Μέρος του να είσαι άνθρωπος είναι να κάνεις λάθη. Η ανάληψη της ευθύνης και η διαδικασία μάθησης μέσα από αυτά τα λάθη θα σας βοηθήσουν να βελτιωθείτε και να αναπτυχθείτε.
Αλλά μερικές φορές, ακόμη και αφού έχετε μάθει από αυτά, το να συγχωρείτε τον εαυτό σας για λάθη του παρελθόντος μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο. Και όμως είναι σημαντικό.
Τα οφέλη για την υγεία
Η πράξη της συγχώρεσης έχει συνδεθεί με πληθώρα από οφέλη για την υγεία. Έρευνα του 2016 έδειξε ότι η συγχώρεση μπορεί να μειώσει τα επίπεδα άγχους και να βελτιώσει την ψυχική υγεία.
Τα αποτελέσματα μιας αντίστοιχης μελέτης από το 2017 έδειξαν επίσης ότι η συγχώρεση μπορεί να αυξήσει τα θετικά συναισθήματα, να βελτιώσει τις σχέσεις, να ενισχύσει την πνευματική ανάπτυξη, να ενισχύσει την ενδυνάμωση και να σας συνδέσει με την αίσθηση του σκοπού στη ζωή.
Διαβάστε επίσης: Γιατί η συγχώρεση είναι καλύτερη από την εκδίκηση
Πώς θα εξασκηθείτε στην αυτοσυγχώρεση
Εάν αισθάνεστε ένοχοι, προσπαθήστε να θυμάστε ότι κάνατε το καλύτερο δυνατό τη δεδομένη στιγμή και με τους διαθέσιμους πόρους. Η κατανόηση για τον εαυτό σας και τις προηγούμενες καταστάσεις δεν είναι απαραίτητα η ίδια με αυτή που είχατε τότε.
«Ήρθε η ώρα να συγχωρήσετε τον εαυτό σας που δεν γνωρίζατε όλα όσα γνωρίζετε τώρα», λέει στο Psych Central ο Wayne Pernell, κλινικός ψυχολόγος και συγγραφέας. «Ήρθε η ώρα να συγχωρήσετε τον εαυτό σας που δεν μιλήσατε με τον τρόπο που “παίζατε” τη συζήτηση στο μυαλό σας όλα αυτά τα χρόνια».
Ο χρόνος και η προσωπική ανάπτυξη μπορεί να σας έδωσαν μια προοπτική που δεν είχατε όταν κάνατε το λάθος. Γνωρίζοντάς το αυτό σημαίνει ότι έχετε ήδη πάρει ένα μάθημα.
«Επιτρέπεται να νιώθεις φόβο και ενοχή», λέει ο Pernell. Αυτά τα συναισθήματα επιτρέπουν στο σημερινό «εγώ» να συνειδητοποιήσει πώς τα λάθη του παρελθόντος θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπιστεί διαφορετικά. Τώρα πλέον μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτές τις πληροφορίες για αντίστοιχες μελλοντικές καταστάσεις.
Οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε και κυρίως να συγχωρήσετε τον εαυτό σας για μια προηγούμενη συμπεριφορά.
#1. Αποδοχή της ενοχής ως συναίσθημα
Σύμφωνα με τον Albert Nguyen, κλινικό κοινωνικό λειτουργό από το Palo Alto της Καλιφόρνια, η ενοχή είναι εξίσου σημαντική με οποιοδήποτε άλλο συναίσθημα που νιώθει ο άνθρωπος. «Κάθε συναίσθημα έχει έναν σκοπό. Μας πληροφορεί για το πώς τα πάμε. Είστε άνθρωποι… αφήστε λοιπόν τον εαυτό σας να το νιώσει».
Η ενοχή μπορεί να σας βοηθήσει να έχετε ενσυναίσθηση, καθώς καταλαβαίνετε ότι οι πράξεις σας έχουν συνέπειες σε κάποιον άλλο.
Εάν αισθάνεστε ένοχοι, αφήστε το συναίσθημά σας να κυλήσει. Η αίσθησή του μπορεί να σας βοηθήσει να το επεξεργαστείτε και να το ξεπεράσετε. Αντίθετα η αντίδραση σε αυτό μπορεί να σας βάλει σε έναν ατελείωτο κύκλο που θα μπορούσε να επηρεάσει τη συναισθηματική σας υγεία.
#2. Τεχνικές αυτοσυμπόνιας
Εξ ορισμού, η αυτοσυμπόνια αναφέρεται στη διαδικασία της μεταχείρισης του εαυτού σας με την ίδια φροντίδα που θα επιδεικνύατε σε κάποιον που αγαπάτε. Αυτό περιλαμβάνει πράξεις αυτοσυγχώρεσης.
Η Taylor Kinman, επαγγελματίας σύμβουλος ψυχικής υγείας από το Fort Mitchell του Κεντάκι, υπογραμμίζει πως η αυτοσυμπόνια είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για την ψυχική τους υγεία. «Όταν αυτομαστιγώνεσαι ή δυσκολεύεσαι να συγχωρήσεις τον εαυτό σου για κάτι, μπορείς να αναρωτηθείς το εξής απλό: “Αν ο καλύτερός μου φίλος ήταν σε αυτή την κατάσταση, τι θα του έλεγα;”. Πολλές φορές είμαστε πολύ πιο σκληροί με τους εαυτούς μας από ό,τι θα ήμασταν με τους αγαπημένους μας», υπογραμμίζει.
Η αυτοσυμπόνια μπορεί να καλλιεργηθεί:
- με επαναξιολόγηση και αλλαγή της αρνητικής σκέψης
- γράφοντας ημερολόγιο για τα συναισθήματά σας, τα λάθη του παρελθόντος και τις δύσκολες καταστάσεις που αντιμετωπίσατε
- γαλουχώντας τον εαυτό σας μέσω της αυτοφροντίδας
- με λόγια ενθάρρυνσης και αγάπης προς τον εαυτό σας κάθε φορά που νιώθετε ένα αρνητικό συναίσθημα
- υπενθυμίζοντας στον εαυτό σας ότι κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε
#3. Αφήστε την πληγή να επουλωθεί
Όταν τραυματίζεσαι, το σώμα σου ξεκινά αμέσως τη διαδικασία επούλωσης. Το τραύμα δημιουργεί ένα καύκαλο για να βοηθήσει τον ιστό από κάτω να επιδιορθωθεί. Αν το βγάλεις πρόωρα, ανακόπτεις τη διαδικασία επούλωσης. Και όταν δεν μπορείς να συγχωρήσεις τον εαυτό σου, είναι σαν να κρατάς διαρκώς ανοιχτή μια συναισθηματική πληγή.
Ο Albert Nguyen προτείνει να εξετάσετε συμπεριφορές που προκαλούν έντονα συναισθήματα ενοχής. Είναι σημαντικό να το κάνετε χωρίς κριτική διάθεση. Συνιστά να βλέπετε αυτές τις συμπεριφορές ως κάτι ξεχωριστό από την ταυτότητά σας. Προσπαθήστε να τις δείτε χωρίς να σκεφτείτε αμέσως ότι κάτι σημαίνουν για εσάς. «Το να κρίνεις τον εαυτό σου από αυτό που έκανες, δεν σε βοηθά να διορθώσεις το πρόβλημα», προσθέτει.
Με άλλα λόγια, προσπαθήστε να εστιάσετε στις συμπεριφορές και τους πιθανούς τρόπους να συμπεριφέρεστε διαφορετικά, αντί να σκέφτεστε τον χαρακτήρα και την ταυτότητά σας μέσω αυτών. Για παράδειγμα, ας ξανασκεφτείτε έναν τσακωμό με έναν φίλο ως: «ύψωσα τη φωνή μου και τον διέκοπτα συνεχώς» αντί για «είμαι δυσάρεστος και κακός φίλος».
#4. Λάβετε υπόψη την αντίθετη άποψη
Όταν κατακλύζεστε από ενοχές, είναι φυσικό να υποθέσετε ότι το άλλο μέρος που εμπλέκεται, είναι εξίσου προσκολλημένο σε αυτό που συνέβη. Αυτό μπορεί να ισχύει, αλλά δεν είναι πάντα αλήθεια. Το άλλο άτομο μπορεί να μην έχει επηρεαστεί όπως νομίζατε, και οι ενοχές που αισθάνεστε να μην έχουν τόσο μεγάλη βάση.
#5. Η αξία της ειλικρινούς συγγνώμης
Ίσως ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη ζωή είναι να ζητάς συγχώρεση από κάποιον που έχεις πληγώσει. Συχνά περιλαμβάνει την αντιμετώπιση μιας κατάστασης η οποία προκαλεί έναν καταρράκτη δυσάρεστων συναισθημάτων.
«Ένα άλλο κοινό πράγμα με την ενοχή είναι ότι οδηγεί στην αποφυγή – προτιμάμε να τιμωρούμε τον εαυτό μας και να κρυβόμαστε παρά να ξεκαθαρίσουμε και να λύσουμε το ζήτημα απευθείας», υπογραμμίζει ο Nguyen.
Τι συμβαίνει όταν αποφεύγετε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση; «Αυξάνεται και φουσκώνει μέσα σας», εξηγεί ο Nguyen και προσθέτει: «Αν μπορείτε, να είστε πρόθυμοι να ζητήσετε ειλικρινά συγγνώμη και να προσπαθήσετε να κάνετε τις κατάλληλες επανορθώσεις σε όποιον επηρεάστηκε». Η προσπάθεια να επιδιορθώσετε την κατάσταση, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, μπορεί να σας βοηθήσει να συγχωρήσετε τον εαυτό σας.
#6. Άμεσες ενέργειες χαλάρωσης και επαναξιολόγησης
Νιώθετε να κατακλύζεστε από ενοχές; Ένα μπάνιο μπορεί να σας βοηθήσει. Έρευνα του 2011 δείχνει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μειώσει προσωρινά τα αισθήματα ενοχής ή αμφιβολίας. Με αυτόν τον τρόπο κερδίζετε λίγο χρόνο για να αξιολογήσετε την κατάσταση με πιο καθαρό μυαλό και από διαφορετική οπτική γωνία ώστε να αποφασίσετε τα επόμενα βήματα.
#7. Αποδοχή
Το να συγχωρείς τον εαυτό σου μερικές φορές περνάει και μέσα από το να μην τροφοδοτείς διαρκώς την ενοχή. Χρειάζεται απλώς να αποδεχτείς την ευθύνη και να προχωρήσεις παρακάτω. Ο Nguyen υπογραμμίζει πως είναι σημαντικό να αποδεχτείτε ότι κάποιες φορές οι ενέργειές σας έχουν συνέπειες. Αυτό μπορεί να κάνει την αυτοσυγχώρεση πιο εφικτή και σε αυτό το πλαίσιο προτείνει:
- να αναγνωρίζετε τον ρόλο σας σε αυτό που συνέβη
- να εξετάζετε τους ανθρώπους που επηρεάστηκαν και να ζητήσετε συγχώρεση
- να αποδεχτείτε πως οι πράξεις μπορεί να έχουν συνέπειες και να είστε πρόθυμοι να αναλάβετε την ευθύνη
- να αντιληφθείτε πως τα λάθη του παρελθόντος σας βοηθούν να αλλάξετε τον χειρισμό μιας παρόμοιας κατάστασης στο μέλλον
Πότε να ζητήσετε βοήθεια
Το να νιώθετε ενοχές είναι φυσικό, αλλά μπορεί να χρειαστεί να μιλήσετε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας εάν αυτό το συναίσθημα:
- οδηγεί σε κοινωνική απόσυρση
- επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις σας
- σας εμποδίζει να εκπληρώσετε υποχρεώσεις όπως η δουλειά ή το σχολείο
- συμβάλλει σε συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης
- βλάπτει τη βασική καθημερινή λειτουργία
Ανακεφαλαιώνοντας
Το να ζει κάποιος με ενοχές είναι επώδυνο. Η εξάσκηση της αυτοσυγχώρεσης μπορεί να προστατεύσει την ψυχική σας υγεία. Η αυτοσυμπόνια, ο χρόνος και η αντίληψη της ευθύνης και του ρόλου σας σε μια κατάσταση μπορούν να σας βοηθήσουν να συγχωρήσετε τον εαυτό σας. Εάν αισθάνεστε ότι η ενοχή είναι συντριπτική, επηρεάζει αρνητικά τη ζωή σας ή σας προκαλεί υπερβολική πίεση, η συζήτηση με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να σας βοηθήσει.
