Ψωρίαση: Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον περιορισμό και την ανακούφιση των συμπτωμάτων

Η ψωρίαση είναι μία από τις συνηθισμένες χρόνιες αυτοάνοσες παθήσεις. Το δέρμα σε ορισμένα σημεία γίνεται φολιδωτό και ξηρό, ενώ προκαλείται αίσθηση φαγούρας.

Αν και δεν υπάρχει θεραπεία, με ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, σε συνδυασμό και με φαρμακευτική αγωγή, μπορείτε να δείτε πολύ σημαντική βελτίωση. Επίσης, είναι κρίσιμο να παρακολουθείτε τις περιόδους έξαρσης και ύφεσης του αυτοάνοσου, ώστε να εντοπίσετε και τους πιθανούς παράγοντες που το ενεργοποιούν στην περίπτωσή σας.

Ο μηχανισμός της ψωρίασης

Η ψωρίαση είναι το αποτέλεσμα μίας στρέβλωσης στη φυσική διαδικασία παραγωγής δέρματος. Συνήθως, τα δερματικά κύτταρα αναπτύσσονται βαθύτερα και σταδιακά ανεβαίνουν στην επιφάνεια, με τον οργανισμό να απορρίπτει τα παλαιότερα. Ο τυπικός κύκλος ζωής ενός δερματικού κυττάρου είναι 1 μήνας.

Ωστόσο, στα άτομα με ψωρίαση, τα λευκά αιμοσφαίρια επιτίθενται στα κύτταρα του δέρματος, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η διαδικασία παραγωγής νέων δερματικών κυττάρων μέσα σε λίγες ημέρες. Τα παλαιότερα κύτταρα δεν προλαβαίνουν να πέσουν, αλλά συσσωρεύονται στην επιφάνεια του δέρματος, λόγω της ταχείας υπερπαραγωγής.

Πού εμφανίζεται συνήθως η ψωρίαση

Η ψωρίαση αναπτύσσεται συνήθως στις αρθρώσεις, όπως στους αγκώνες και τα γόνατα, αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, όπως στα πόδια, στα χέρια, στο λαιμό, στο κεφάλι, στο πρόσωπο και σπανιότερα στα νύχια, το στόμα και την περιοχή γύρω από τα γεννητικά όργανα.

Η ψωρίαση συσχετίζεται με:

• διαβήτη τύπου 2
• φλεγμονώδη νόσο του εντέρου
• καρδιακή ασθένεια
• ψωριασική αρθρίτιδα
• στρες
• κατάθλιψη

Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι ψωρίασης

Ψωρίαση κατά πλάκας. Είναι η πιο κοινή μορφή. Προκαλεί φλεγμονώδεις ερυθρές, σαφώς περιγεγραμμένες, ξηρές πλάκες διαφορετικών μεγεθών, συνήθως καλυμμένες με αργυρόχροες ή λευκές φολίδες. Προσβάλλει το τριχωτό της κεφαλής και την περιοχή πίσω από τα αυτιά, τις εκτείνουσες επιφάνειες των πήχεων και των κνημών (ιδιαίτερα αγκώνες και γόνατα), τον κορμό, το πρόσωπο, τις παλάμες, τα πέλματα και τα νύχια.

Σταγονοειδής ψωρίαση. Προκαλεί ροδόχρωμες βλατίδες και πλάκες σαν σταγόνες που εμφανίζονται κυρίως στον κορμό, τα άνω και κάτω άκρα. Η έναρξη συνδέεται με στρεπτοκοκκική λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και προϋπάρχοντα δερματικά συμπτώματα.

Αντίστροφη ψωρίαση. Προκαλεί έντονα ερυθρές ή λευκές, επίπεδες, σαφώς περιγεγραμμένες, υγρές κηλίδες ή πλάκες χωρίς φολίδες. Προσβάλλει σχεδόν αποκλειστικά τις καμπτικές περιοχές του σώματος – μασχάλες, εσωτερικές πλευρές των αγκώνων και των γονάτων, υπομάστιες πτυχές, ομφαλό, βουβωνική χώρα, περιοχή γεννητικών οργάνων, γλουτιαία σχισμή και άλλες πτυχές του σώματος.

Φλυκταινώδης ψωρίαση. Αυτή η σπάνια μορφή ψωρίασης προκαλεί σαφώς καθορισμένες βλάβες γεμάτες πύον που εμφανίζονται σε ευρέως διαδεδομένα μπαλώματα (γενικευμένη φλυκταινώδη ψωρίαση) ή σε μικρότερες περιοχές στις παλάμες των χεριών ή στα πέλματα των ποδιών.

Ερυθροδερμική ψωρίαση. Προκαλεί έντονη ερυθρότητα και απολέπιση του μεγαλύτερου μέρους της επιφάνειας του σώματος. Πρόκειται για τον σοβαρότερο τύπο ψωρίασης, δυνητικά απειλητικό για τη ζωή, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε υποθερμία, υπολευκωματιναιμία και καρδιακή ανεπάρκεια υψηλής παροχής.

Ψωρίαση νυχιών. Έως το ήμισυ των ατόμων με ψωρίαση έχουν μεταβολές στα νύχια. Ακόμη πιο συχνό φαινόμενο σε άτομα που έχουν ψωριασική αρθρίτιδα, η οποία επηρεάζει τις αρθρώσεις.

Ψωριασική αρθρίτιδα. Πρόκειται για μια κατάσταση που συνδυάζει την ψωρίαση με την αρθρίτιδα (φλεγμονή των αρθρώσεων). Στο 70% των περιπτώσεων, οι άνθρωποι έχουν ψωρίαση για περίπου 10 χρόνια πριν από την ανάπτυξη της ψωριασικής αρθρίτιδας. Περίπου το 90% των ανθρώπων με ψωριασική αρθρίτιδα παρουσιάζουν και ψωρίαση νυχιών.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ψωρίασης

Τα συμπτώματα της ψωρίασης διαφέρουν από άτομο σε άτομο και εξαρτώνται από τον τύπο της ψωρίασης. Οι περιοχές της ψωρίασης μπορεί να είναι τόσο μικρές όσο μερικές νιφάδες στο τριχωτό της κεφαλής ή να καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του σώματος. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:

• Φλεγμονώδη «μπαλώματα» στο δέρμα, κόκκινου χρώματος ή καφέ-μοβ, με γκρίζα ή ασημί λέπια ή πλάκες πάνω σε αυτά
• Ξηρό δέρμα που μπορεί και να αιμορραγεί
• Πόνος γύρω από τα μπαλώματα
• Αίσθημα κνησμού και καψίματος γύρω από τα μπαλώματα
• Πόνος ή πρήξιμο στις αρθρώσεις

Δεν εκδηλώνουν όλοι αυτά τα συμπτώματα. Κάποιοι πάσχοντες μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικά συμπτώματα αν νοσούν από κάποια πιο σπάνια μορφή της ασθένειας.

Τι προκαλεί την ψωρίαση

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει όλοι να γνωρίζουν πως δεν πρόκειται για μια μεταδοτική πάθηση. Είναι αυτοάνοση, προκαλείται είτε από γενετικούς παράγοντες (κληρονομικότητα) είτε από δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, και πυροδοτείται από εξωτερικούς παράγοντες, οι οποίοι δεν είναι κοινοί για όλους, ενώ μπορεί να αλλάζουν ακόμη και για το ίδιο το άτομο με το πέρασμα των χρόνων.

Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες που την ενεργοποιούν είναι:

• Υψηλό στρες
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Δερματικός τραυματισμός
• Λήψη φαρμάκων που σχετίζονται με την έξαρση της ψωρίασης (λίθιο, ανθελονοσιακά φάρμακα, φάρμακα αγωγής για υψηλή αρτηριακή πίεση)
• Πρόκληση μόλυνσης που θα ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα υγιή κύτταρα του δέρματος
• Ο στρεπτόκοκκος στο λαιμό είναι ένα επίσης κοινό έναυσμα

Πώς να αντιμετωπίσετε την ψωρίαση

Όπως προαναφέρθηκε, δεν υπάρχει θεραπεία για την ψωρίαση. Υπάρχουν όμως αγωγές που μπορούν να περιορίσουν και να ανακουφίσουν τα συμπτώματα.

Τοπικές θεραπείες. Οι κρέμες και οι λοσιόν που εφαρμόζονται απευθείας στο δέρμα μπορεί να είναι χρήσιμες για τη μείωση της ήπιας έως μέτριας ψωρίασης. Αυτές περιλαμβάνουν: ενυδατικές κρέμες, σαλικυλικό οξύ, τοπικά κορτικοστεροειδή, ανάλογο της βιταμίνης D (καλσιποτριένη), ρετινοειδή, ανθραλίνη κ.ά.

Φαρμακευτικές αγωγές. Τα άτομα με μέτρια έως σοβαρή ψωρίαση, αλλά και όσοι δεν είχαν κάποιο αποτέλεσμα με τοπικές θεραπείες, ενδεχομένως να χρειαστούν συνταγογράφηση κάποιας φαρμακευτικής αγωγής. Μερικά από τα φάρμακα είναι: μεθοτρεξάτη, κυκλοσπορίνη (Sandimmune), βιολογικά ρετινοειδή, υδρέα (υδροξυουρία).

Φωτοθεραπεία. Η φωτοθεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) ή σε φυσικό φως σε τακτική βάση και κάτω από ιατρική παρακολούθηση. Η ακτινοβολία σκοτώνει τα υπερδραστήρια λευκά αιμοσφαίρια που επιτίθενται στα υγιή κύτταρα του δέρματος και προκαλούν την ταχεία ανάπτυξη των κυττάρων.

Συστάσεις διατροφής για άτομα με ψωρίαση

Η υιοθέτηση μίας διατροφής πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων και στις εξάρσεις της ψωρίασης. Αυτές είναι οι πέντε αλλαγές στον τρόπο ζωής που συστήνουν οι ειδικοί.

• Διαχείριση σωματικού βάρους.
• Υγιεινή διατροφή για την καρδιά με μείωση της πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών, που βρίσκονται σε ζωικά προϊόντα.
• Αύξηση στην πρόσληψη άπαχων πρωτεϊνών που περιέχουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, όπως ο σολομός, οι σαρδέλες και οι γαρίδες. Οι φυτικές πηγές ωμέγα-3, συμπεριλαμβανομένων των καρυδιών, του λιναρόσπορου και της σόγιας, είναι επίσης χρήσιμες πηγές.
• Αποφύγετε κόκκινο κρέας, επεξεργασμένη ζάχαρη, εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, γαλακτοκομικά, αλκοόλ.

Οι κρίσιμος παράγοντας του στρες

Το άγχος μπορεί να πυροδοτήσει την ψωρίαση. Το να μάθετε να διαχειρίζεστε και να αντιμετωπίζετε το άγχος μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τις εξάρσεις και να ανακουφίσετε τα συμπτώματα.