Αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για μια νέα πανδημία – Τρεις εξ αυτών απειλούν την Ευρώπη

Η Covid-19 μπορεί να μην αναγνωρίζεται πλέον ως παγκόσμια απειλή, ωστόσο οι πιο «σκοτεινές ημέρες», σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δεν έχουν παρέλθει οριστικά. Οι επιστήμονες εκφράζουν φόβους πως η επόμενη πανδημία – και μάλιστα χειρότερη από αυτή του κορονοϊού – ενδεχομένως να βρίσκεται προ των πυλών.

Πρόσφατα το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης τράβηξαν οι αναφορές στην άγνωστη «ασθένεια Χ», ωστόσο υπάρχουν και ακόμη 7 γνωστές παγκόσμιες υγειονομικές απειλές για τις οποίες οι επιστήμονες σημαίνουν συναγερμό.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συντάξει μια λίστα με τους οκτώ μεγαλύτερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, μετά την πανδημία του κορονοϊού. Θεωρούνται ως οι πιο επικίνδυνες ασθένειες λόγω έλλειψης θεραπειών και εμβολίων, αλλά και λόγω της δυνατότητας να εξελιχθούν σε πανδημίες.

Μάλιστα Βρετανοί επιστήμονες, τους οποίους επικαλείται η Daily Mail, προειδοποιούν πως ήδη τέσσερις εξ αυτών απειλούν το «νησί» και άρα την Ευρώπη. Πρόκειται για τους ιούς Ζίκα, Αιμορραγικού Πυρετού Κριμαίας – Κονγκό και του πυρετού της κοιλάδας Rift. Ο λόγος της εξάπλωσης, όπως υπογραμμίζουν, είναι η κλιματική αλλαγή, καθώς πρόκειται για ιούς που μεταδίδονται στον άνθρωπο κυρίως από κουνούπια και τσιμπούρια και η αύξηση της θερμοκρασίας «διευρύνει το βεληνεκές» τους.

Αιμορραγικός Πυρετός Κριμαίας – Κονγκό

Ο αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας – Κονγκό (Crimean – Congo Hemorrhagic Fever, CCHF) προκαλείται από τον ομώνυμο ιό, ο οποίος μεταδίδεται κυρίως μέσω τσιμπουριού. Ο ιός προκαλεί σοβαρή νόσο στον άνθρωπο με υψηλή θνητότητα και με κίνδυνο ενδονοσοκομειακής μετάδοσης. Πρόκειται για έναν ζωονόσο ιό που προσβάλλει πολλά άγρια και οικόσιτα ζώα και τον άνθρωπο. Μπορεί να εξαπλωθεί μεταξύ των ανθρώπων μέσω σωματικών υγρών ή μεταξύ ασθενών νοσοκομείων εάν ο ιατρικός εξοπλισμός δεν είναι σωστά αποστειρωμένος. Η ασθένεια έχει παρόμοια συμπτώματα με τον Έμπολα κατά την έναρξη της λοίμωξης, όπως μυϊκούς πόνους, κοιλιακό άλγος, πονόλαιμο και έμετο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αιμορραγίες, συνήθως από τη μύτη ή από σπασμένα τριχοειδή αγγεία στα μάτια και στο δέρμα. Άλλα συμπτώματα του ιού, που εμφανίζονται ξαφνικά, περιλαμβάνουν πυρετό, ζάλη, πόνο και δυσκαμψία στον αυχένα, οσφυαλγία, πονοκέφαλο, πόνο στα μάτια και ευαισθησία στο φως.

Η νόσος του ιού Έμπολα και η νόσος του ιού Marburg

Ο Έμπολα σκοτώνει περίπου τους μισούς από όσους μολύνει, ενώ στη λίστα μπήκε μαζί με τον ιό Marburg, ο οποίος θεωρείται από τα πιο θανατηφόρα παθογόνα που έχουν εντοπιστεί ποτέ, με τη θνητότητα να ανέρχεται στο 88%.Και οι δύο ιοί προκαλούν αιμορραγικό πυρετό και μπορούν να μεταδοθούν με την απλή επαφή ή τα σωματικά υγρά, αλλά ακόμα και μέσω αντικειμένων ή μολυσμένων άγριων ζώων.

Πυρετός Λάσα

Πρόκειται για μια ασθένεια που μεταδίδεται κυρίως από τα τρωκτικά, ωστόσο μετά τη μόλυνση η εξάπλωσή της από άνθρωπο σε άνθρωπο μπορεί να γίνει απλώς με την επαφή ή τα σωματικά υγρά. Πολλοί από όσους μολύνονται δεν εμφανίζουν συμπτώματα και αυτό ενισχύει την εξάπλωση. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, συνήθως περιλαμβάνουν πυρετό, αδυναμία, πονοκεφάλους, έμετο και μυϊκούς πόνους. Λιγότερο συχνά μπορεί να υπάρχει αιμορραγία από το στόμα ή το γαστρεντερικό σωλήνα, αλλά και επιληπτικές κρίσεις. Ο κίνδυνος θανάτου από τη στιγμή που μολυνθεί είναι περίπου ένα τοις εκατό και συχνά εμφανίζεται εντός δύο εβδομάδων από την έναρξη των συμπτωμάτων. Από αυτούς που επιζούν, περίπου το ένα τέταρτο έχει απώλεια ακοής, η οποία βελτιώνεται μέσα σε τρεις μήνες σε περίπου τις μισές από αυτές τις περιπτώσεις.

Αναπνευστικό σύνδρομο Μέσης Ανατολής κορωνοϊός (MERS) και Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS)

Το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (MERS ), επίσης γνωστό με τον όρο γρίπη της καμήλας, είναι ιογενής αναπνευστική λοίμωξη την οποία προκαλεί ο κορονοϊός του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής (MERS-CoV). Τα συμπτώματα ποικίλουν από ήπια έως σοβαρά και περιλαμβάνουν: πυρετό, βήχα, διάρροια και δύσπνοια. Τα σοβαρότερα συμπτώματα εμφανίζονται σε άτομα με επιβαρυμένη υγεία και η θνητότητά του ιού είναι περίπου 33%. Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο εφόσον υπάρξει στενή επαφή. Το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, γνωστό και ως SARS, (αρκτικόλεξο της αγγλικής ονομασίας severe acute respiratory syndrome) είναι ιογενής νόσος του αναπνευστικού συστήματος, ζωονοσικής προέλευσης, η οποία προκαλείται από τον κορονοϊό του SARS. Εναι ένας αερομεταφερόμενος ιός και μπορεί να εξαπλωθεί μέσω σάλιου. Το πρώτο σύμπτωμα της ασθένειας είναι πυρετός που οδηγεί σε ξηρό βήχα. Στο 10% έως 20% των περιπτώσεων, η  ασθένεια είναι αρκετά σοβαρή ώστε να απαιτεί διασωλήνωση. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι περίπου 3%.

Ιός Νίπα

Ο ιός Νίπα είναι θανατηφόρος σε ποσοστό που φτάνει έως και το 75%. Μεταξύ των συμπτωμάτων που προκαλεί είναι ο έμετος, οι επιληπτικές κρίσεις και η διόγκωση του εγκεφάλου. Μεταδόθηκε πρώτη φορά από χοίρο σε αγρότες στη Μαλαισία το 1999. Κάποιοι ασθενείς μπορεί επίσης να παρουσιάσουν πνευμονία και σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Η εγκεφαλίτιδα και οι επιληπτικές κρίσεις εμφανίζονται σε σοβαρές περιπτώσεις και μπορεί ο ασθενής να πέσει σε κώμα μέσα σε 24 έως 48 ώρες.

Πυρετός της κοιλάδας Rift

Ο πυρετός της κοιλάδας Rift («RVF») είναι μια ιογενής νόσος που μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα. Στα ήπια συμπτωμάτα συμπεριλαμβάνονται: πυρετός, μυϊκοί πόνοι και κεφαλαλγία-ες που συχνά διαρκούν έως και μία εβδομάδα. Ωστόσο μπορεί να προκαλέσει επίσης: απώλεια της ικανότητας όρασης που ξεκινά τρεις εβδομάδες μετά τη μόλυνση, μολύνσεις του εγκεφάλου που προκαλούν έντονες κεφαλαλγίες και σύγχυση, καθώς και αιμορραγία σε συνδυασμό με προβλήματα στο ήπαρ, τα οποία ενδέχεται να εμφανιστούν κατά τις πρώτες λίγες ημέρες. Όσοι παρουσιάσουν αιμορραγία εμφανίζουν πιθανότητες θανάτου σε ποσοστό έως και 50%. Ο ιός RVF ιός μεταδίδεται με την επαφή με μολυσμένο αίμα ζώου, με την εισπνοή αέρα κοντά σε μολυσμένο ζώο που σφαγιάζεται, με την πόση μη επεξεργασμένου γάλακτος από μολυσμένο ζώο, ή μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού. Για αυτό και οι εξάρσεις εμφανίζονται σε περιόδους αύξησης του πληθυσμού των κουνουπιών.

Ιός Ζίκα

Η νόσος από τον ιό Zika είναι ιογενής νόσος που μεταδίδεται στον άνθρωπο κυρίως με το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού του γένους Aedes. Σπάνια μπορεί να μεταδοθεί και μέσω της σεξουαλικής πράξης. Η λοίμωξη δεν είναι σοβαρή στις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι η λοίμωξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να συνδέεται με γενετικές ανωμαλίες του εμβρύου (μικροκεφαλία). Ο ιός Ζίκα πυροδότησε παγκόσμιο πανικό το 2016, αφού εκατομμύρια μολύνθηκαν και καταγράφηκαν πολλές περιπτώσεις παιδιών με μικροκεφαλία. Τα κοινά συμπτώματα περιλαμβάνουν υψηλή θερμοκρασία, πονοκεφάλους, ερεθισμούς, κόκκινα μάτια, πρησμένες αρθρώσεις και πόνο στις αρθρώσεις και τους μύες.

«Ασθένεια Χ»

Πρόκειται για την κωδική ονομασία που έχει δώσει ο ΠΟΥ σε μια νόσο που δεν είναι γνωστή στην ιατρική επιστήμη και ενδεχομένως να κάνει την ξαφνική εμφάνισή της. Για τον παράγοντα της «Νόσου Χ» – είτε πρόκειται για ιό, είτε για βακτήριο, είτε για μύκητα – δεν θα υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια ή θεραπείες, καθώς θα πρόκειται για μια νέα ασθένεια.

Ο όρος «Νόσος Χ» επινοήθηκε το 2018. Ένα χρόνο αργότερα, μια μυστηριώδης ασθένεια εξαπλωνόταν αρχικά στην Κίνα και εν συνεχεία σε ολόκληρο τον κόσμο ως θανατηφόρα πανδημία. Με την Covid-19 η ανθρωπότητα κατανόησε τους κινδύνους και τις προκλήσεις του σεναρίου για τη «ασθένεια Χ».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αλλά και ανεξάρτητοι ειδικοί, επιστήμονες πανεπιστημίων και ερευνητές, προειδοποιούν για μια επόμενη πανδημία «ενδεχομένως και πιο θανατηφόρα» από την Covid. Η σύγχρονη πραγματικότητα, με την εύκολη και ταχεία μετακίνηση πληθυσμών από άκρη σε άκρη και την εξάπλωση του αστικού ιστού που φέρνει αναπόφευκτα τους ανθρώπους σε επαφή με πολλά είδη του ζωικού βασιλείου, δημιουργεί τις συνθήκες για ένα νέο εφιαλτικό σενάριο.