Ο άνθρωπος ξεκίνησε να εισάγει βελόνες βελονισμού (όχι με την μορφή που ξέρουμε σήμερα) για τη θεραπεία του πόνου χιλιάδες χρόνια πριν. Έκτοτε πολλές θεωρίες έχουν γραφτεί για το πώς και αν λειτουργεί η συγκεκριμένη μέθοδος θεραπείας, και πολλές έρευνες έχουν γίνει που είτε συμφωνούν είτε διαφωνούν με την αποτελεσματικότητα της.
Ποια τα οφέλη και ποια τα είδη.
Η λέξη βελονισμός – acupuncture προέρχεται από τα συστατικά της λέξης Acus – Βελόνα και Punura – τρυπώ. Είναι μια αρχαία (100 π.Χ.) μέθοδος Κινέζικης Εναλλακτικής Θεραπείας, παρακλάδι της παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής οπού κατά τον 6 αιώνα μ.Χ διαδόθηκε στην Κορέα και την Ιαπωνία και έπειτα μέσω των Ιεραποστόλων διαδόθηκε στην Ευρώπη μέσω της Γαλλίας.
Κατά τον βελονισμό, πολύ λεπτές βελόνες ( βελόνες βελονισμού ) εισέρχονται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος με σκοπό κυρίως την αναλγησία (τα οφέλη του βελονισμού είναι διφορούμενα στην επιστημονική κοινότητα).
Ωστόσο, υπάρχουν πολλές και διάφορες τεχνικές βελονισμού που στηρίζονται σε διαφορετικές φιλοσοφίες. Συνήθως ο βελονισμός χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα θεραπευτικά μέσα (πχ θεραπευτική άσκηση με λάστιχα γυμναστικής, φυσικά μέσα – modalities και μηχανήματα φυσικοθεραπείας, κρυοθεραπεία (πχ παγοκύστες ), αθλητικό μασάζ κτλ) με σκοπό την μείωση του πόνου.
Ο βελονισμός γενικά θεωρείται μια ασφαλής μέθοδος όταν βέβαια ασκείται από εκπαιδευμένους θεραπευτές με αποστειρωμένες μιας χρήσης βελόνες βελονισμού (acupuncture needles).
Ο βελονισμός ως μέρος της Κινέζικης Ιατρικής στηρίζεται στη θεωρεία του Qi (ενέργεια σώματος), των μεσημβρινών και των σημείων βελονισμού (τα σημεία βελονισμού αποτελούν τρισδιάστατες ανατομικές περιοχές του δέρματος και των μυών, συνήθως βρίσκονται στη πορεία περιφερικών νεύρων και νευρικών απολήξεων ).
Ουσιαστικά στηρίζεται στην παρατήρηση ότι στη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σημαντικό ρόλο παίζουν μερικοί ενεργειακοί δρόμοι που σχετίζονται με τις διαδρομές βασικών νεύρων ή ομάδων νευρώνων που στο βελονισμό ονομάζονται «μεσημβρινοί». Στη διαδρομή τους υπάρχουν μερικά σημεία στα οποία, επεμβαίνοντας με μηχανικό ερεθισμό (στην περίπτωση του βελονισμού εισάγοντας βελόνες βελονισμού από το δέρμα σε άλλοτε άλλο βάθος) βελτιώνουμε τη διαταραγμένη ροή της ενέργειας με θεραπευτικό αποτέλεσμα. Αυτή η θεωρία όμως έχει αρχίσει να εγκαταλείπεται από την δυτική ιατρική.
Πλέον θεωρείται ότι τα σημεία κατά τα οποία εισέρχεται η βελόνα βελονισμού αντιστοιχούν σε περιοχές που μεταφέρουν μηνύματα συγκεκριμένων νεύρων – νευροτόμια στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα του ανθρώπου και προκαλούν μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού. Αυτή συνήθως είναι η έκλυση ενδογενών ουσιών που διορθώνουν το πρόβλημα που υπάρχει. Αντί δηλαδή να παίρνουμε εξωγενώς ουσίες(τα φάρμακα), διεγείρουμε τον οργανισμό να παράγει τα δικά του.
Τα Διάφορα Είδη βελονισμού
Ιατρικός Βελονισμός: Η βελόνα βελονισμού εισέρχεται σε διάφορα σημεία και trigger points ανάλογα με τη πάθηση (σύμφωνα με τη θεωρεία της πύλης του πόνου).
Τεχνική Ξηράς Βελόνας: Κατά την τεχνική αυτή εισάγονται βελόνες βελονισμού στον μύ μέσω της επιδερμίδας ώστε μέσω του ‘’τραβήγματος’’ (twitch effect) να απελευθερωθούν πιθανά μυοπεριτοναϊκά σημεία ( trigger points ). Η ξηρά βελόνα οδηγεί σε χαλάρωση βαθύτερων ιστικών δομών, προκαλώντας έτσι σημαντική βελτίωση στην κίνηση και ανακούφιση από τον πόνο. Η εισαγωγή της βελόνας στον μύ προκαλεί έναν ελεγχόμενο μικροτραυματισμό και το σώμα ανταποκρίνεται στον τραυματισμό αυτόν ενεργοποιώντας εκ νέου της μεταβολικές διαδικασίες, το ανοσοποιητικό σύστημα και αντιφλεγμονώδη δράση. Αν εξαιρέσουμε το μέσον (βελόνα βελονισμού) αποτελεί διαφορετική τελείως μέθοδος από τον δυτικό ιατρικό βελονισμό ή τον παραδοσιακό κινέζικο. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα εδώ
Ηλεκτροβελονισμός: Ουσιαστικά οι βελόνες βελονισμού που έχουν εισαχθεί στο δέρμα δέχονται μια επιπλέον διέγερση μέσω ηλεκτρικού ρεύματος συγκεκριμένων συχνοτήτων. Μπορεί επίσης να γίνει και χωρίς βελόνες βελονισμού, διεγείροντας με ηλεκτρικό ρεύμα τα σημεία εκείνα που θα εισάγαμε της βελόνες.
Ωτοβελονισμός: Τοποθετούμε αυτοκόλλητα με μια πολύ μικρή βελόνα μήκους μισού χιλιοστού στο αυτί , χωρίς να εισάγουμε βελόνες βελονισμού στο υπόλοιπο σώμα όπως με τις παραπάνω μεθόδους.
Κρανιοβελονισμός: Ο κρανιοβελονισμός είναι μια μέθοδος κατά την οποία γίνεται ειδική εφαρμογή βελονισμού σε συγκεκριμένες γραμμές, σημεία και περιοχές του κρανίου, με σκοπό την πρόληψη και τη θεραπεία παθήσεων.
Βελονισμός με Laser: Μια νέα μορφή βελονισμού, ο βελονισμός με laser, κάνει την εμφάνισή της αφαιρώντας έτσι το μόνο «δυσάρεστο» αίσθημα του παραδοσιακού βελονισμού, το ελαφρύ τσίμπημα. Είναι Ιδανικό κυρίως για παιδιά.
Κατά τη διαδικασία του βελονισμού τοποθετούνται 5-15 βελόνες βελονισμού σε ειδικά επιλεγμένα σημεία βελονισμού του σώματος (ανάλογα με την πάθηση) και παραμένουν για 15-45 λεπτά πριν αφαιρεθούν. Οι συνεδρίες γίνονται 2-3 φορές την εβδομάδα και μια πλήρης θεραπευτική αγωγή χρειάζεται 8-12 συνεδρίες. Συνήθεις παθήσεις που οι θεραπευτές (φυσικοθεραπευτές , ορθοπεδικοί γιατροί κτλ. χρησιμοποιούν την τεχνική του βελονισμού είναι η οσφυαλγία, ινομυαλγία, αρθρίτιδες και περιαρθρίτιδες (τενοντίτιδες) αρθρώσεων άνω και κάτω άκρων, μυικοί πόνοι κτλ.
Πιο συγκεκριμένα:
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής (NIH), στηριζόμενοι στα αποτελέσματα μιας σειράς κλινικών μελετών, έχουν καθορίσει ως ενδείξεις του Ιατρικού Βελονισμού:
Παθήσεις αναπνευστικού: οξεία ιγμορίτιδα, οξεία/αλλεργική ρινίτιδα, βρογχικό άσθμα, υπεραντιδραστικότητα των βρόγχων, φαρυγγοδυνία, αλλεργίες.
Παθήσεις γαστρεντερικού: επιγαστραλγία (πεπτικού έλκους, οξείας/χρόνιας γαστρίτιδας, σπασμού οισοφάγου), λόξυγγας, οξεία και χρόνια κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, δυσκοιλιότητα, διάρροια, ναυτία/εμετός (πρωινή ναυτία, μετεγχειρητικός εμετός, σχετιζόμενα με χημειοθεραπεία), κολικός χοληφόρων, παχυσαρκία.
Μυοσκελετικά νοσήματα: Πόνος στον αυχένα , πόνος στη μέση , περιαρθρίτιδα ώμου, επικονδυλίτιδα, οσφυαλγία, ισχιαλγία, πόνος στο γονάτο, οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, άλγος ουρικής αρθρίτιδας, μετατραυματικό άλγος (π.χ. διαστρέμματος), μετεγχειρητικό άλγος, οδονταλγία.
Νευρολογικές παθήσεις: Κεφαλαλγία – ημικρανία, νευραλγία τριδύμου, πάρεση προσωπικού, πάρεση μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, νυχτερινή ενούρηση.
Ψυχοσωματικές παθήσεις: Αϋπνία, άγχος, κατάθλιψη, μελαγχολία, φοβίες (πτήσης, αγοραφοβία κ.λπ.), εξαρτήσεις (κάπνισμα, αλκοόλ).
Γυναικολογικές/ουρολογικές παθήσεις: Υπογονιμότητα, διαταραχές εμμήνου ρύσεως και εμμηνόπαυσης (αμηνόρροια, δυσμηνόρροια, εξάψεις), προβλήματα κυήσεως (πρωινή ναυτία, έμετος, οσφυαλγία, δυσκοιλιότητα), κολικός νεφρού.
Δερματοπάθειες: Ψωρίαση, κνησμός, έρπητας ζωστήρας.
Οι βελόνες βελονισμού είναι αρκετά πιο λεπτές (0,16-0,35 mm) από τις κανονικές ιατρικές βελόνες και για αυτό το λόγο δεν προκαλούν αιμορραγία. Ο βελονισμός βασίζεται στην θεωρία της πύλης του πόνου. Έτσι τα ηλεκτρικά ερεθίσματα από την είσοδο της βελόνας βελονισμού ταξιδεύουν γρηγορότερα, κατακλύζουν τα αντίστοιχα κέντρα στο νωτιαίο μυελό και τον εγκέφαλο και τελικά μπλοκάρουν τα ερεθίσματα του πόνου. Η αρχική κατασκευή στις βελόνες βελονισμού δεν ήταν φυσικά από ανοξείδωτο ατσάλι και ασήμι. Οι πρώτες βελόνες φτιάχνονταν από πέτρα, μπαμπού ή αιχμηρά οστά ζώων.
Εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής θα επιλέξει αν και πώς θα χρησιμοποιήσει την τεχνική του βελονισμού σε συνδυασμό με θεραπευτική άσκηση (με ειδικά όργανα γυμναστικής , λάστιχα γυμναστικής) ή με κάποια μηχανήματα φυσικοθεραπείας.
