Στην άγνωστη πρώην Βιρμανία και νυν Μιανμάρ ο Μητσάκης

Μάθημα ιστορίας αλλά και χιλιόμετρα σημαδεμένα από το ιδιαίτερο θρησκευτικό αλλά και πολιτικό περιβάλλον της άγνωστης Μιανμάρ. Μιας χώρας που δειλά δειλά μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζει να δηλώνει το παρών στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Ο Κώστας Μητσάκης συνεχίζει το ταξίδι του και αφηγείται για το newsbeast.gr: Στους παλιούς σχολικούς χάρτες θυμάμαι μια χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας που αναγράφονταν ως Βιρμανία. Έτσι ονομαζόταν η ασιατική χώρα μέχρι το 1989 – εκείνη την χρονιά, το στρατιωτικό καθεστώς που την κυβερνούσε, την «βάπτισε» Μιανμάρ. Αυτή είναι λοιπόν η σύγχρονη ονομασία της πρώην Βιρμανίας, της οποίας οι κυβερνώντες-στρατιωτικοί (που βρίσκονται στην εξουσία από το 1962 μέχρι σήμερα) είχαν επιβάλλει για τουλάχιστον 3 δεκαετίες στους 60.000.000 κατοίκους της χώρας μια ιδιότυπη απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο. Απόμακρη και «κλειστή», σχεδόν άγνωστη, η Μιανμάρ μόλις τα τελευταία 20-25 χρόνια άνοιξε δειλά τις πύλες της στον έξω κόσμο, καλώντας τους ταξιδευτές να την ανακαλύψουν –έχοντας ωστόσο θεσπίσει κάποιες ιδιαιτερότητες και περιορισμούς για τους οδικούς ταξιδιώτες. Αυτός ήταν άλλωστε ο βασικός λόγος που το «TRANS ASIAN 2017» στην Μιανμάρ πραγματοποιήθηκε με την συνοδεία ενός αυτοκινήτου και την συνεχή παρουσία δυο στελεχών του Υπουργείου Τουρισμού. Από τα σύνορα της Ινδίας μέχρι τα σύνορα της Ταϊλάνδης –για 8 μέρες και για τα επόμενα 2.000 χλμ. του ταξιδιού– αχώριστη συντροφιά μου είχα δυο κρατικούς λειτουργούς της Μιανμάρ, που φρόντισαν να μου κάνουν την ζωή εύκολη –αλλά και ελεγχόμενη. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο καθεστώς συνοδείας και (έμμεσης) εποπτείας, που αφορά τους ταξιδιώτες οι οποίοι επισκέπτονται την Μιανμάρ με το δικό τους μεταφορικό μέσον. Εξυπακούεται πως οι επαφές με το αρμόδιο Υπουργείο, προκειμένου να εγκριθεί η σχετική άδεια για το ταξίδι μου στην χώρα, είχαν ξεκινήσει μήνες πριν την άφιξη στα σύνορα. Μόλις έβαλα ρόδα στην Μιανμάρ, οι δυο «συνοδοιπόροι» μου φρόντισαν να με προϋπαντήσουν. Αφού τακτοποίησαν όλες τις συνοριακές διατυπώσεις και τα υπόλοιπα γραφειοκρατικά, μού ανακοίνωσαν κατόπιν το οκταήμερο πρόγραμμά μου στην Μιανμάρ, που περιελάμβανε επίσκεψη στην περίφημη κοιλάδα Bagan, καθώς στις πόλεις Mantalay και Yangon. Κράνος, γάντια, μίζα και το «TRANS ASIAN 2017» θα συνεχιζόταν πλέον στην καταπράσινη Μιανμάρ… Αρκετά υποβαθμισμένο και υποτυπώδες το οδικό δίκτυο στις δυτικές περιοχές της χώρας, υποχρέωσε την λευκή Africa Twin να κινείται με χαμηλές ταχύτητες. Ενδεικτικά, χρειαζόμουν περίπου 6 ώρες οδήγησης για 240 ασφάλτινα χιλιόμετρα. Ευτυχώς, αν και ήταν εποχή μουσώνων, οι ουρανοί δεν «άνοιξαν» μέχρι την Bagan– οι προσευχές μου στον Βούδα εισακούστηκαν. Σε διαφορετική περίπτωση, σίγουρα θα είχα πνιγεί μέσα στην λάσπη και στα νερά… Καθοδόν, πολλά τα στρατιωτικά μπλόκα και επισταμένοι οι έλεγχοι, ενώ το πέρασμά μου μέσα από τους δεκάδες φτωχικούς οικισμούς δεν μου άφησε κανένα περιθώριο αμφισβήτησης για τις τραγικές συνθήκες διαβίωσης των ντόπιων. Όμως, οι σκηνές καθημερινότητας που αντίκριζα, μαρτυρούσαν έναν απλοϊκό και ευγενικό λαό, που αντιμετώπιζε με χαμόγελο και καρτερικότητα την ανέχεια, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 55 χρόνια στερείται των βασικών αστικών δικαιωμάτων του. Άλλο ένα στοιχείο που με εντυπωσίασε –καθόλη την διάρκεια της παρουσίας μου στην Μιανμάρ– ήταν το γεγονός ότι ο λαϊκός πολιτισμός της χώρας παρουσίαζε μεγάλη ποικιλία, με έκδηλη την επίδραση της μακραίωνης βουδιστικής παράδοσης. Αμέτρητες χρυσοποίκιλτες παγόδες υπήρχαν παντού (ακόμα και στο πιο μικρό χωριό), ενώ η επιρροή της βουδιστικής θρησκείας στην καθημερινότητα των ντόπιων ήταν εμφανέστατη, την διαπίστωνα παντού… Με περισσότερους από 5.000 ναούς (του 11ου και 13ου αιώνα), η κοιλάδα Bagan (180 χλμ. νοτιοδυτικά της πόλης Mandalay) αντιπροσωπεύει τον πλουσιότερο (και κατά πολλούς τον σημαντικότερο) αρχαιολογικό χώρο της νοτιοανατολικής Ασίας, συνιστώντας ένα απέραντο υπαίθριο μουσείο. Σε μια έκταση 41 τετρ. χλμ., σ’ ένα πραγματικά υποβλητικό τοπίο στην δυτική όχθη του ποταμού Ayeyarwady, βρίσκονται εξαιρετικής αρχιτεκτονικής παγόδες, επιβλητικά μοναστήρια και ναοί, οβελίσκοι και άλλα εξαίσια κτίσματα της αρχαίας πολιτείας Bagan. Μια πολιτεία που υπήρξε για 230 χρόνια η πρωτεύουσα του πρώτου βασιλείου της Βιρμανίας, όπου ανέλαβαν να μου εξιστορήσουν το ιστορικό-θρησκευτικό παρελθόν της χώρας. Αντίθετα, τα δυο σύγχρονα αστικά κέντρα που επισκέφθηκα (Mandalay, Yangon) δεν κατάφεραν να με εντυπωσιάσουν ιδιαίτερα. Κτισμένη στις όχθες του ποταμού Ayeyarwady, η Mandalay χαρακτηριζόταν από μια σύγχρονη τετραγωνισμένη ρυμοτομία, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της πόλης είχε καταστραφεί από τους Ιάπωνες στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Η πρωτεύουσα Yangon (περίπου 640 χλμ. νοτιότερα της Mandalay) διέθετε μια αξιόλογη θρησκευτική και αποικιακή-βρετανική κληρονομιά. Σύμφωνα με τους συνοδούς μου, η Yangon σταμάτησε να εκτελεί χρέη επίσημης πρωτεύουσας από το 2006, ρόλο που επωμίστηκε η νεοσύστατη Naypyidaw (320 χλμ. βόρεια της Yangon). Με 6.000.000 κατοίκους, η κίνηση στους δρόμους της Yangon ήταν εφιαλτική, λόγω ενός ατελείωτου μποτιλιαρίσματος. Κι επειδή στο κέντρο της πρωτεύουσας απαγορεύονταν όλα τα δίκυκλα -μοτοσυκλέτες, μοτοποδήλατα και ποδήλατα-, παρκάρισα την λευκή Honda στα προάστια, σε σημείο που μου υποδείχτηκε και για δυο μέρες μετακινήθηκα με το αυτοκίνητο των συνοδών μου. Τα θρησκευτικά μνημεία-ορόσημα των δύο πόλεων ήταν εκείνα που έκλεψαν ωστόσο τις εντυπώσεις και έσωσαν κάπως την κατάσταση. Στην Mandalay «πρωταγωνίστησαν» οι χρυσοποίκιλτες παγόδες Kuthodaw και Mahamuni, ενώ στην πρωτεύουσα Yangon η απαστράπτουσα παγόδα Shwedagon και η παγόδα Tsaouchtatgkii με τον Ξαπλωτό Βούδα. Η προτελευταία μέρα στην Μιανμάρ έμελλε να είναι ωστόσο και η πιο δύσκολη. Κατευθυνόμενοι  προς τα ταϊλανδέζικα σύνορα, για μια απόσταση 50 χλμ. χρειαστήκαμε… 8 ώρες! Η αιτία; Οι σφοδρές βροχοπτώσεις των δυο τελευταίων ημερών είχε σαν αποτέλεσμα να ξεχειλίσουν τα ποτάμια σε τρία σημεία της διαδρομής, καθιστώντας αδύνατο το πέρασμα του δρόμου. Το ύψος του νερού –ως το τέλος της ημέρας– υποχώρησε τελικά μέχρι τα γόνατα (!) και έτσι μπορέσαμε να περάσουμε την μοτοσυκλέτα, σπρώχνοντάς την με τα χέρια. Μετά από 2.000 συναρπαστικά χιλιόμετρα και 9 μέρες παραμονής στην Μιανμάρ, που αποδείχτηκε τελικά η μεγάλη, ευχάριστη έκπληξη του «TRANS ASIAN 2017» , η λευκή Africa Twin πέρασε πλέον την συνοριακή πύλη της Ταϊλάνδης…