Η ευθεία παρέμβαση του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα είναι αναμφισβήτητα εξαιρετικά σημαντική.

Έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τις διαπραγματεύσεις της νέας ελληνικής κυβέρνησης με τους Ευρωπαίους και μετά από την ένταση που δημιουργήθηκε με τον πρόεδρο του Eurogroup.

Ωστόσο δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιχειρούν να λάβουν ενεργό ρόλο στην επίλυση της κρίσης στην Ευρώπη και να επέμβουν στις αποφάσεις για την Ελλάδα.

Ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα έστειλε τον υπουργό οικονομικών του στο Eurogroup το Φθινόπωρο του 2011 και συγκεκριμένα στις 16 Σεπτεμβρίου του 2011.

Τότε οι Ευρωπαίοι αποφάσιζαν εκ νέου για την Ελλάδα. Ήταν τότε που ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε ουσιαστικά διώξει την τρόικα από την Αθήνα και λίγες μέρες μετά αναγκάστηκε να επιβάλει το περίφημο χαράτσι ακινήτων.

Η Αθήνα βρισκόταν ξεκάθαρα στη γωνία, όλα κρέμονταν από μία κλωστή και οι ΗΠΑ αποφάσισαν να στείλουν τον υπουργό οικονομικό τους στο Eurogroup σχεδόν… ακάλεστο.

Στο Βρότσλαβ της Πολωνίας η Ελλάδα έπρεπε να πείσει για μια ακόμη φορά όλους τους υπόλοιπους Ευρωπαίους να βάλουν το χέρι στην τσέπη.

Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τίμοθι Γκάιτνερ που τότε ζήταγε τη μόχλευση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΜΧΣ) ώστε να καταστεί αποτελεσματικότερος στην προσπάθεια της αντιμετώπισης της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη αλλά ενδεχομένως να λειτουργήσει και ως ένας μηχανισμός ανακεφαλαιοποίησης των ευρωπαϊκών τραπεζών, είχε αντιμετωπιστεί περίπου ως… ξένο σώμα.

Τότε ο Γκάϊτνερ πρότεινε μέτρα ανάλογα με αυτά που είχε εφαρμόσει η FED το 2008 ώστε να συνεχίσουν οι τράπεζες να παρέχουν δάνεια, ωσ΄τοσο υπήρξαν διαφορετικές απόψεις με τους Ευρωπαίους όπως είχε αποκαλύψει το πρακτορείο Bloomberg.

Μάλιστα ενδεικτικές ήταν οι δηλώσεις του τότε προέδρου του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ περί «διαφορετικών προσεγγίσεων μεταξύ των Ευρωπαίων και των Αμερικανών φίλων και συνεργατών»…

Μάλιστα όταν ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών, Ντιντιέ Ρέιντερς, ερωτήθηκε εάν ο Γκάιτνερ βρίσκεται στην Πολωνία για να μιλήσει ή να ακούσει, απάντησε: «Η καλύτερη λύση είναι να ακούσει… Μπορούμε πάντα να συζητήσουμε με τους Αμερικανούς συναδέλφους μας. Θα ήθελα να ακούσω πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μειώσουν τα ελλείμματα και… το χρέος τους».

Τον ρόλο του υποβάθμισε και η Ισπανίδα υπουργός Οικονομικών, Ελένα Σαλγκάδο, διευκρινίζοντας ότι ο Γκάιτνερ «δεν λέει κάτι άλλο και απλά μας στηρίζει να συνεχίσουμε αυτήν την πορεία».

Χαρακτηριστικά των όσων έγιναν πίσω από τις κλειστές συσκέψεις είναι αποκαλύψεις του Γκάιτνερ που έφεραν στο φως της δημοσιότητας οι Financial Times, αρκετά χρόνια μετά και συγκεκριμένα το 2014.

Τα στοιχεία προέρχονται από συνεντεύξεις που έδωσε ο Γκάιτνερ στους δημοσιογράφους οι οποίοι προετοίμασαν το βιβλίο του «Stress Test: Reflections on Financial Crises» και περιγράφουν πως η ΕΚΤ έφτασε στο περίφημο «whatever it takes» του Μάριο Ντράγκι ότι η ΕΚΤ θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να διασωθεί το ευρώ.

Ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές του Γκάιτνερ για την έναρξη της κρίσης το 2010 και για μια υπουργική σύνοδο του Group of Seven στον Καναδά, όπου συνάντησε πρώτη φορά τον Γερμανό ομόλογό του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε – η περιγραφή είναι πολύ πιο ζωντανή στα προσχέδια παρά στο τελικό βιβλίο. Η συνάντηση έγινε τον Φεβρουάριο του 2010, την ώρα που ο πανικός για τα παραποιημένα στοιχεία της Ελλάδας άρχιζε να ταράζει την αγορά ομολόγων. Στο βιβλίο του, ο Γκάιτνερ αναφέρει ότι έζησε στιγμές Παλαιάς Διαθήκης…

«Θυμάμαι να φτάνω στο δείπνο και να κοιτάζω το Blackberry μου. Στην Ευρώπη γινόταν κακός χαμός. Οι μετοχές των γαλλικών τραπεζών έπεφταν 7% και 8%. Ήταν μεγάλο θέμα. Για εμένα ήταν μια κλασική απόλυτη σφαγή, γιατί άκουγα από παντού: κρίση στην Ελλάδα, ποιος έχει ανοίγματα στην Ελλάδα;

Ξέρετε, οι Ευρωπαίοι βασικά ήρθαν σε εκείνη τη συνάντηση λέγοντας: “Θα δώσουμε στους Έλληνες ένα μάθημα. Είναι πραγματικά φριχτοί. Μας είπαν ψέματα. Είναι απαίσιοι και άσωτοι και εκμεταλλεύθηκαν βασικά τα πάντα και θα τους συντρίψουμε”. Αυτή ήταν η στάση όλων.

Θυμάμαι τότε ότι τους είπα: “Μπορείτε να τους βάλετε το μαχαίρι στο λαιμό, αν αυτό θέλετε. Αλλά πρέπει οπωσδήποτε να στείλετε ένα καθησυχαστικό μήνυμα στην Ευρώπη και στον κόσμο ότι θα το κρατήσετε το πράγμα, δεν θα το αφήσετε να πέσει. Πρέπει να προστατεύσετε όλο τον τόπο». Τους το έκανα πολύ σαφές εκείνη την στιγμή. Ακουγα συνέχεια αυτές τις βρομοκολλημένες κουβέντες για ηθικό κίνδυνο από αυτούς και τους είπα: «Ωραία λοιπόν, αν θέλετε να είστε σκληροί μαζί τους πάει καλά, αλλά πρέπει να δώσετε κάποια αξιόπιστη διαβεβαίωση ότι δεν θα αφήσετε την κρίση να μεταδοθεί πέρα από την Ελλάδα… Και για να γίνει αυτό πρέπει να φροντίσετε πολύ να είστε αξιόπιστοι ότι θα υλοποιήσετε τη δέσμευσή σας και θα δώσετε και στην Ελλάδα ένα μάθημα”».