Υπάρχει βιολογικό όριο στην αντοχή των ανθρώπων; Ναι, λένε οι επιστήμονες, οι οποίοι πιστεύουν ότι για πρώτη φορά βρήκαν αυτό το μεταβολικό όριο, το οποίο ένας άνθρωπος -όσο καλός αθλητής και αν είναι- δεν μπορεί να ξεπεράσει.

Σε δραστηριότητες που διαρκούν μέρες, εβδομάδες ή μήνες, οι άνθρωποι μπορούν να «κάψουν» θερμίδες το πολύ δυόμιση φορές περισσότερες από όσες σε φάση ηρεμίας.

Το όριο αυτό αφορά τη συνολική δαπάνη ενέργειας που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος σε μια απαιτητική σωματικά δραστηριότητα, από το τρέξιμο σε ένα υπερ-μαραθώνιο και την πολυήμερη ορειβασία στο Έβερεστ μέχρι την πολύμηνη εγκυμοσύνη. Δεν έχει να κάνει με την κατάσταση των μυών και των πνευμόνων, αλλά με το πόση πολλή ενέργεια μπορεί να πάρει ένας άνθρωπος από τις τροφές και να την «κάψει».

Η νέα έρευνα, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή εξελικτικής ανθρωπολογίας Χέρμαν Πόντσερ του Πανεπιστημίου Ντιουκ της Β.Καρολίνα, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances, μελέτησε μια ομάδα υπερ-αθλητών (δρομέων, ποδηλατών κ.α.), εξερευνητών και εγκύων, σύμφωνα με το ΑΜΠΕ. «Το όριο αυτό καθορίζει την επικράτεια του εφικτού για τους ανθρώπους», δήλωσε ο Πόντσερ.

Διαπιστώθηκε ότι, σε μια περίοδο αρκετών μηνών, ακόμη και όσοι βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή φυσική κατάσταση, μπορούν να δαπανήσουν το πολύ δυόμιση φορές περισσότερη ενέργεια από αυτή που δαπανούν σε φάση ηρεμίας (ρυθμός μεταβολισμού της τάξης των 4.000 θερμίδων τη μέρα για ένα μέσο άνθρωπο, δηλαδή πόσες θερμίδες καίει το σώμα σε φάση χαλάρωσης). Πέρα από αυτό το μεταβολικό όριο, ο οργανισμός αρχίζει να «τρώει» τους δικούς του ιστούς και όλοι οι άνθρωποι αρχίζουν πλέον να χάνουν βάρος.

Σε πιο σύντομα χρονικά διαστήματα, όπως ένας μαραθώνιος, ένας αθλητής αυξάνει τον ρυθμό μεταβολισμού του γύρω στις 16 φορές περισσότερο από ό,τι συνήθως σε κατάσταση ηρεμίας, όμως αυτό δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου. Σε ένα υπερ-μαραθώνιο διάρκειας 25 ωρών η μέγιστη κατανάλωση ενέργειας είναι εννεαπλάσια της συνήθους, σε μια δεκαήμερη πορεία είναι επταπλάσια, ενώ στον ποδηλατικό Γύρο της Γαλλίας το πολύ πενταπλάσια.

Τελικά όμως, σε βάθος μερικών μηνών, ισχύει πάντα η αναλογία 2,5:1 και αυτό είναι το βιολογικό όριο αντοχής, το οποίο μάλιστα βρίσκεται μόλις λίγο πάνω από αυτό που κάνει ο γυναικείος οργανισμός στη διάρκεια της κύησης (όταν ο ρυθμός μεταβολισμού είναι 2,2 φορές μεγαλύτερος του συνήθους). Με άλλα λόγια, οι έγκυες είναι «εξπέρ» της αντοχής, αφού ζουν σχεδόν στο όριο του μεταβολισμού που μπορεί να αντέξει το ανθρώπινο σώμα.

«Η εγκυμοσύνη είναι το πιο μακρόχρονο και πιο δύσκολο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Βρίσκεται στο ίδιο όριο ανθρώπινης ικανότητας με το Γύρο της Γαλλίας», δήλωσε ο Πόντσερ. Από όσο γνωρίζουν οι επιστήμονες, κανείς άνθρωπος δεν έχει μέχρι σήμερα ξεπεράσει το όριο του 2,5:1 για παρατεταμένο χρόνο, αν και ο Πόντσερ δεν απέκλεισε ότι στο μέλλον κάποιος αθλητής-φαινόμενο μπορεί να το πετύχει.

Το όριο του 2,5 οφείλεται κυρίως στο ότι το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να χωνέψει, να απορροφήσει και να επεξεργαστεί (μεταβολίσει) αρκετές θρεπτικές ουσίες, ώστε να παράγει θερμίδες για ακόμη υψηλότερο επίπεδο ενεργειακής «καύσης». Μόνο για σύντομα χρονικά διαστήματα είναι σε θέση το σώμα να ξεπεράσει αυτό το όριο, αλλά σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου αδυνατεί να κάνει το ίδιο.

Γι’ αυτό, άλλωστε, οι αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα υπερ-αντοχής, δυσκολεύονται να διατηρήσουν το σωματικό βάρος τους.