Νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment διερευνά τη σχέση μεταξύ των ατόμων που συχνά επιδεικνύουν συμπεριφορές που αντιβαίνουν στις ηθικές αξίες καθώς και τις τάσεις τους να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως πιο ηθικό από τον μέσο όρο, παρά τη συμπεριφορά τους.
Η έρευνα, όπως αναφέρει το PsyPost, αναδεικνύει τη συμπεριφορά των ανθρώπων με χαρακτηριστικά της λεγόμενης «Σκοτεινής Τετράδας», προσπαθώντας να κατανοήσει την αυτοαντίληψή τους.
1. Νάρκισσοι: Η ψευδαίσθηση της υπεροχής
Η πρώτη κατηγορία ανθρώπων που πιστεύουν ότι είναι ηθικά ανώτεροι είναι οι νάρκισσοι. Οι νάρκισσοι χαρακτηρίζονται από ένα ενισχυμένο αίσθημα αυτοαναφοράς και αυταρέσκειας. Θεωρούν ότι αξίζουν περισσότερα από τους άλλους και συχνά παραμερίζουν τις ανάγκες των άλλων, για να ικανοποιήσουν τις δικές τους.
Παρότι οι ναρκισσιστές επιδεικνύουν συχνά συμπεριφορές που θεωρούνται ανήθικες, όπως η εκμετάλλευση των άλλων, τείνουν να βλέπουν τον εαυτό τους ως ανώτερο ηθικά. Αυτό πιθανόν προέρχεται από την ανάγκη τους να δικαιολογούν τη συμπεριφορά τους και να διατηρούν την εικόνα του τέλειου ατόμου.
2. Μακιαβελιστές: Η στρατηγική εκμετάλλευση
Η δεύτερη κατηγορία αφορά τους Μακιαβελιστές, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την ικανότητά τους να χειραγωγούν και να εκμεταλλεύονται τους άλλους προς ίδιον όφελος. Είναι κυνικοί, κινούνται με στρατηγική και συχνά αδιαφορούν για τις συνέπειες των πράξεών τους στους άλλους.
Οι Μακιαβελιστές θεωρούν τον εαυτό τους ηθικά ανώτερο, γιατί πιστεύουν ότι η ικανότητά τους να διαχειρίζονται καταστάσεις και ανθρώπους με έξυπνο τρόπο τους κάνει πιο άξιους και δικαιολογείται να παίρνουν αυτό που θέλουν, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται την παραβίαση ηθικών κανόνων.
3. Σαδιστές και Ψυχοπαθείς: Η σύγκρουση μεταξύ αυτοαντίληψης και συμπεριφοράς
Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει τους Σαδιστές και τους Ψυχοπαθείς. Οι ψυχοπαθείς χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενσυναίσθησης και αντικοινωνική συμπεριφορά, ενώ οι σαδιστές βρίσκουν ικανοποίηση από τον πόνο των άλλων.
Αν και οι έρευνες δείχνουν ότι άτομα με αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κάπως λιγότερο πιθανό να θεωρούν τους εαυτούς τους ηθικά ανώτερους σε σύγκριση με τους νάρκισσους και τους μακιαβελιστές, και αυτοί συχνά πιστεύουν ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους.
Η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με ψυχοπαθητικά και σαδιστικά χαρακτηριστικά θεωρούν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν έναν συνδυασμό καλών και κακών χαρακτηριστικών, γεγονός που τους επιτρέπει να βλέπουν τον εαυτό τους ως ανώτερο από τον μέσο όρο, έστω και αν αναγνωρίζουν την κακή τους συμπεριφορά.
Η παραπλάνηση της αυτοαντίληψης
Ένα κοινό στοιχείο που συνδέει αυτές τις τρεις κατηγορίες ανθρώπων είναι το φαινόμενο της αντίληψης της «ανωτερότητας του μέσου όρου».
Τα άτομα αυτά τείνουν να έχουν χαμηλή εκτίμηση για την ηθική των άλλων, γεγονός που τους κάνει να πιστεύουν πως είναι ηθικά ανώτεροι, ακόμα και όταν οι πράξεις τους δείχνουν ακριβώς το αντίθετο. Αυτή η διαστρεβλωμένη αυτοαντίληψη καθιστά δύσκολη και την αλλαγή της συμπεριφοράς τους, αφού πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται να βελτιωθούν.
