Ο εθισμός στον τζόγο αποτελεί ένα σύγχρονο κοινωνικό φαινόμενο με σοβαρές ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες για τα άτομα που πάσχουν και τις οικογένειές τους.
Αν και ο τζόγος συχνά θεωρείται μια αθώα μορφή διασκέδασης, για πολλούς ανθρώπους εξελίσσεται σε μια ανεξέλεγκτη συνήθεια που καταστρέφει ζωές.
Οι παθολογικοί παίκτες χάνουν τον έλεγχο του χρόνου, των κοινωνικών και οικογενειακών σχέσεων και των χρημάτων τους, οδηγούμενοι σε ακραίες καταστάσεις χρέους και συναισθηματικής κατάρρευσης.
Η απεξάρτηση από τον τζόγο είναι μια δύσκολη, αλλά εφικτή διαδικασία, που απαιτεί συνδυασμό ψυχολογικής υποστήριξης, εκπαίδευσης και κοινωνικής βοήθειας. Μέσα από οργανωμένα προγράμματα θεραπείας και την υποστήριξη ειδικών, οι παθολογικοί παίκτες μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο της ζωής τους και να επιστρέψουν σε μια υγιή καθημερινότητα.
Τα βασικά στοιχεία της διαταραχής του τζόγου
Ως διαταραχή του τζόγου αναγνωρίζεται η συμπεριφορική εθιστική διαταραχή, κατά την οποία παρουσιάζονται τουλάχιστον τέσσερα από τα ακόλουθα στοιχεία:
- εμμονή με τον τζόγο,
- ανάγκη πονταρίσματος διαρκώς μεγαλύτερων ποσών για την ίδια ευχαρίστηση,
- δυσκολία μείωσης ή τερματισμού του τζόγου,
- ευερεθιστότητα κατά την προσπάθεια διακοπής του τζόγου,
- αναζήτηση ανακούφισης από θλίψη ή άγχος στον τζόγο,
- προσπάθεια ανάκτησης χαμένων χρημάτων με περισσότερο τζόγο,
- προσπάθεια απόκρυψης με ψέματα της δραστηριότητας του τζόγου,
- διάπραξη παράνομων πράξεων για αναχρηματοδότηση του τζόγου,
- απώλεια σχέσεων, δουλειάς ή άλλων ευκαιριών,
- χρησιμοποίηση στον τζόγο χρημάτων που προορίζονταν για σημαντικές προτεραιότητες,
- εξάρτηση από άλλους για χρήματα, ώστε να πληρωθούν χρέη από τον τζόγο.
Ο εθισμός στον τζόγο μπορεί να επηρεάσει ενήλικες και εφήβους. Έρευνες εκτιμούν ότι το 6% έως 9% των νέων ενηλίκων (μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους ενήλικες) έχουν ψυχαναγκαστικές συνήθειες τζόγου. Επιπλέον, οι νέοι άνδρες είναι σημαντικά πιο επιρρεπείς από τις νέες γυναίκες.
Πώς επηρεάζει ο τζόγος τον εγκέφαλο;
Αν και δεν πρόκειται για κάποια ουσία, έρευνες υποδεικνύουν πως ο τζόγος μπορεί να προκαλέσει συγκεκριμένα νευρολογικά αποτελέσματα, που ενισχύουν την απευαισθητοποίηση της ντοπαμίνης, της ορμόνης της ευχαρίστησης και της ανταμοιβής.
Αυτό κάνει το άτομο να επιδιώκει διαρκώς μεγαλύτερα και περισσότερα πονταρίσματα, αναζητώντας ολοένα και μεγαλύτερο ρίσκο, ώστε να λάβει μεγαλύτερη ανταμοιβή και περισσότερη ευχαρίστηση.
Τα τέσσερα στάδια του εθισμού
Σύμφωνα με την ιστοσελίδα ψυχικής υγείας Psychcentral, έχουν αναγνωριστεί τέσσερα στάδια στον εθισμό του τζόγου:
1. Στάδιο νίκης
Το στάδιο της νίκης συχνά ξεκινά με μια μεγάλη νίκη, οδηγώντας σε ενθουσιασμό και μια θετική άποψη για τον τζόγο. Ορισμένοι παίκτες, μάλιστα, πιστεύουν ότι έχουν ένα ιδιαίτερο ταλέντο και ότι η νίκη θα συνεχιστεί. Έτσι αρχίζουν να σπαταλούν όλο και περισσότερο χρόνο και χρήμα στον τζόγο.
2. Στάδιο απώλειας
Οι παίκτες ασχολούνται όλο και περισσότερο με τον τζόγο. Αρχίζουν να παίζουν μόνοι τους, χάνουν και δανείζονται χρήματα, για να ποντάρουν περισσότερα, απουσιάζουν από την εργασία τους, λένε ψέματα σε οικογένεια και φίλους και τελικά καταστρέφονται οικονομικά. Είναι το στάδιο που αρχίζουν να πιστεύουν πως θα μπορέσουν να «ρεφάρουν».
3. Στάδιο απελπισίας
Οι εθισμένοι παίκτες χάνουν κάθε έλεγχο. Αισθάνονται ντροπή και ενοχή που τζογάρουν, αλλά δεν μπορούν να σταματήσουν. Μπορεί ακόμη και να κλέψουν ή να εξαπατήσουν για να χρηματοδοτήσουν τον εθισμό τους. Μπορεί να χάσουν τις δουλειές τους, να πάρουν διαζύγιο ή να βρεθούν μπλεγμένη με την αστυνομία και τη δικαιοσύνη για παραβατικές συμπεριφορές.
4. Στάδιο απόγνωσης
Στο στάδιο της απόγνωσης, οι προβληματικοί παίκτες φτάνουν στο χαμηλότερο σημείο. Δεν πιστεύουν ότι κανείς νοιάζεται ή ότι υπάρχει βοήθεια. Δεν ενδιαφέρονται καν αν ζουν ή πεθαίνουν. Μπορεί να καταφύγουν κα σε ουσίες, για να νιώσουν ανακούφιση και πολλοί σκέφτονται ή επιχειρούν αυτοκτονία.
Τα τέσσερα βήματα για την απεξάρτηση
Ο Dr. Jeffrey Schwartz προτείνει τέσσερα βασικά βήματα για την απεξάρτηση από τον εθισμό στον τζόγο στο βιβλίο του «Brain Lock: Free Yourself From Obsessive-Compulsive Behavior». Πρόκειται για μία από τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του παθολογικού τζόγου.
Βήμα 1: Αναγνώριση
Αναγνωρίστε ότι η επιθυμία για τζόγο είναι απλά ένα σύμπτωμα εθισμού, μια θεραπεύσιμη ιατρική κατάσταση. Δεν είναι ένα έγκυρο συναίσθημα που αξίζει προσοχή.
Βήμα 2: Απόδοση
Σταματήστε να κατηγορείτε τον εαυτό σας και προσπαθήστε να κατανοήσετε ότι η επιθυμία για τζόγο έχει φυσική αιτία στον εγκέφαλό σας. Αυτό δεν σημαίνει πως είστε παθητικός θεατής. Με την πρακτική, μπορείτε να μάθετε να ελέγχετε την κατάσταση.
Βήμα 3: Ανακατεύθυνση
Όταν η επιθυμία για τζόγο εμφανίζεται, μετατοπίστε την προσοχή σας σε κάτι πιο θετικό ή δημιουργικό. Κάντε κάτι άλλο, ακόμα και αν η εμμονή με τον τζόγο παραμένει και σας προκαλεί.
Βήμα 4: Επαναξιολόγηση
Με την πάροδο του χρόνου και την κατάλληλη υποστήριξη, θα μάθετε να επαναξιολογείτε τις δυσλειτουργικές σκέψεις σχετικά με τον τζόγο. Θα συνειδητοποιήσετε ότι δεν έχουν καμία εσωτερική αξία ή δύναμη και είναι απλά τοξικά απόβλητα από τον εγκέφαλο.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT) και η Ορθολογική Συναισθηματική Θεραπεία (RET) είναι κάποιες από τις κοινές θεραπευτικές προσεγγίσεις για τον εθισμό στον τζόγο.
Ο εθισμός στον τζόγο είναι μια σοβαρή και καταστροφική διαταραχή που μπορεί να επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής ενός ατόμου. Ωστόσο, με την κατάλληλη αναγνώριση, την κατανόηση των σταδίων του εθισμού και την απαραίτητη βοήθεια και υποστήριξη για την εφαρμογή στρατηγικών απεξάρτησης, είναι δυνατή η ανάκαμψη.
