Στη μάχη κατά της ανίατης μέχρι σήμερα νευροεκφυλιστικής νόσου Αλτσχάιμερ ενδέχεται να επιστρατευτούν μελλοντικά οι υπέρηχοι. Αυστραλοί επιστήμονες δοκίμασαν επιτυχώς σε πειραματόζωα μια νέα μη επεμβατική μέθοδο εστιασμένων υπερήχων, με τη βοήθεια των οποίων εξαφάνισαν από τον εγκέφαλο ποντικιών την πλάκα του βήτα-αμυλοειδούς, η οποία ευθύνεται για τη νόσο.

Η σχετική μελέτη των ερευνητών του Ινστιτούτου Εγκεφάλου του Πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ στο Μπρισμπέην, με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Γιούργκεν Γκετζ, δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό Science Translational Medicine. Σύμφωνα με το Reuters, το Γαλλικό Πρακτορείο και το Science, οι ερευνητές έδειξαν ότι τα ηχητικά κύματα είναι σε θέση να διεισδύσουν στον εγκεφαλικό ιστό και να τον καθαρίσουν από τη συσσώρευση του επιβλαβούς αμυλοειδούς, της τοξικής πρωτεΐνης που σχηματίζει καταστροφικές πλάκες γύρω από τους νευρώνες (εγκεφαλικά κύτταρα).

Οι πλάκες του αμυλοειδούς καταστράφηκαν πλήρως στο 75% των ζώων, χωρίς να γίνει ζημιά στον γειτονικό υγιή εγκεφαλικό ιστό. Η θεραπεία διήρκεσε έξι έως οκτώ εβδομάδες και τα ποντίκια είχαν μια νόσο ανάλογη του Αλτσχάιμερ των ανθρώπων. Μετά τη θεραπεία, τα περισσότερα πειραματόζωα είχαν καλύτερες επιδόσεις στις σχετικές δοκιμασίες (πλοήγηση σε λαβύρινθο, τεστ μνήμης κ.α.).

Σειρά έχουν πλέον τα πειράματα με μεγαλύτερα ζώα, όπως πρόβατα. Προς το παρόν, παραμένει άγνωστο αν η νέα μέθοδος θα είναι ασφαλής και αποτελεσματική για τους ανθρώπους. Θα περάσουν αρκετά χρόνια, εωσότου υπάρξει απάντηση στο ερώτημα αυτό.

Οι υπέρηχοι έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως μέχρι σήμερα, από την απεικόνιση εμβρύων έως τη διάγνωση διαφόρων ασθενειών και την αντιμετώπιση της πέτρας στα νεφρά. Σε περίπτωση που η αξιοποίησή τους και στις παθήσεις του εγκεφάλου καταστεί εφικτή, θα πρόκειται για μια πραγματική επανάσταση στη νευρολογία, καθώς θα μπορούσε να εφαρμοστεί και σε άλλες παθήσεις πέρα από το Αλτσχάιμερ.

Μερικοί επιστήμονες πάντως εμφανίζονται επιφυλακτικοί κατά πόσο τα θετικά αποτελέσματα στα τρωκτικά είναι δυνατό να επαναληφθούν και στους ανθρώπους, καθώς υπάρχει φόβος για την πρόκληση εγκεφαλικής αιμορραγίας ή ανοσολογικής αντίδρασης στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Επιπλέον, υπάρχει πάντα το ζήτημα κατά πόσο αρκεί να διαλυθούν οι πλάκες του βήτα-αμυλοειδούς, προκειμένου να «φρεναριστεί» η νόσος Αλτσχάιμερ.

Ένα περιεκτικό πρόγραμμα επιβραδύνει το Αλτσχάιμερ

Μια άλλη σχετική εξέλιξη υπήρξε η ενθαρρυντική ανακοίνωση μιας σκανδιναβικής επιστημονικής ομάδας, με επικεφαλής τη Φιλανδή καθηγήτρια Μιία Κιπιβέλτο του σουηδικού ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα της Στοκχόλμης, ότι σχεδίασαν και δοκίμασαν με επιτυχία σε ασθενείς ένα συμβουλευτικό-θεραπευτικό πρόγραμμα, που περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση, νοητικά τεστ για εξάσκηση του εγκεφάλου, καθώς και διαχείριση των μεταβολικών και καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου όπως το βάρος.

Το πρόγραμμα, που παρουσιάστηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet, κατάφερε να βελτιώσει σε μέσο ποσοστό 25% την υγεία του εγκεφάλου 1.260 εθελοντών ηλικίας 60 έως 77 ετών, που όλοι θεωρούνταν ότι κινδύνευαν με άνοια. Οι μισοί ακολούθησαν το διετές εντατικό πρόγραμμα και οι υπόλοιποι αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου.

Είναι η πρώτη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή που δείχνει ότι ένα τέτοιο περιεκτικό πρόγραμμα φέρνει ορατά θετικά αποτελέσματα, απομακρύνοντας τον κίνδυνο άνοιας και Αλτσχάιμερ. Σε επιμέρους τεστ, η βελτίωση για τους συμμετέχοντες που ακολούθησαν πιστά το πρόγραμμα, έφθασε έως και το 150% σε σχέση με την ομάδα ελέγχου που δεν ακολούθησε το ίδιο θεραπευτικό πρόγραμμα.

Τα ίδια άτομα θα παρακολουθηθούν πλέον επί μια επταετία για να διαπιστωθεί κατά πόσο το «φρενάρισμα» της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών όντως θα μειώσει το ποσοστό εμφάνισης άνοιας και Αλτσχάιμερ.