Η «επαγγελματική εξουθένωση» είναι ένας όρος που χρησιμοποιεί η ψυχολογία για να περιγράψει εκείνη την ψυχοσωματική εμπειρία, στην οποία κάποιος βιώνει μακροχρόνια σωματική, διανοητική ή/και συναισθηματική εξάντληση ως αποτέλεσμα έντονου και μακροχρόνιου στρες.
Η συνεχής και για μεγάλο διάστημα έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες μπορεί σταδιακά να επιφέρει ποικίλες συνέπειες στην προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική ζωή ενός ανθρώπου, καθώς και στη σωματική του υγεία.
Σύμφωνα με έρευνες μερικά από τα χαρακτηριστικά της εξουθένωσης μπορούν να είναι τα παρακάτω:
• Τάση για τελειομανία, συνεχής προσπάθεια να αποδείξεις ότι αξίζεις
• Το να δουλεύεις ολοένα και πιο σκληρά, ενώ παράλληλα να έχεις μειωμένη αίσθηση ικανοποίησης και εκπλήρωσης
• Το να παραμελείς τις ανάγκες σου
• Το να μη μπορείς να προσδιορίσεις ή/και να αντιληφθείς την κύρια ρίζα της εξάντλησης που νιώθεις και να ξεσπάς εδώ κι εκεί προκαλώντας άκαιρες συγκρούσεις
• Ο επαναπροσδιορισμός των προτεραιοτήτων με τρόπο που π.χ. η οικογένεια, οι φίλοι, τα χόμπι, παραβλέπονται σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό.
• Άρνηση των προβλημάτων που προκύπτουν (ο κυνισμός και η επιθετικότητα γίνονται κυρίαρχες αντιδράσεις).
• Απομάκρυνση και μείωση των κοινωνικών επαφών στο ελάχιστο
• Αλλαγές στη συμπεριφορά που γίνονται φανερές στους άλλους και ιδιαίτερα σε όσους γνωρίζουν το άτομο
• Αίσθηση εσωτερικού κενού
• Κατάθλιψη
• Σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης (απέχθεια για το εργασιακό αντικείμενο, το εργασιακό περιβάλλον)
Μερικοί παράγοντες που φαίνεται να συμβάλλουν στην εξουθένωση μπορούν να είναι:
Παράγοντες που σχετίζονται με την εργασία:
• Να αισθάνεσαι ότι έχεις ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο πάνω στην εργασία σου
• Να υπάρχει συνεχής έλλειψη αναγνώρισης, επιβράβευσης ή κάποιου είδους ανταμοιβής για τη δουλειά που προσφέρεις
• Να είναι ιδιαίτερα υπερβολικές ή/και μη ξεκάθαρες οι απαιτήσεις και οι προσδοκίες όσον αφορά την εργασία σου
• Η εργασία σου να έχει γίνει μονότονη χωρίς δημιουργικές αλλαγές, κίνητρα ή προκλήσεις
• Να εργάζεσαι σε ένα χαοτικό ή/και ιδιαίτερα αγχωτικό εργασιακό περιβάλλον
• Το να μη σου αρέσει το επάγγελμά σου ή η εργασία σου να είναι αντίθετη με τις αξίες και τις ηθικές αρχές σου
Παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής:
• Να εργάζεσαι υπερβολικά χωρίς αρκετό χρόνο για ξεκούραση, χαλάρωση και ουσιαστική επαφή με τους άλλους
• Να προσδοκώνται πολλά από εσένα και από πολλούς ανθρώπους
• Να αναλαμβάνεις πάρα πολλές ευθύνες χωρίς αρκετή βοήθεια από τους άλλους
• Να μην κοιμάσαι αρκετά
• Η έλλειψη κοντινών και υποστηρικτικών σχέσεων
Προλαμβάνοντας την εξουθένωση
Αν αναγνωρίζεις στον εαυτό σου τέτοιου είδους σημάδια ή συμπτώματα όπως τα παραπάνω και νομίζεις ότι έχουν να κάνουν με εξουθένωση, τότε μπορείς έγκαιρα να φέρεις τη ζωή σου πάλι πίσω στην ισορροπία που πιθανόν χρειάζεσαι.
Μερικά πράγματα που πιθανόν θα ήταν χρήσιμο να κάνεις άμεσα είναι:
• Να επιβραδύνεις τους ρυθμούς σου και να δώσεις στον εαυτό σου πραγματικό χρόνο για να ξεκουραστεί
• Να ζητήσεις υποστήριξη. Ίσως να νιώθεις ότι θέλεις περισσότερο να αποτραβηχτείς. Ωστόσο, το να μοιραστείς αυτό που βιώνεις με τους αγαπημένους σου ανθρώπους (π.χ. οικογένεια, φίλους) μπορεί να είναι πραγματικά σημαντικό. Ή ακόμα να θεωρείς ότι θα ήταν καλό να ζητήσεις επαγγελματική βοήθεια
• Επαναπροσδιόρισε τους στόχους και τις προτεραιότητές σου. Η περίοδος της εξουθένωσης μπορεί να αποτελέσει παράλληλα και μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσεις τις προτεραιότητες στη ζωή σου και να ανακαλύψεις τι είναι πραγματικά σημαντικό για εσένα. Μπορείς να ξαναβάλεις τους στόχους, την καθημερινότητα, τις σχέσεις και τα όνειρά σου σε μια νέα βάση
Πηγή: iatronet.gr
