Η ARFID (Avoidant Restrictive Food Intake Disorder), «διαταραχή περιορισμένης πρόσληψης τροφίμων», είναι μια σχετικά νέα διατροφική διαταραχή, που επηρεάζει κυρίως τα παιδιά.
Πρόκειται για εξαιρετικά επιλεκτικά στη διατροφή τους παιδιά, τα οποία συνήθως έχουν μικρό ενδιαφέρον για κατανάλωση τροφής. Αυτό οδηγεί σε κακή ή ελλιπή διατροφή, προκαλώντας προβλήματα στην ανάπτυξη.
Τα σημάδια της ARFID
Σύμφωνα με την οργάνωση Nemours Kids Health, που ειδικεύεται σε ζητήματα παιδικής υγείας και διατροφής, τα παιδιά με ARFID εμπίπτουν σε τρεις κύριες κατηγορίες σχετικά με το φαγητό:
- Επιλεκτικότητα: Αυτά τα παιδιά μπορεί να έχουν ισχυρές αρνητικές αντιδράσεις σε μυρωδιές, γεύσεις, υφές ή χρώματα τροφών. Μπορεί να φοβούνται τα νέα τρόφιμα (νεοφοβία) και να ανησυχούν για τυχόν αρνητικές εμπειρίες που σχετίζονται με άγνωστα τρόφιμα.
- Αδιαφορία: Ορισμένα παιδιά έχουν γενική έλλειψη ενδιαφέροντος για την κατανάλωση τροφής, χαμηλή όρεξη ή δεν βρίσκουν πως το φαγητό τούς προσφέρει κάτι. Αυτά τα παιδιά συχνά αρνούνται ότι πεινούν, προτιμώντας να κάνουν κάτι άλλο.
- Φόβος: Άλλα παιδιά φοβούνται ότι μπορεί να τους συμβεί κάτι όταν τρώνε, όπως πόνος, πνιγμός ή εμετός.
Τα παιδιά με ARFID μπορεί να ανήκουν σε μία ή περισσότερες από αυτές τις κατηγορίες και πολλά από αυτά είναι λιποβαρή.
Ακόμα και αν κάποια καταφέρνουν να διατηρούν ένα φυσιολογικό βάρος, η περιορισμένη διατροφή τους μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξή τους.
Προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από την ARFID
Αναλυτικότερα, τα παιδιά με ARFID μπορεί:
- Να μην λαμβάνουν αρκετές βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες.
- Να χρειάζονται σίτιση με σωλήνα και διατροφικά συμπληρώματα.
- Να έχουν καθυστερημένη ανάπτυξη και εφηβεία
Η έλλειψη διατροφής μπορεί να προκαλέσει:
- Ζάλη και λιποθυμία λόγω χαμηλής αρτηριακής πίεσης.
- Αργό καρδιακό ρυθμό.
- Αφυδάτωση.
- Αδύναμα οστά (οστεοπόρωση) και αδύναμους μυς.
- Διακοπή της περιόδου – έμμηνης ρύσης (αμηνόρροια).
Αίτια της ARFID
Η ακριβής αιτία της ARFID δεν είναι γνωστή. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι είναι ένας συνδυασμός του χαρακτήρα του παιδιού, των γονιδίων και κάποιων γεγονότων που πιθανόν να προκαλούν τη διαταραχή (όπως ένας πνιγμός ή ένας εμετός με κάποιο φαγητό).
Το καθένα από τα παραπάνω έχει τον δικό του ρόλο. Επίσης, κάποια παιδιά με ARFID έχουν γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (GERD), ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (νόσος που προκαλεί συμπτώματα δυσλειτουργίας στον οισοφάγο), αλλεργίες ή άλλες ιατρικές καταστάσεις που μπορούν να ενισχύσουν την τάση αποφυγής της σίτισης.
Διάγνωση και θεραπεία της ARFID
Για να διαγνωστεί η ARFID, οι γιατροί αναζητούν:
- Σημαντική απώλεια βάρους ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη.
- Σοβαρές διατροφικές ελλείψεις.
- Κακή όρεξη, έλλειψη ενδιαφέροντος για το φαγητό ή αποφυγή τροφής.
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η ARFID δεν θα πρέπει να συγχέεται με άλλες διατροφικές διαταραχές με παρόμοια συμπτώματα, όπως για παράδειγμα η ανορεξία. Τα παιδιά με ARFID δεν ανησυχούν για το βάρος ή την εμφάνισή τους.
Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικότερα η ARFID, χρειάζεται η συνεργασία τριών ειδικοτήτων, γιατρού, διαιτολόγου και θεραπευτή, ο οποίος να ειδικεύεται σε διατροφικές ή σιτιστικές διαταραχές.
Η θεραπεία περιλαμβάνει συμβουλές διατροφής, ιατρική φροντίδα και θεραπεία σίτισης. Ενδεχομένως να χρειάζεται και η συμμετοχή ενός λογοθεραπευτή, ώστε να γίνει αξιολόγηση για τυχόν πρόβλημα στο στόμα ή στην κατάποση.
Οι κύριοι στόχοι της θεραπείας είναι:
- Να επιτευχθεί και να διατηρηθεί ένα υγιές βάρος και υγιεινά πρότυπα διατροφής.
- Να αυξηθεί η ποικιλία των τροφών που καταναλώνονται.
- Να μάθουν τρόπους να τρώνε χωρίς φόβο για πόνο ή πνιγμό.
Οι γιατροί μπορεί να συνταγογραφήσουν φάρμακα για να ενισχύσουν την όρεξη ή για τη θεραπεία του άγχους και να δώσουν και κάποια συμπληρώματα διατροφής. Παράλληλα ο θεραπευτής μπορεί να προτείνει στα παιδιά τρόπους να διαχειρίζονται τις ανησυχίες γύρω από το φαγητό και να δώσει στους γονείς συμβουλές για κατάλληλη υποστήριξη.
Τα περισσότερα παιδιά με ARFID μπορούν να θεραπευτούν στο σπίτι, αλλά κάποια ενδεχομένως θα χρειαστούν πιο εντατικό πρόγραμμα παρακολούθησης και σίτισης από επαγγελματίες της υγείας σε νοσοκομείο. Τα παιδιά με σοβαρή απώλεια βάρους και υποσιτισμό ή σοβαρά προβλήματα υγείας θα χρειαστούν νοσηλεία και για ορισμένα ίσως αποφασιστεί και η σίτιση με σωλήνα ή διατροφικές φόρμουλες για να λάβουν τις απαραίτητες θερμίδες και βιταμίνες.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς
Η ARFID συνδέεται με έντονα συναισθήματα και ανησυχίες γύρω από το φαγητό. Οι γονείς μπορούν να είναι υποστηρικτικοί και να ενθαρρύνουν θετικές στάσεις σχετικά με τη διατροφή στο σπίτι.
Μερικές συμβουλές για τους γονείς από το Nemours Kids Health:
- Να είστε πρότυπα. Σερβίρετε και καταναλώστε ποικιλία τροφών.
- Προγραμματίστε τακτικά γεύματα και σνακ.
- Να έχετε τακτικά οικογενειακά γεύματα. Διατηρήστε τη διάθεση στο τραπέζι ευχάριστη και αποφύγετε τις συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να δοκιμάζει νέες τροφές, αλλά μην το πιέζετε να φάει.
- Επιβραβεύστε τις θετικές διατροφικές συμπεριφορές.
- Αναζητήστε τρόπους, με τη βοήθεια και των ειδικών, για να διαχειριστείτε το άγχος του παιδιού και την ένταση γύρω από το φαγητό.
- Μείνετε ήρεμοι και αποφύγετε να κατηγορείτε ή να επικρίνετε το παιδί επειδή δεν τρώει.
- Όταν ολόκληρη η οικογένεια συνεργάζεται για να αλλάξει τις συμπεριφορές κατά τη διάρκεια των γευμάτων, το παιδί είναι πιθανότερο να κάνει βήματα προόδου αφήνοντας πίσω την ARFID.
