Στις 3 Μαρτίου 2003, η Ελλάδα βρισκόταν μπροστά σε μια ιστορική στιγμή για την τρομοκρατία στην Ελλάδα. Στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των φυλακών Κορυδαλλού ξεκινούσε η πολυαναμενόμενη δίκη των μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής που είχε στιγματιστεί από πολιτικές δολοφονίες, βομβιστικές επιθέσεις και ληστείες.
Η «17 Νοέμβρη», που έδρασε από το 1975 έως το 2002, θεωρούνταν η πιο διαβόητη τρομοκρατική οργάνωση στην Ελλάδα. Με 23 δολοφονίες, δεκάδες επιθέσεις και διεθνείς πιέσεις για την εξάρθρωσή της, οι συλλήψεις του 2002 αποτέλεσαν ένα κομβικό σημείο. Το νήμα άρχισε να ξετυλίγεται όταν ο Σάββας Ξηρός τραυματίστηκε σοβαρά από αποτυχημένη έκρηξη στον Πειραιά και ακολούθησαν συλλήψεις που οδήγησαν στην αποκάλυψη των ηγετικών στελεχών: του Αλέξανδρου Γιωτόπουλου, ο οποίος θεωρήθηκε ο ιδεολογικός καθοδηγητής, του Δημήτρη Κουφοντίνα, επιχειρησιακού αρχηγού, και των Χριστόδουλου και Σάββα Ξηρού.
Η δίκη κράτησε περίπου οκτώ μήνες, με 19 κατηγορούμενους αντιμέτωπους με βαριές ποινές, ενώ η κοινωνία ήταν διχασμένη ανάμεσα σε όσους απαιτούσαν δικαιοσύνη και σε εκείνους που έβλεπαν πολιτικές προεκτάσεις στη διαδικασία.
Μεταξύ άλλων, στη δίκη αποκαλύφθηκε ότι:
- Η «17 Νοέμβρη» είχε ιεραρχική δομή, με τον Γιωτόπουλο να θεωρείται ο ηγέτης και τον Κουφοντίνα υπεύθυνο για τις επιχειρήσεις. Πριν από τη δίκη, η οργάνωση παρουσιαζόταν ως μια συλλογική δομή χωρίς ξεκάθαρη αρχηγία.
- Κάποιες επιθέσεις δεν ήταν αποκλειστικά πολιτικές, αλλά στρέφονταν και εναντίον ατόμων που θεωρούνταν συμβολικοί εχθροί ή είχαν οικονομική ισχύ.
- Ο Σάββας Ξηρός «έσπασε» υπό ανάκριση, γεγονός που αποτέλεσε την αρχή του τέλους της οργάνωσης. Κατά τη διάρκεια της δίκης, πολλά μέλη τον κατηγόρησαν για προδοσία.
- Υπήρξαν ισχυρισμοί για βασανιστήρια και εξαναγκασμό στις ομολογίες, κάτι που προκάλεσε έντονες συζητήσεις για τις μεθόδους των Αρχών.
- Η δίκη προκάλεσε αντιδράσεις, με τις οικογένειες των θυμάτων να ζητούν αυστηρές ποινές, ενώ στον αριστερό χώρο υπήρξαν φωνές που μιλούσαν για πολιτική δίωξη.
Τελικά, οι βασικοί κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν σε πολλαπλά ισόβια, κλείνοντας ένα κεφάλαιο που είχε στιγματίσει τη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Η δίκη της «17 Νοέμβρη» υπήρξε μια από τις σημαντικότερες στην ελληνική δικαστική ιστορία, σηματοδοτώντας το τέλος της ένοπλης δράσης της πιο διαβόητης τρομοκρατικής οργάνωσης της χώρας.
Ο ευγενής τσιλιαδόρος που παράτησε τη ληστεία για να βοηθήσει μία έγκυο
Ένας από τους κατηγορούμενους ήταν ο Θεολόγος Ψαραδέλλης (εικονιζόμενος πάνω και με το καφέ σακάκι που χαμογελάει στην κεντρική φωτογραφία), παλιός αγωνιστής της Αριστεράς, τροτσκιστής και ενεργός στον αντιδικτατορικό αγώνα, που φυλακίστηκε στη Χούντα και αργότερα βρήκε καταφύγιο στη Γαλλία. Μετά την πτώση της δικτατορίας επέστρεψε στην Ελλάδα και παρέμεινε δραστήριος στην Αριστερά. Κατηγορήθηκε για συμμετοχή στη 17 Νοέμβρη, αλλά απαλλάχθηκε.
Το 1986 συμμετείχε ως φωτογράφος στη ληστεία της Εθνικής Τράπεζας στο Γαλάτσι για να χρηματοδοτήσει την έκδοση αριστερού υλικού. Κατά τη διάρκεια της ληστείας, μια έγκυος υπάλληλος κατέρρευσε και εκείνος έσπευσε να τη βοηθήσει και να σιγουρευτεί ότι είναι ασφαλής, μια «ευγενής χειρονομία» που καταγράφηκε στις εφημερίδες της εποχής.
Μετά την αθώωση του είχε αποσυρθεί στο εξοχικό του σπίτι στη Χιλιαδού Ευβοίας που αγαπούσε. Πέθανε 11 Απριλίου του 2021 σε ηλικία 78 ετών, μετά από προβλήματα υγείας.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1776: Κατά την Αμερικανική Επανάσταση, αρχίζει στη μάχη του Νασσάου (Μπαχάμες) η πρώτη αμφίβια απόβαση Αμερικανών πεζοναυτών.
1802: Η «Σονάτα υπό το Σεληνόφως» του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, η πιο φημισμένη σύνθεση για πιάνο, τυπώνεται σε παρτιτούρα.
1821: Ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β’, απαιτεί με φιρμάνι του από τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Γρηγόριο Ε’, τον αφορισμό του Αλέξανδρου Υψηλάντη και του Μιχαήλ Σούτσου για την Επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες.
1827: Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αποκρούει στο Κερατσίνι επίθεση του Κιουταχή, αρχικώς 800 και την άλλη ημέρα 6.000 Τούρκων. Η μάχη αυτή υπήρξε μία από τις λαμπρότερες νίκες του.
1875: Διεξάγεται στο Μόντρεαλ ο πρώτος οργανωμένος αγώνας χόκεϊ επί πάγου σε κλειστό χώρο.
1913: Ελληνικό στρατιωτικό τμήμα απελευθερώνει τους Αγίους Σαράντα, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου.
1923: Κυκλοφορεί για πρώτη φορά το αμερικανικό περιοδικό Τime.
1924: Ο Κεμάλ Ατατούρκ καταργεί το Χαλιφάτο, τερματίζοντας μια παράδοση αιώνων και εδραιώνοντας την Τουρκία ως κοσμική Δημοκρατία. Η απόφαση σηματοδοτεί μια ριζική τομή με το οθωμανικό παρελθόν, ενισχύοντας τον διαχωρισμό κράτους και θρησκείας.
1939: Ο Μαχάτμα Γκάντι ξεκινά απεργία πείνας στην Ινδία, διαμαρτυρόμενος για την απολυταρχική διακυβέρνηση των Βρετανών. Με τη μη βίαιη αντίστασή του, επιχειρεί να ασκήσει πίεση για περισσότερες ελευθερίες, ενισχύοντας τον αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας.
1944: Λειψυδρία απειλεί την Αθήνα, καθώς η ΟΥΛΕΝ ανακοινώνει ότι το νερό της λίμνης του Μαραθώνα επαρκεί μόνο για εννιά μήνες ακόμη.
1966: Ανακοινώνεται η απέλαση από την Τουρκία και του τελευταίου Έλληνα υπηκόου, κατοίκου Κωνσταντινούπολης, εξαιρουμένων των περίπου 1.500 που παραμένουν για διαφόρους λόγους, αλλά ως αλλοδαποί.
1978: Άγνωστοι κλέβουν το φέρετρο του Τσάρλι Τσάπλιν από το κοιμητήριο της ελβετικής πόλης Βεβέ και ζητούν λύτρα 600.000 δολαρίων για την επιστροφή του. Η χήρα του Τσάπλιν αρνείται και τα λείψανα βρίσκονται 11 εβδομάδες αργότερα κοντά στη λίμνη της Γενεύης.
1989: Συλλαμβάνεται επ’ αυτοφώρω ο γενικός αρχηγός του Λεβαδειακού, Λουκάς Καλομοίρης, τη στιγμή που δίνει 1.500.000 δραχμές στον διαιτητή Κώστα Ακρίδα για να ευνοήσει την ομάδα του στο αποφασιστικό παιχνίδι της με τη Λάρισα. Οι «πράσινοι» της Βοιωτίας θα τιμωρηθούν με αφαίρεση τριών βαθμών από το επόμενο πρωτάθλημα.
1991: Καταγράφεται σε ερασιτεχνικό βίντεο ο άγριος ξυλοδαρμός του αφροαμερικανού Ρόντνεϊ Κινγκ από αστυνομικούς, στο Λος Άντζελες. Θα προκληθούν σοβαρές ταραχές από τη μαύρη κοινότητα της πόλης.
2003: Αρχίζει σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα των γυναικείων φυλακών Κορυδαλλού η δίκη της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη».
2010: Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου ανακοινώνει νέο πακέτο σκληρών οικονομικών μέτρων για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης. Περικόπτονται κατά 30% τα δώρα Πάσχα, Χριστουγέννων και το επίδομα αδείας στο Δημόσιο, ενώ αυξάνονται ο ΦΠΑ και οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης σε καύσιμα, ποτά και τσιγάρα. Οι αντιδράσεις είναι έντονες, με την αντιπολίτευση και τα συνδικάτα να καταγγέλλουν την πολιτική λιτότητας, ενώ συνταξιούχοι διαδηλώνουν έξω από το Μέγαρο Μαξίμου.
2021– Ισχυρός σεισμός 6,3 Ρίχτερ πλήττει την Θεσσαλία το επίκεντρο εντοπίζεται 19 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Ελασσόνας ο σεισμός γίνεται αισθητός σε ολόκληρη την κεντρική και βόρεια Ελλάδα.
Γεννήσεις
1804 – Γκιστάβ ντ’ Εστάλ, γάλλος πολιτικός και συγγραφέας, γνωστός για τη δράση του κατά της μοναρχίας και τη στήριξή του στις φιλελεύθερες ιδέες της εποχής του.
1847 – Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ, αμερικανοσκωτσέζος φυσικός και εφευρέτης, που έμεινε στην ιστορία ως ο άνθρωπος που ανέπτυξε το τηλέφωνο, αλλά είχε επίσης συμβολή στην ακουστική και την εκπαίδευση των κωφών.
1883 – Νίκος Καζαντζάκης, έλληνας συγγραφέας και φιλόσοφος, ένας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες της νεότερης Ελλάδας, δημιουργός του «Βίου και Πολιτείας του Αλέξη Ζορμπά» και της «Ασκητικής», υποψήφιος για Νόμπελ Λογοτεχνίας. (Σύμφωνα με άλλη εκδοχή γεννήθηκε 17 Φεβρουαρίου)
1915 – Νίκος Γούναρης, έλληνας τραγουδιστής και συνθέτης, από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του ελαφρού τραγουδιού, με μεγάλες επιτυχίες που σημάδεψαν τη μεταπολεμική Ελλάδα.
1945 – Αρλέτα, ελληνίδα τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια, από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές του Νέου Κύματος, με διαχρονικές επιτυχίες όπως «Μια φορά θυμάμαι» και «Σερενάτα», γνωστή για το μοναδικό ύφος και την ευαίσθητη καλλιτεχνική της προσέγγιση.
1953 – Ζίκο (κατά κόσμον Αρτούρ Αντούνις Κοΐμπρα), βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής και προπονητής, ένας από τους κορυφαίους παίκτες της γενιάς του, γνωστός για την τεχνική του και τις εντυπωσιακές εκτελέσεις φάουλ, θρύλος της Φλαμένγκο και της Εθνικής Βραζιλίας.
1966 – Σοφία Αλιμπέρτη, ελληνίδα ηθοποιός, που έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής τη δεκαετία του ’80 και του ’90 μέσα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, αλλά και ως παρουσιάστρια ψυχαγωγικών εκπομπών.
1982 – Τζέσικα Μπιελ, αμερικανίδα ηθοποιός, που ξεχώρισε αρχικά από τη σειρά «7th Heaven» και στη συνέχεια καθιερώθηκε στον κινηματογράφο με ρόλους σε ταινίες δράσης, θρίλερ και ρομαντικές κομεντί.
Θάνατοι
1957 – Γρηγόριος Αυξεντίου, κύπριος αγωνιστής της ΕΟΚΑ, υπαρχηγός του αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου από τους Βρετανούς, γνωστός για τη θυσία του στη Μονή Μαχαιρά, όπου κάηκε ζωντανός από τις αγγλικές δυνάμεις.
1961 – Πάουλ Βιτγκενστάιν, αυστριακός πιανίστας, γνωστός για τη μοναδική του ικανότητα να παίζει με το αριστερό χέρι, αφού έχασε το δεξί του στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενέπνευσε σπουδαίους συνθέτες όπως ο Ραβέλ να γράψουν έργα για το αριστερό χέρι.
1993 – Άλμπερτ Σέιμπιν, πολωνοαμερικανός ιολόγος, που ανέπτυξε το από του στόματος εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας, συμβάλλοντας καθοριστικά στην εξάλειψη της ασθένειας σε παγκόσμιο επίπεδο.
2015 – Κώστας Διγκαβές, έλληνας δικηγόρος και συγγραφέας, που έγινε γνωστός από την έκδοση των ελληνικών και διεθνών αλμανάκ, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες και καταγραφές ιστορικών γεγονότων και επετείων.
Γιορτάζουν
Βασιλίσκος, Βασιλίσκη, Ευτρόπιος, Ευτροπία, Θεοδώρητος, Κλεόνικος, Κλεονίκη
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Ιρλανδικού Ουίσκι
Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής
Παγκόσμια Ημέρα Ακοής
Παγκόσμια Ημέρα Αντισφαίρισης (Τένις)
