Σε ισχύ τέθηκε η συμφωνία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, που υπεγράφη στις 17 Ιουλίου 2011, μεταξύ του τότε Έλληνα υπουργού Εξωτερικών, Σταύρου Λαμπρινίδη και της ομολόγου του των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον.
Τα υπουργεία Εθνικής Ασφάλειας και Οικονομικών των ΗΠΑ δημοσίευσαν την 1η Δεκεμβρίου 2011 στην εφημερίδα της αμερικανικής κυβερνήσεως ειδικό κατάλογο με το απαγορευμένο αρχαιολογικό υλικό, που περιλαμβάνει αντικείμενα κατασκευασμένα από πέτρα, μέταλλο, κεραμικό, οστά, ελεφαντόδοντο, γυαλί, ύφασμα, πάπυρο, καθώς και έργα ζωγραφικής (συμπεριλαμβανομένων τοιχογραφιών) και ψηφιδωτά. Τα εν λόγω αντικείμενα χρονολογούνται από την Ανώτερη Παλαιολιθική Εποχή (αρχές του 20000 πΧ) έως το τέλος της Βυζαντινής Περιόδου (15ος αιώνας μΧ), ενώ τα βυζαντινά που εμπίπτουν στους περιορισμούς ανήκουν στην περίοδο από τον 4ο έως και τον 15ο αιώνα μΧ.
Το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, που επικυρώθηκε με την ανταλλαγή διπλωματικών διακοινώσεων στις 21 Νοεμβρίου, αφορά στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ελληνικών αρχαιοτήτων, με την επιβολή περιορισμών στις εισαγωγές στο έδαφος των ΗΠΑ, πολιτιστικών αγαθών που προέρχονται από την Ελλάδα.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Στέιτ Ντιμπάρτμεντ, η συμφωνία θα ενισχύσει και θα βελτιώσει τη διμερή συνεργασία ως προς τη μείωση της λεηλασίας και της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων, προβλέποντας ταυτόχρονα την επιστροφή τους στην Ελλάδα. Το μνημόνιο στοχεύει επίσης στην περαιτέρω ενίσχυση της διεθνούς ανταλλαγής τέτοιων αντικειμένων για πολιτιστικούς, εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς σκοπούς.
Σύμφωνα με το αμερικανικό ΥΠΕΞ, η συμφωνία βασίζεται στη μακροπρόθεσμη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών ως προς τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και είναι συνεπής με τη σύσταση της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Ιδιοκτησία, την οποία διαχειρίζεται το Κρατικό Γραφείο Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. Η συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών γίνεται εφικτή μέσα από το πλαίσιο της Σύμβασης του 1970 της UNESCO για τη μείωση της λεηλασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Τα αντικείμενα από τις κατηγορίες που περιγράφονται στον ειδικό κατάλογο μπορούν να εισέλθουν στις ΗΠΑ μόνο εάν συνοδεύονται από άδεια εξαγωγής που εκδίδεται από την αρμόδια αρχή της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας ή από σχετική τεκμηρίωση που δείχνει ότι έφυγαν από την Ελλάδα πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του περιορισμού, δηλαδή την 1η Δεκεμβρίου 2011.
