Εμβόλιο κορονοϊού: Όλα τα δεδομένα μετά τις ανακοινώσεις της Ρωσίας για το Sputnik V

Μια πρωτοφανή κούρσα για την παρασκευή του εμβολίου κορονοϊού έχει ξεκινήσει η επιστημονική κοινότητα με φόντο την έξαρση της πανδημίας.

Η ανθρωπότητα έχει έρθει αντιμέτωπη με μια κρίση που ξεπερνάει κατά πολύ τα στενά υγειονομικά πλαίσια, θερίζοντας ανθρώπινες ζωές και απειλώντας την παγκόσμια οικονομία.

Πολιτικοί και φαρμακευτικές εταιρίες στον πλανήτη διατυπώνουν αντιφατικές προβλέψεις για το πότε θα είναι έτοιμο ένα εμβόλιο για την COVID-19. Πολλά εξαρτώνται από το τι σημαίνει «έτοιμο» και για ποια ομάδα ανθρώπων.

Χθες Τρίτη 11/8 εγκρίθηκε από το υπουργείο Υγείας της Ρωσίας το πρώτο εμβόλιο για τον κορονοϊό, το οποίο ανέπτυξε το Ινστιτούτο Γκαμαλέγια της Μόσχας, μετά από δύο μήνες δοκιμών σε ανθρώπους, όπως είπε ο πρόεδρος της χώρας Βλαντιμίρ Πούτιν.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Reuters ο Ρώσος πρόεδρος είπε ότι ήδη έχει εμβολιαστεί η κόρη του και ευχήθηκε σύντομα η Ρωσία να ξεκινήσει τη μαζική παραγωγή εμβολίων κατά του SARS-COV-2.

Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση Πούτιν, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι πιθανότατα ο Ντόναλντ Τραμπ θα κάνει κάποια ανακοίνωση για κάποιο αμερικανικό εμβόλιο.

Αμφιβολίες από Γερμανία

Το υπουργείο Υγείας της Γερμανίας εξέφρασε αμφιβολίες για «την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια» του ρωσικού εμβολίου για τον νέο κορονοϊό, το οποίο πήρε έγκριση από τις ρωσικές αρχές.

«Δεν υπάρχουν γνωστά δεδομένα σχετικά με την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του ρωσικού εμβολίου», ανέφερε μια εκπρόσωπος του υπουργείου, μιλώντας στον όμιλο μέσων ενημέρωσης RND. Υπενθύμισε επίσης ότι για την Ευρωπαϊκή Ένωση «η ασφάλεια των ασθενών είναι η κυρίαρχη προτεραιότητα».

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τα εμβόλια

Πότε θα γνωρίζουμε ότι ένα εμβόλιο είναι αποτελεσματικό;

Πάνω από πέντε φαρμακευτικές εταιρίες σε όλο τον κόσμο διενεργούν προηγμένες κλινικές δοκιμές, καθεμία με δεκάδες χιλιάδες συμμετέχοντες, και αρκετές αναμένουν να γνωρίζουν εάν τα εμβόλιά τους για την COVID-19 είναι αποτελεσματικά και ασφαλή έως τα τέλη του έτους.

Το πιο αισιόδοξο χρονοδιάγραμμα έρχεται από την AstraZeneca, η οποία διενεργεί μελέτη στη Βρετανία που λέει ότι μπορεί να ολοκληρωθεί ακόμα και αυτό τον μήνα.

Ο δρ Άντονι Φάουτσι, ο επικεφαλής επιδημιολόγος των ΗΠΑ, δήλωσε στο Reuters την περασμένη εβδομάδα ότι η δοκιμή της Moderna μπορεί να έχει καθοριστικά αποτελέσματα έως τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Άλλες θα ακολουθήσουν αργότερα, κάποιες ίσως ακόμα πιο μετά.

Ορισμένοι ειδικοί διατυπώνουν επιφυλάξεις ότι οι δοκιμές, που πρέπει να μελετήσουν πιθανές παρενέργειες σε διαφορετικούς ανθρώπους, μπορεί να ολοκληρωθούν τόσο γρήγορα. Ο Πίτερ Χότεζ, πρύτανης της Εθνικής Σχολής Τροπικών Φαρμάκων στο Baylor College of Medicine στο Τέξας, λέει ότι η συλλογή επαρκών στοιχείων προκειμένου να αποδειχθεί ότι ένα εμβόλιο είναι ασφαλές για τον κόσμο μπορεί να τραβήξει έως τα μέσα του 2021.

Πότε θα είναι έτοιμα τα πρώτα εμβόλια;

Αρκετές φαρμακοβιομηχανίες αυξάνουν την μεταποιητική τους δυνατότητα ούτως ώστε να μπορέσουν να ξεκινήσουν την παραγωγή μόλις τα εμβόλια εγκριθούν από τις ρυθμιστικές αρχές. Κάποιες προσπάθειες έχουν τη στήριξη αμερικανικού κυβερνητικού προγράμματος που ονομάζεται ‘Operation Warp Speed’.

Ο Φάουτσι δήλωσε στο Reuters ότι αναμένεται «δεκάδες εκατομμύρια» δόσεις να είναι διαθέσιμες στις αρχές του 2021, και ότι έως τα τέλη του έτους θα μπορούσαν να υπάρχουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις πιο αισιόδοξες κατευθυντήριες γραμμές από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, που δήλωσε ότι ένα εμβόλιο μπορεί να είναι έτοιμο πριν από τις προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, αν και δεν διευκρίνισε τον όρο «έτοιμο».

Αρκετές εταιρίες, μεταξύ των οποίων η Moderna, η AstraZeneca και η Pfizer, έχουν ανακοινώσει ότι αναμένουν να παράγουν έκαστη πάνω από 1 δισ. δόσεις την επόμενη χρονιά. Αυτό μπορεί να σημαίνει αρκετά δισεκατομμύρια διαθέσιμα έως τα τέλη του 2021.

Πότε μπορώ να το κάνω;

Οι πρώτες προμήθειες στα τέλη της φετινής χρονιάς ή στις αρχές της επόμενης πιθανόν θα δοθούν σε ανθρώπους σε πλούσια κράτη που θεωρούνται από τις κυβερνήσεις τους ότι εργάζονται σε κρίσιμης σημασίας κλάδους ή που κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό. Αυτό πιθανόν να περιλαμβάνει ανθρώπους με προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη, εργαζομένους των υγειονομικών υπηρεσιών και στρατιωτικούς.

Χώρες, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ έχουν συνάψει συμφωνίες που θέτουν τους πολίτες τους στην πρώτη γραμμή εμβολιασμού όταν τα εμβόλια αυτά γίνουν ευρέως διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του 2021.

Τα περισσότερα εμβόλια βρίσκονται σε φάση δοκιμών καθώς δύο δόσεις χορηγούνται με διαφορά ενός μήνα, παρέχοντας πλήρη προστασία μόνο μετά τη χορήγηση της δεύτερης δόσης.

Πότε θα εμβολιαστεί ο κόσμος;

Ο χρόνος αναμονής για τα εμβόλια της COVID-19 πιθανόν να είναι μεγαλύτερος για ανθρώπους σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες δεν έχουν συμφωνίες προμήθειας. Κάποιοι ίσως δυσκολευθούν να πληρώσουν τα εμβόλια που μπορεί να κοστίζουν πάνω από 40 δολάρια το άτομο, δήλωσε ο Χότεζ.

«Ανησυχώ ότι τα εμβόλια της Operation Warp Speed δεν θα φθάσουν σύντομα σε αναπτυσσόμενες χώρες», δήλωσε ο Χότεζ.

Η Gavi, μια συμμαχία για εμβόλιο σε αναπτυσσόμενες χώρες, σκοπεύει να διασφαλίσει 2 δισεκ. δόσεις εμβολίου το 2021, αρκετές για να εμβολιαστεί το ευπαθέστερο 20% του πληθυσμού σε φτωχότερες χώρες. Αρκετές εταιρίες και φορείς, όπως το Serum Institute of India, ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε παραγωγή για φτωχές χώρες και κράτη μεσαίου εισοδήματος.

Θα μπορέσω να έχω ένα κινεζικό εμβόλιο;

Η κινεζική κυβέρνηση έχει εγκρίνει κάποια πειραματικά εμβόλια για χρήση σε επιλεγμένους ασθενείς εκτός κλινικών δοκιμών. Είναι όμως απίθανο να είναι άμεσα διαθέσιμα στη Δύση. Οι εγχώριοι ρυθμιστικοί φορείς θα χρειαστεί να τα εγκρίνουν ενώ οι κλινικές δοκιμές από κινεζικές εταιρίες εκτός Κίνας συνεχίζονται.

Τι γίνεται με τη Ρωσία;

Η Ρωσία ανέπτυξε το «πρώτο» εμβόλιο κατά του κορονοϊού, ανακοίνωσε χθες ο ρώσος πρόεδρος στη διάρκεια βιντεοδιάσκεψης με μέλη της κυβέρνησης που αναμεταδόθηκε από την τηλεόραση, και πρόσθεσε μάλιστα πως εμβολιάσθηκε μία από τις κόρες του. Η ονομασία του εμβολίου κατά του κορονοϊού που ανέπτυξε η Ρωσία είναι «Sputnik V» (το V αναφέρεται στο vaccin/εμβόλιο) και παραπέμπει στον πρώτο τεχνητό δορυφόρο που μπήκε σε τροχιά από την Σοβιετική Ενωση το 1957.

Ο Κίριλ Ντμίτριεφ, ο πρόεδρος του κρατικού επενδυτικού ταμείου RDIF το οποίο συμμετείχε στην ανάπτυξη του εμβολίου, δήλωσε ότι η Ρωσία έχει ήδη δεχθεί παραγγελίες από 20 χώρες που αντιστοιχούν σε 1 δισεκατομμύριο δόσεις.

Οι δηλώσεις του έγιναν λίγη ώρα αφού ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την έγκριση του εμβολίου μόλις δύο μήνες μετά την έναρξη των δοκιμών σε ανθρώπους. Ο Κίριλ Ντμίτριεφ διευκρίνισε ότι η φάση ΙΙΙ των κλινικών δοκιμών αρχίζει αύριο, ενώ η έναρξη της παραγωγής τοποθετείται τον Σεπτέμβριο.

Μανωλόπουλος: Το εμβόλιο των Ρώσων δεν πέρασε από τη φάση 3- Δεν αλλάζει τα δεδομένα

Τις επιφυλάξεις του για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια του εμβολίου Sputnik V, που ανακοίνωσε χθες ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν, εξέφρασε ο Καθηγητής Φαρμακολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Ευάγγελος Μανωλόπουλος μιλώντας το πρωί στον ΣΚΑΪ.

«Δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα για το εμβόλιο της Ρωσίας. Είχε ανακοινωθεί η δοκιμή σε 55 άτομα, στη φάση 1 και 2, πριν από έναν μήνα και οι Ρώσοι έλεγαν ότι είναι ασφαλές. Η επόμενη ενημέρωση ήταν η χθεσινή. Άρα δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά δεδομένα. Δε νομίζω ότι έχει περάσει από τη φάση 3, δηλαδή δεν έχει χορηγηθεί σε άτομα υψηλού κινδύνου για κάποιο διάστημα και να φανεί ότι αυτοί δεν ανέπτυξαν λοίμωξη από τον ιό. Αρά, πιθανόν αυτό που ξέρουν οι Ρώσοι επιστήμονες δεν είναι διαφορετικό από αυτό που ξέραμε πριν από 3 εβδομάδες για το εμβόλιο της Οξφόρδης ή το κινέζικο εμβόλιο. Υπάρχουν κάποια εμβόλια, 4-5, που έχουν περάσει τις φάσεις 1 και 2 και βρίσκονται στη φάση 3 για να φανεί αν είναι αποτελεσματικά. Οι Ρώσοι ανακοίνωσαν το εμβόλιο με μόνο τα αποτελέσματα της φάσης 1 και 2 και μάλιστα με λίγους ασθενείς. Ξέρουμε ας πούμε ότι το εμβόλιο της Οξφόρφης δοκιμάστηκε σε 1.000 άτομα στη φάση 1 και 2, κι έχουμε κάποια ενθαρρυντικά πρώτα αποτελέσματα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Μανωλόπουλος.

Όπως εξήγησε ο Καθηγητής, η φάση 3 της δοκιμής των εμβολίων δεν μπορεί να συμπιεστεί χρονικά. «Πρέπει να χορηγηθεί σε μερικές χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι να εκτεθούν στον ιό. Και σε αντίστοιχο αριθμό ανθρώπων που δεν θα έχουν το εμβόλιο και θα ζουν σε παρόμοιες συνθήκες. Έπειτα, πρέπει να τους αφήσεις μερικούς μήνες και να δεις αν αυτοί που πήραν το εμβόλιο είχαν απουσία μολύνσεων, ενώ αυτοί που δεν το πήραν είχαμε μολύνσεις. Αν συμβεί αυτό για τουλάχιστον 3-4 μήνες, τότε μπορούμε να αρχίσουμε να μιλάμε για αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Γι’ αυτό και λέμε ότι στις αρχές του 2021 θα υπάρχει εμβόλιο», επισήμανε ο ίδιος.

Τόνισε δε ότι η Ρωσία ρισκάρει με αυτό το εμβόλιο, καθώς υπάρχει μια πιθανότητα της τάξεως του 20%-30% να είναι ασφαλές.

Αντίστοιχα, την ανησυχία του για την ασφάλεια του ρωσικού εμβολίου εξέφρασε και ο επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης τονίζοντας ότι είναι άγνωστο αν είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. «Μπορεί να αποδειχθεί πιο επικίνδυνο, διότι οι άνθρωποι που θα το κάνουν θα αισθανθούν ασφαλείς και αν δεν είναι αποτελεσματικό, θα κολλήσουν. Αυτό θα είναι πιο τραγικό διότι θα δούμε ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων και δε θα υπάρχει πια αίσθηση ασφάλειας. Στη συνέχεια θα δημιουργήσει και μεγάλα προβλήματα και με το αντιεμβολιαστικό κίνημα. Είναι ιδιαίτερα προβληματικό το να μπούμε σε μια τέτοια κατάσταση χωρίς να γνωρίζουμε την αποτελεσματικότητα του εμβολίου», κατέληξε ο κ. Μαγιορκίνης.