Σήμερα, με το άνοιγμα των σούπερ μάρκετ πραγματοποιείται το δεύτερο τεστ με το τέλος της δωρεάν πλαστικής σακούλας. Χθες το μέτρο εφαρμόστηκε κυρίως στους φούρνους, καθώς τα υπόλοιπα καταστήματα ήταν κλειστά.

Οι καταναλωτές πλέον χρεώνονται πλαστικές σακούλες μεταφοράς και οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να εισπράττουν και να αποδίδουν ειδικό περιβαλλοντικό τέλος, ανά τεμάχιο καθώς η Ελλάδα εναρμονίστηκε με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Η χρέωση είναι 3 λεπτά τη σακούλα και μαζί με το ΦΠΑ η χρέωση αγγίζει περίπου τα 4 λεπτά. Από 1/1/2019 η χρέωση της πλαστικής σακούλας θα αυξηθεί στα 9 λεπτά ανά σακούλα.

Το περιβαλλοντικό τέλος, προς το παρόν δεν θα επιβάλλεται στα περίπτερα και στις λαϊκές αγορές.

Πλέον τις σακούλες χρεώνουν σούπερ μάρκετ, ψιλικατζίδικα, μίνι μάρκετ, φούρνοι και λοιπά καταστήματα λιανικής πώλησης, προκειμένου να μεταφέρουν τα προϊόντα ή τα αγαθά που θα έχουν αγοράσει οι καταναλωτές.

Τρία σημεία απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα του περιβαλλοντικού τέλους στις πλαστικές σακούλες:

  • Στις πλαστικές σακούλες με πάχος μέχρι 50 μm (μικρόμετρα), χρεώνεται περιβαλλοντικό τέλος.
  • Πλαστικές σακούλες με πάχος από 50 μm έως 70 μm δεν επιβαρύνονται με περιβαλλοντικό τέλος, αλλά είναι υποχρεωτική η τιμολόγηση τους στον πελάτη.

Εξαιρέσεις:

  • Για πολύ λεπτές σακούλες, μικρότερες των 15 μικρόμετρων δεν χρεώνεται περιβαλλοντικό τέλος μόνο στην περίπτωση που απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως πρωτογενής συσκευασία χύμα (χύδην) τροφίμων.
  • Εξαιρούνται οι βιοαποδομήσιμες / λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες μεταφοράς.
  • Εξαιρούνται από το τέλος οι σακούλες που διατίθενται από περίπτερα και υπαίθριο εμπόριο.

Στην πλαστική σακούλα θα πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία υποχρεωτικού περιεχομένου αλλά και η αξία του επιβαλλόμενου περιβαλλοντικού τέλους με διακριτό και ευανάγνωστο τρόπο.

Τι εναλλακτικές υπάρχουν;

Οι έμποροι από την 1η Ιανουαρίου 2018 υποχρεούται να δίνουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να εφοδιάζονται από τα ταμεία τους με επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες μεταφοράς και να διευκολύνουν τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης στην υλοποίηση δράσεων ανακύκλωσης, συγκεντρώνοντας και αποθηκεύοντας προσωρινά τις λεπτές σακούλες μεταφοράς. Παράλληλα, οι δήμοι σε συνεργασία με τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωση (ΕΟΑΝ) που είναι ο αρμόδιος φορέας του υπουργείου Περιβάλλοντος για την υλοποίηση του μέτρου, υποχρεούνται να ενημερώνουν τους καταναλωτές και να προμηθεύουν το κοινό με επαναχρησιμοποιούμενες ή βιοαποδομήσιμες πλαστικές σακούλες.

Ποιος θα ελέγχει για την επιβολή του μέτρου;

Περά από την πλευρά του καταναλωτή, αλλαγές υπάρχουν και στη πλευρά των προμηθευτών. Από του χρόνου δημιουργείται μητρώο με τους παραγωγούς πλαστικών τσαντών μεταφοράς, και κάθε σακούλα θα πρέπει να αναγράφει πάνω της τον αριθμό μητρώου της εταιρείας που την κατασκεύασε. Έτσι θα υπάρχει ένας έλεγχος στο πόσες σακούλες διακινούνται και από πού. Το αν το κάθε κατάστημα χρεώνει κανονικά για τις πλαστικές σακούλες που διαθέτει θα ελέγχεται τόσο από κλιμάκια της ΑΑΔΕ στο πλαίσιο των φορολογικών ελέγχων που πραγματοποιούν αλλά και από ειδικά κλιμάκια του ΕΟΑΝ που θα δημιουργηθούν για τον σκοπό αυτό. Τα κλιμάκια θα ελέγχουν αφενός το αν χρεώνονται οι πλαστικές σακούλες και αφετέρου ότι οι σακούλες που χρησιμοποιεί το κατάστημα αναγράφουν τον παραγωγό (άρα είναι αγορασμένες νόμιμα).

Σύμφωνα με τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης, 52 χρόνια μετά τη «γέννηση» της πλαστικής σακούλας, η αλόγιστη εξάπλωσή της έχει βάλει «βόμβα» στα θεμέλια του οικοσυστήματος και της ζωής μας, μετατρέποντας μια σημαντική ανακάλυψη σε εφιάλτη.

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο χρησιμοποιούνται 4,3 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες, 2 δισεκατομμύρια πλαστικά μπουκάλια και 300 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια του καφέ. Μόνο το 2015 στην Ελλάδα, η ετήσια κατανάλωση ήταν μεταξύ 242 και 363 τεμάχια ανά άτομο, ενώ το 2010 σ’ ολόκληρη την Ευρώπη χρησιμοποιήθηκαν 98,6 δισ. πλαστικές σακούλες.

Για να περιοριστεί λοιπόν η μάστιγα της πλαστικής σακούλας, το 2015 η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέδωσε οδηγία με στόχο τον περιορισμό της ετήσιας κατανάλωσής της σε 90 πλαστικές σακούλες ανά πολίτη μέχρι το 2019 και σε 40 έως τα τέλη του 2025.

Με ποινές φυλάκισης έως τεσσάρων ετών ή με πρόστιμα 40.000 δολαρίων, η Κένυα έχει την αυστηρότερη νομοθεσία για τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης.

Στους ωκεανούς βρίσκονται 150 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων ενώ κάθε χρόνο δημιουργούνται 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών σκουπιδιών.