Η πρώτη, μετά από δεκαετίες, πολυμερής αναπτυξιακή τράπεζα στον κόσμο θα αρχίσει να λειτουργεί στα τέλη του 2015, με πρωτοβουλία της Κίνας. Πρόκειται για την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων (Asian Infrastructure Investment Bank, AIIB), στην οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συμμετοχή όχι μόνο ασιατικές, αλλά και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Όπως ανακοίνωσε το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών, έως τις 31 Μαρτίου είχαν υποβάλει 47 χώρες αίτηση για συμμετοχή τους στην AIIB και 30 από τις αιτήσεις αυτές έχουν γίνει ήδη αποδεκτές. Συμμετοχή στην τράπεζα, η οποία θα έχει την έδρα της στο Πεκίνο, θα έχουν όλες οι μεγάλες οικονομικά δυνάμεις, με εξαίρεση τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, που έχουν εκφράσει ενστάσεις σχετικά με τον τρόπο διακυβέρνησης της τράπεζας και με την τήρηση περιβαλλοντικών προτύπων.
Σύμφωνα με το Bloomberg, η αμερικανική αντίθεση στην AIIB οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή θα ανταγωνίζεται με δύο άλλες διεθνείς τράπεζες – την Παγκόσμια Τράπεζα (World Bank) και την Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα (Asian Development Bank, ADB), όπου η επιρροή των ΗΠΑ είναι πολύ πιο σημαντική (η πρώτη έχει έδρα την Ουάσιγκτον και η δεύτερη τη Μανίλα στις Φιλιππίνες, με ιδιαίτερα σημαντική την επιρροή και της Ιαπωνίας σε αυτή).
Το μετοχικό κεφάλαιο της AIIB έχει ορισθεί στα 50 δισ. δολάρια με δυνατότητα διπλασιασμού του, ενώ η συμμετοχή κάθε χώρας σε αυτό θα είναι ανάλογη με το μέγεθος της οικονομίας της. Σκοπός της τράπεζας θα είναι η χρηματοδότηση έργων υποδομών (η ADB εκτιμά ότι η Ασία χρειάζεται 8 τρισ. δολάρια για τέτοια έργα – οδικούς άξονες, σιδηρόδρομους κ.α. – έως το 2020) και το κινεζικό υπουργείο Οικονομικών έχει δηλώσει ότι η AIIB θα επιδιώξει τη συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα, την ADB και άλλους Οργανισμούς. Ο κεντρικός ρόλος της Κίνας στην τράπεζα – καθώς το Πεκίνο θα είναι ο μεγαλύτερος μέτοχός της – έχει προκαλέσει ερωτηματικά σχετικά με την επιρροή της στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για να διασκορπίσει τις ανησυχίες, ο Jin Liqun – ο Κινέζος υπεύθυνος για την προετοιμασία της τράπεζας – δήλωσε ότι η Κίνα δεν θα λειτουργεί ως «ο Μεγάλος Αδελφός». Οι λεπτομέρειες, για τη διαδικασία με την οποία θα αποφασίζονται οι χορηγήσεις δανείων από την τράπεζας, δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί, αλλά ο Jin Liqun δήλωσε ότι η τράπεζα θα επιδιώξει να ακολουθήσει τα διεθνή στάνταρντς. Ο τελικός γύρος των συζητήσεων μεταξύ των ιδρυτικών μελών της AIIB αναμένεται να γίνει τον Μάιο.
Η συμμετοχή ευρωπαϊκών χωρών – της Γερμανίας, Γαλλίας, Βρετανίας και Ιταλίας και άλλων – προκάλεσε την ενόχληση της Ουάσιγκτον. Αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα διαμαρτυρήθηκε, σύμφωνα με το Bloomberg, για τη «συνεχή διευκόλυνση» της Κίνας από τους Ευρωπαίους συμμάχους. Τα παράπονα, ωστόσο, σημειώνει το δημοσίευμα, δεν έχουν βάση, καθώς είναι η ίδια η Ουάσιγκτον που απέτυχε χαρακτηριστικά να συμβάλλει στην αναγκαία αύξηση κεφαλαίου των υφιστάμενων πολυμερών Οργανισμών – συμπεριλαμβανομένων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου -, ενώ ταυτόχρονα δεν επέτρεπε σε άλλες χώρες να καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό. «Εάν η κυβέρνηση Ομπάμα δεν μπορεί να πείσει το Κογκρέσο να βάλει τα χρήματα που χρειάζονται, θα έπρεπε τουλάχιστον να μην εμποδίζει άλλες χώρες που θέλουν και μπορούν να ηγηθούν μίας πολυμερούς επέκτασης και μεταρρύθμισης. Οι διεθνείς χρηματοδοτικοί Οργανισμοί είναι πολύ σημαντικοί για την παγκόσμια ανάπτυξη και σταθερότητα», ώστε να κρατούνται σε ομηρία από την Αμερική, σημειώνει το Bloomberg. «Η κίνηση της Κίνας να δημιουργήσει μία σειρά από νέες πολυμερείς τράπεζες, περιλαμβανομένης της AIIB, ήρθε μετά από χρόνια απογοήτευσης σχετικά με τη μεταρρύθμιση των διεθνών χρηματοδοτικών Οργανισμών, ώστε να αντανακλούν καλύτερα τα νέα δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας», σημειώνει το δημοσίευμα.
