη διαχείριση των ταμειακών λειτουργιών.
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προτάσεις για την έκδοση «ευρωομολόγων» για την Άμυνα -κοινός δανεισμός στον οποίο αντιτάχθηκαν οι δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες της Ε.Ε.- η συμμετοχή στο ταμείο θα είναι εθελοντική και ανοιχτή σε κράτη εκτός Ε.Ε.
Επομένως, δεν θα ισχύουν οι περιορισμοί της Ε.Ε. σχετικά με τη χρήση κοινών κεφαλαίων για στρατιωτικούς σκοπούς και κράτη-μέλη με ουδέτερη στρατιωτική θέση, όπως η Αυστρία, η Μάλτα, η Ιρλανδία και η Κύπρος, θα μπορούν να εξαιρεθούν, χωρίς να ασκήσουν βέτο στο σχέδιο.
«Μια ανανεωμένη αίσθηση επείγοντος»
Ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος υπερασπίστηκε τα ευρωομόλογα για την Άμυνα νωρίτερα φέτος, δήλωσε στους «F.T.» ότι υπάρχει μια αλλαγή στο κλίμα μεταξύ των ηγετών της Ε.Ε. Ενώ αρχικά οι προτάσεις του έτυχαν «χλιαρής ανταπόκρισης», ο κ. Μητσοτάκης αισθάνεται τώρα «μια ανανεωμένη αίσθηση επείγοντος», δεδομένων των προκλήσεων της Ευρώπης στον τομέα της ασφάλειας και της επιστροφής του Τραμπ στην εξουσία.
«Υπάρχει μια αυξανόμενη συναίνεση ότι πρέπει να δαπανήσουμε περισσότερα για την Άμυνα και ίσως ήρθε η ώρα να δημιουργήσουμε έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό για τη χρηματοδότηση έργων κοινού ενδιαφέροντος» δήλωσε.
«Η Γερμανία και η Γαλλία θα επωφεληθούν προφανώς από περισσότερες ευρωπαϊκές δαπάνες για την Άμυνα» δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι η Ιταλία και η Ισπανία είναι επίσης «μεγάλοι παίκτες» του κλάδου που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυτή την πρωτοβουλία.
Η Ολλανδία, η Φινλανδία και η Δανία υποστηρίζουν, σε γενικές γραμμές, την ιδέα, δήλωσαν οι άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Η στάση της Γερμανίας είναι αβέβαιη και θα εξαρτηθεί από τις ομοσπονδιακές εκλογές του Φεβρουαρίου.
«Βρισκόμαστε σε πολύ προχωρημένες συζητήσεις» δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε. που συμμετέχει στις συνομιλίες. «Αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς το βλέπει το Βερολίνο».
Οι συνομιλίες συνεχίζονται σχετικά με το μέγεθος του ταμείου, αλλά ο στόχος είναι να συγκεντρωθούν τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ, ποσό που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει πει στους ηγέτες ότι θα είναι το ελάχιστο που θα απαιτηθεί την επόμενη δεκαετία για να καλυφθούν οι ανάγκες ασφάλειας της ηπείρου, ανέφεραν πέντε από τους ανθρώπους αυτούς.
Τα χρήματα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη κοινών αμυντικών έργων, όπως η κοινή αεράμυνα που έχουν προτείνει η Πολωνία και η Ελλάδα και η οποία από μόνη της θα κόστιζε 500 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον επίτροπο Άμυνας της Ε.Ε. Andrius Kubilius.
