Εντοπίζοντας τα σημάδια διατροφικών διαταραχών στους νέους: Συμβουλές για γονείς και φροντιστές

Οι διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία, η βουλιμία αλλά και άλλου τύπου διαταραχές πρόσληψης τροφής, είναι σοβαρές καταστάσεις ψυχικής υγείας που επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Τα ποσοστά αυξάνονται διαρκώς μεταξύ των νέων, με την έρευνα να δείχνει ότι οι ιατρικές επισκέψεις για διατροφικές διαταραχές διπλασιάστηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, σε σύγκριση με πριν από την πανδημία.

Επιπτώσεις των διατροφικών διαταραχών

Τα άτομα με διατροφικές διαταραχές βιώνουν προβληματική σχέση με το φαγητό, που συχνά συνοδεύεται από σημαντική δυσφορία για το βάρος, το σχήμα και το μέγεθος του σώματός τους. Οι διατροφικές διαταραχές δεν κάνουν διακρίσεις και μπορούν να έχουν σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές, όπως βραδυκαρδία (πολύ αργός καρδιακός παλμός), οστεοπόρωση (αποδυνάμωση των οστών) και αναιμία (χαμηλός αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων). Το γεγονός πως συνδέονται με υψηλό ποσοστό πρόωρου θανάτου καταδεικνύει με τον πιο τραγικό τρόπο πως δεν πρέπει να αγνοούνται.

Ακολουθεί ένας οδηγός από ειδικούς για γονείς και άλλα άτομα του υποστηρικτικού περιβάλλοντος, για την αναγνώριση των διατροφικών διαταραχών στους νέους, καθώς και πρακτικούς τρόπους και συμβουλές για την αποτελεσματική υποστήριξή τους.

Συμπεριφορές που σχετίζονται με διατροφικές διαταραχές

• Υπερβολική άσκηση για τη μείωση του βάρους ή την αλλαγή του σχήματος του σώματος
• Επισκέψεις στο μπάνιο αμέσως μετά το φαγητό
• Κρυφά γεύματα
• Περιορισμός μιας συγκεκριμένης ομάδας τροφίμων
• Ανησυχία για την απώλεια βάρους ή τη διατήρηση χαμηλού σωματικού βάρους
• Συχνές ζυγίσεις λόγω δυσαρέσκειας για την εικόνα του σώματος
• Ασυνήθιστη συμπεριφορά σε σχέση με το φαγητό, όπως ζύγισμα/μέτρηση τροφίμων ή τεμαχισμός τροφίμων σε μικροσκοπικά κομμάτια, ή μεγάλη κατανάλωση υγρών κατά τη διάρκεια των γευμάτων (για αραίωση θερμίδων και αίσθημα πληρότητας).

Σωματικές ενδείξεις διατροφικών διαταραχών

• Ανεξήγητη απώλεια βάρους ή διακυμάνσεις βάρους (πάνω ή κάτω)
• Καθυστερημένη εφηβεία ή αμηνόρροια (χαμένες περίοδοι)
• Ευαίσθητα ή κατεστραμμένα δόντια
• Ζάλη ή λιποθυμία
• Αίσθημα ρίγους
• Πόνος στο στομάχι

Κοινωνικές και ψυχολογικές ενδείξεις διατροφικών διαταραχών

• Αλλαγές προσωπικότητας, όπως κοινωνική απόσυρση και αυξημένη ευερεθιστότητα
• Κατάθλιψη ή άγχος
• Τσακωμοί με άλλους για το φαγητό και το βάρος
• Αποφυγή κοινωνικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με το φαγητό, όπως π.χ. γενέθλια

Γενικές συστάσεις για γονείς και φροντιστές

• Προσέξτε τυχόν ξαφνικές και απότομες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες του παιδιού σας, όπως ακραίες δίαιτες, αποφυγή ορισμένων τροφίμων, επίμονη ενασχόληση με το βάρος ή διακυμάνσεις στα γεύματα.
• Δώστε σημασία αν δείτε αλλαγές στην εμφάνιση ή τη φυσική κατάσταση του παιδιού σας, όπως ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους, επίμονη κόπωση ή αλλαγές στη διάθεση.
• Ένα άλλο καμπανάκι είναι αν βλέπετε ότι το παιδί αποφεύγει συστηματικά κοινωνικές συγκεντρώσεις που περιλαμβάνουν γεύματα.
• Εκτός από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα πρότυπα των γονέων μπορεί να διαμορφώσουν τη στάση και τη συμπεριφορά των παιδιών απέναντι στο φαγητό και την εικόνα του σώματος. Για το λόγο αυτό προτείνεται στους γονείς να αποφεύγουν συζητήσεις σχετικά με το βάρος. Μην σχολιάζετε τη φυσική εμφάνιση, το βάρος, το σχήμα και το μέγεθος του σώματος των ανθρώπων, ούτε και το δικό σας. Αντίθετα, προτείνεται στους γονείς να επικεντρωθούν στην υγεία και όχι στην εμφάνιση και να ενδυναμώσουν τους νέους να αναπτύξουν μια θετική σχέση με το φαγητό και το σώμα τους.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και παρέμβασης

Εάν παρατηρήσετε κάποια από τα συμπτώματα των διατροφικών διαταραχών, είναι σημαντικό να μιλήσετε με το παιδί σας. Αφήστε το να μοιραστεί την εμπειρία του και να ακουστεί χωρίς κριτική. Εκφραστείτε με συμπόνια, καλοσύνη και ανησυχία για την υγεία και την ευημερία του.

Εάν πιστεύετε ότι η υγεία του παιδιού σας βρίσκεται σε κίνδυνο, δηλώστε του με θέρμη αλλά και σταθερότητα ότι ανησυχείτε γι’ αυτό και επικοινωνήστε άμεσα με έναν επαγγελματία υγείας.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η άμεση αναζήτηση βοήθειας μπορεί να οδηγήσει σε πιο σύντομη ανάκαμψη από μια διατροφική διαταραχή. Αυτή η ευαισθητοποίηση παρακινεί τόσο τους παρόχους υγειονομικής φροντίδας, όσο και τα μέλη της οικογένειας να αναλάβουν δράση για να εντοπίσουν γρήγορα πιθανές συμπεριφορές που υποδηλώνουν διατροφικές διαταραχές στους νέους, έτσι ώστε να προσφέρουν συντονισμένη υποστήριξη μέσα από διάφορες ειδικότητες, ψυχολόγων, γιατρών, διαιτολόγων και κοινωνικών λειτουργών.

Είναι σημαντικό για τους γονείς και τους φροντιστές να αναγνωρίσουν ότι η αρνητική έκφραση για το σώμα δεν σημαίνει ότι το παιδί οπωσδήποτε πάσχει από κάποιου είδους διατροφική διαταραχή. Είναι, ωστόσο, κάτι που πρέπει να προσέξουν, ειδικά όταν συνδυάζεται με τις παραπάνω ενδείξεις.