«Το γ’ τρίμηνο περιμένουμε ανάπτυξη»

«Μια νομισματική πολιτική για όλους, δεν λειτουργεί» είναι ο τίτλος συνέντευξης του υπουργού Οικονομικών, Γκίκα Χαρδούβελη, στη γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt».

Ο κ. Χαρδούβελης δηλώνει ότι κατά το γ’ τρίμηνο του έτους περιμένει, για πρώτη φορά από το 2008, ανάπτυξη σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ εκφράζει την αισιοδοξία του ότι η χώρα θα μπορέσει να καλύψει μόνη της ενδεχόμενο χρηματοδοτικό κενό και επισημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί νέο πακέτο βοήθειας. Σε ό,τι αφορά την ελάφρυνση του χρέους, χαρακτηρίζει «μη ρεαλιστικό» το ενδεχόμενο να παραιτηθούν οι εταίροι από τις απαιτήσεις τους και εκτιμά ως εφικτή λύση την επιμήκυνση των δανείων και τη δέσμευση για χαμηλά επιτόκια.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Κύριε Χαρδούβελη, είστε υπουργός Οικονομικών από τον Ιούνιο. Το έχετε ήδη μετανιώσει;

Όχι. Έχω ένα έργο γεμάτο προκλήσεις και καθόλου χρόνο για να μετανιώνω. Κάθε εβδομάδα, κάθε ημέρα αντιμετωπίζω νέα ζητήματα. Προσφέρω λύσεις και αυτό με ικανοποιεί. Εργάζομαι για τη στρατηγική για την Ελλάδα, μετά το τέλος του προγράμματος σταθεροποίησης.

Μεταξύ των θεμάτων που σας απασχολούν είναι και ο φόρος για τα ακίνητα, για τις αδικίες του οποίου δέχεστε σκληρή κριτική.

Στις περισσότερες χώρες η ιδιοκτησία ακινήτων φορολογείται. Στην Ελλάδα μέχρι τώρα δεν γινόταν αυτό. Επομένως, αυτός ο φόρος έρχεται αναπάντεχα. Τι τον κάνει ιδιαίτερα δύσκολο: επιβάλλεται σε μια περίοδο ύφεσης. Ακόμα κι αν κάποιος θέλει τώρα να αποχωριστεί το ακίνητό του, θα βρει πολύ δύσκολα αγοραστή.

Λέξη-κλειδί «ύφεση»: Πού βρίσκεται η Ελλάδα;

Δεν μπορώ να πω ότι έχουμε ξεπεράσει εντελώς την κρίση. Αλλά είμαστε σε καλό δρόμο. Το γ’ τρίμηνο περιμένουμε η οικονομία να παρουσιάσει, για πρώτη φορά μετά το 2008, και πάλι ανάπτυξη σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Το 2014 είναι η χρονιά της σταθεροποίησης. Το 2015 θα μπορούσαμε να πετύχουμε ένα ρυθμό 2,9%.

Η αδυναμία της πραγματικής οικονομίας στην Ευρώπη θα μπορούσε να κάνει δυσκολότερα τα πράγματα για την Ελλάδα;

Ναι. Αλλά μην παραβλέπετε το γεγονός ότι τώρα η Ελλάδα, χάρη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, είναι πιο ανταγωνιστική. Κι αυτό φαίνεται στις εξαγωγές μας και στον τουρισμό.

Θα έπρεπε η Γερμανία να κάνει περισσότερα, για την ανάπτυξη στην ΕΕ;

Νομίζω ότι η Γερμανία καταλαβαίνει πολύ καλά την ηγετική θέση της στην Ευρώπη. Διαδραματίζει έναν πολύ εποικοδομητικό ρόλο.

…λέει ο υπουργός Χαρδούβελης. Τι λέει ο οικονομολόγος;

(γελάει). Καλά λοιπόν, στην πραγματικότητα η Γερμανία ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας της Ευρώπης έχει συμφέρον να πηγαίνει καλά η οικονομία των υπολοίπων χωρών. Γιατί τότε θα πηγαίνει καλά και η Γερμανία. Πρέπει να πετύχουμε συναίνεση στην Ευρώπη. Κι αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κινούμαστε στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και ανάπτυξης.

Για την ερμηνεία του διεξάγονται εντατικές συζητήσεις. Χρειαζόμαστε μια πιο ευέλικτη ερμηνεία;

Μόνο στις λεπτομέρειες, νομίζω. Για παράδειγμα, στο ζήτημα του πώς θα σταθμίζονται οι επενδύσεις στον υπολογισμό του ελλείμματος. Η Ευρώπη θα πρέπει να ακολουθήσει μια συνετή πολιτική, να αποτρέψει τον αποπληθωρισμό και να διασφαλίσει σταθερά ποσοστά ανάπτυξης, χωρίς να εγκαταλείψει τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Πρέπει, π.χ. να δοθεί περισσότερος χρόνος στη Γαλλία για την τήρηση του ορίου του 3% του ελλείμματος;

Θα ήταν λάθος να αγνοήσει η Γαλλία τον κανόνα. Δεν θα έπρεπε να επαναλάβουμε τα λάθη των ετών 2003 και 2004, όταν η Γερμανία και η Γαλλία αδιαφόρησαν για τους κανόνες του ελλείμματος – και μετά πολλοί έκαναν το ίδιο. Η Γαλλία θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί το ίδιο με όλους τους άλλους. Αυτό είναι το δίκαιο.

Επομένως, θα έπρεπε εν ανάγκη να επιβληθούν οι προβλεπόμενες κυρώσεις;

Εξαρτάται για τι είδους δαπάνες πρόκειται. Αν πρόκειται για επενδύσεις, θα ήμουν λιγότερο αυστηρός.

Το φθηνό χρήμα της ΕΚΤ δεν φτάνει στην Ελλάδα, επειδή οι τράπεζες δεν χορηγούν σχεδόν καθόλου δάνεια. Πώς θέλετε να λύσετε αυτό το πρόβλημα;

Ο κύριος Ντράγκι εισήγαγε μια νέα πολιτική με το προγραμματιζόμενο πρόγραμμα αγοράς ενυπόθηκων δανείων. Παρεμπιπτόντως, ήδη πριν από δύο χρόνια, σε ένα οικονομικό περιοδικό, συνηγόρησα υπέρ αυτής της πορείας. Γιατί έτσι η ΕΚΤ μπορεί να διοχετεύσει καλύτερα τη ρευστότητα. Θα μπορούσαμε έτσι να λύσουμε ένα βασικό πρόβλημα της Ευρωζώνης. Μια νομισματική πολιτική για όλους – αυτό δεν μπορεί να λειτουργήσει. Πρέπει να διαθέτουμε τη ρευστότητα εκεί που υπάρχει ανάγκη.

Πού βρίσκεστε με τη δημοσιονομική εξυγίανση; Ορισμένοι παρατηρητές αμφιβάλλουν για το αν θα μπορέσετε να πετύχετε τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος που έχετε θέσει για το 2014.

Το εντελώς αντίθετο. Τα δημοσιονομικά στοιχεία του πρώτου επταμήνου δείχνουν ότι το πλεόνασμα είναι και υψηλότερο του αναμενόμενου. Πιθανόν να ξεπεράσει τον στόχο του 1,5% του ΑΕΠ.

Βλέπετε δημοσιονομικό κενό για τα επόμενα δύο χρόνια;

Το κενό θα είναι ελάχιστο. Το ΔΝΤ το υπολογίζει στα 2 δισ. ευρώ. Αυτή είναι η δική τους εκτίμηση. Εμείς παίρνουμε ως βάση τα 900 εκατομμύρια, που αντιστοιχούν στο 0,5% του ΑΕΠ. Πρόκειται για τάξη μεγέθους ανάξια λόγου. Είμαι αισιόδοξος ότι θα μπορέσουμε να κλείσουμε αυτό το κενό.

Θα χρειαστεί η Ελλάδα τρίτο πακέτο διάσωσης;

Δεν νομίζω. Μπορούμε στο μεταξύ να αναχρηματοδοτούμαστε στις αγορές με ανεκτούς όρους – παρεμπιπτόντως, με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που μας χρεώνει το ΔΝΤ. Με τον καιρό θα υποχωρήσουν κι άλλο οι αποδόσεις. Θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Πορτογαλίας. Η Ελλάδα έχει βγει το 2014 ήδη δύο φορές στην αγορά κεφαλαίων.

Σχεδιάζετε και νέα έκδοση ομολόγων;

Ναι. Θέλουμε να εκδώσουμε ομόλογα 18μηνης και επταετούς διάρκειας. Πίσω από αυτήν την κίνηση υπάρχει η σκέψη να προσφέρουμε στους επενδυτές ένα ευρύτερο φάσμα χρονικής διάρκειας. Μετά τις εκδόσεις των τριετών και πενταετών ομολόγων την άνοιξη, θέλουμε τώρα να “γεμίσουμ”‘ την καμπύλη των αποδόσεων, προκειμένου να υπάρξει στην αγορά μεγαλύτερη ρευστότητα.

Το ελληνικό δημόσιο χρέος κυμαίνεται αυτή τη στιγμή περίπου στο 175% του ΑΕΠ. Είναι βιώσιμο;

Νομίζω πως ναι. Μέχρι το 2022 θα μειώσουμε το ποσοστό του χρέους στο 110%. Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους διακρατείται από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Και αυτοί μας παρέχουν καλούς όρους. Τα επιτόκια είναι χαμηλά και η διάρκεια μεγάλη. Θέλετε ακόμα καλύτερους όρους: Η Ελλάδα θα ήθελε να μιλήσει το φθινόπωρο για ελάφρυνση του χρέους. Κατ’αρχήν: Δεν πιστεύω ότι οποιοσδήποτε Ευρωπαίος θα δεχόταν μια παραίτηση από απαιτήσεις του. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να εγκριθεί από τα Κοινοβούλια, κάτι που δεν είναι ρεαλιστικό. Ένας εφικτός τρόπος θα ήταν η επιμήκυνση των δανείων και η δέσμευση για χαμηλά επιτόκια. Αυτό είναι πολιτικά εφαρμόσιμο και οικονομικά λογικό.

Είστε υπέρ των ευρωομολόγων;

Ναι, είμαι, υπό προϋποθέσεις. Σκεφτείτε λίγο το μέλλον της Ευρωζώνης: έχουμε κοινή νομισματική πολιτική, έχουμε κανόνες για τη δημοσιονομική πολιτική, αλλά δεν έχουμε μηχανισμούς μεταφοράς, τους οποίους χρειαζόμαστε όταν μια χώρα πλήττεται από ένα αρνητικό σοκ.

Ο συνάδελφός σας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αυτό δεν θα το ακούσει ευχάριστα.

Δεν μιλάω για σήμερα. Αλλά αν κοιτάξετε 20 χρόνια μπροστά, στο μέλλον, και μέχρι τότε έχει σταθεροποιηθεί η Ευρωζώνη, όταν όλοι τηρούν τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και αντιμετωπίζουμε ισότιμα ο ένας τον άλλον, τότε θα έχει νόημα να σκεφτούμε τέτοιου είδους μηχανισμούς.