Την εκτίμησή του ότι η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας θα απαιτήσει ένα νέο μοντέλο αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας τόνισε ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κ. Μίχαλος στον χαιρετσιμό που απύθηνε στην εκδήλωση του Επιμελητηρίου με θέμα «People in crisis».
«Με μεγάλη χαρά σας καλωσορίζω στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών και σας ευχαριστώ θερμά που ανταποκριθήκατε στην πρόσκλησή μας.
Η εκδήλωση αυτή έχει στόχο να ενθαρρύνει το διάλογο, σχετικά με ένα από τα πιο φλέγοντα -κατά την άποψή μου- προβλήματα που έχει δημιουργήσει η κρίση: αυτό της απασχόλησης και της αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η ανεργία διαμορφώθηκε το Σεπτέμβριο στο 26%.
Ο αριθμός των ανέργων προσεγγίζει το 1,3 εκατομμύρια άτομα. Από τις αρχές του 2010 έως και το Σεπτέμβριο του 2012, έχουν χάσει τη δουλειά τους 777.000 εργαζόμενοι. Σε αυτό το διάστημα, η ανεργία αυξήθηκε κατά 150%. Δηλαδή, κατά μέσο όρο, έχαναν τη δουλειά τους 23.560 άτομα το μήνα, ή 785 την ημέρα.
Πρόκειται για νούμερα που πραγματικά συγκλονίζουν και δυστυχώς δεν αναμένεται βελτίωση στο αμέσως επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ποσοστό της ανεργίας δεν αποκλείεται να φθάσει ακόμη και στο 30% μέχρι το τέλος του έτους.
Βρισκόμαστε μπροστά ένα πρόβλημα που λαμβάνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις. Και που οι συνέπειές του γίνονται κάθε μέρα και πιο ορατές, σε οικονομικό, κοινωνικό, ακόμα και ανθρωπιστικό επίπεδο.
Θεμελιώδης προϋπόθεση για την αντιμετώπισή του είναι βεβαίως η έξοδος από την ύφεση. Είναι η προσέλκυση κεφαλαίων και η κινητοποίηση νέων παραγωγικών επενδύσεων, που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.
Όμως, αυτό δεν είναι αρκετό. Η επόμενη ημέρα για την ελληνική οικονομία θα είναι πολύ διαφορετική σε σχέση με το παρελθόν.
Μετά την ουσιαστική -και τυπική πλέον- χρεοκοπία του κράτους, η ανάπτυξη θα πρέπει πλέον να τροφοδοτηθεί αποκλειστικά από τις δυνάμεις του ιδιωτικού τομέα. Και θα πρέπει να στηριχθεί σε νέους κλάδους και δραστηριότητες, με εξωστρεφή προσανατολισμό και υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
Ήδη βλέπουμε κλάδους που παραδοσιακά αποτελούσαν επιλογή απασχόλησης, όπως ο δημόσιος τομέας, οι τράπεζες, η βιομηχανία κ.ά. να συρρικνώνονται.
Η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας θα απαιτήσει ένα νέο μοντέλο αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας.
Αυτό σημαίνει ότι από τώρα και για τα επόμενα χρόνια, τόσο η διάρθρωση όσο και οι ανάγκες της αγοράς θα αλλάζουν όλο και περισσότερο. Θα αναδεικνύονται νέες ευκαιρίες, θα απαιτούνται νέες δεξιότητες, αλλά και διαφορετικές αντιλήψεις και νοοτροπίες.
Η έννοια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας αρχίζει να αποκτά πλέον νέο περιεχόμενο. Που συνδέεται λιγότερο με τη λέξη «αποκατάσταση» και περισσότερο με τις λέξεις «ευελιξία», «πρωτοβουλία», «τόλμη». Κι αυτό θα συμβεί είτε το θέλουμε, είτε όχι. Για την ακρίβεια, συμβαίνει ήδη.
Οφείλουμε, επομένως, να ανταποκριθούμε σε αυτή την πρόκληση. Να προσαρμοστούμε στις νέες συνθήκες και να διασφαλίσουμε ότι αυτή η μετάβαση θα γίνει με τις μικρότερες δυνατές απώλειες και με τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη: για τους εργαζόμενους, για τις επιχειρήσεις, για τη χώρα.
Η ελληνική κοινωνία δεν έχει πλέον άλλες αντοχές, απέναντι στο κύμα της ανεργίας. Και η ελληνική οικονομία δεν έχει την πολυτέλεια να στερείται τις ικανότητες και το ταλέντο ανθρώπων, που σήμερα είτε βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας, είτε οδηγούνται αναγκαστικά στη μετανάστευση.
Σήμερα, έχουμε μια ολόκληρη γενιά νέων που βρίσκεται σε αδιέξοδο. Παιδιά που επένδυσαν κόπο και χρήμα για να αποκτήσουν προσόντα, παιδιά που έχουν όρεξη να δουλέψουν και να προοδεύσουν ατομικά και επαγγελματικά. Κι αντί για ευκαιρίες και προοπτικές, βλέπουν μπροστά τους κλειστές πόρτες και υποτυπώδεις αμοιβές.
Αντίστοιχα, βεβαίως, έχουμε μια γενιά ικανών και έμπειρων στελεχών, που στην ηλικία των 40-45 ετών, βρέθηκαν εκτός εργασίας λόγω της κρίσης.
Άνθρωποι που δυσκολεύονται ιδιαίτερα να επανενταχθούν, είτε γιατί υπάρχουν πια περιορισμένες θέσεις στο επίπεδό τους, είτε γιατί θεωρείται ότι έχουν υψηλότερο κόστος για τον εργοδότη.
Και βέβαια, ακόμα και όσοι εξακολουθούν να εργάζονται, ζουν καθημερινά με την ανασφάλεια και το φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους.
Ένα μεγάλο μέρος της απάντησης σε αυτό το πρόβλημα, βρίσκεται στις έννοιες της κινητικότητας και της μετάβασης. Της μετάβασης σε διαφορετικό αντικείμενο ή και σε διαφορετική μορφή εργασίας. Της μετάβασης από τη μισθωτή απασχόληση στην ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Προφανώς αυτή η διαδικασία δεν είναι εύκολη. Και απαιτεί ενεργοποίηση, κυρίως από την πλευρά της Πολιτείας, αλλά και από την πλευρά των επιχειρήσεων.
Όσον αφορά την Πολιτεία, είναι ανάγκη να υπάρξουν παρεμβάσεις στις εξής κατευθύνσεις:
– Στην αξιοποίηση πόρων, για προγράμματα επαγγελματικού αναπροσανατολισμού και τεχνικής επανεκπαίδευσης, σύμφωνα με τις ανάγκες αναδυόμενων κλάδων και δραστηριοτήτων.
– Στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ρευστότητας και στην ανάπτυξη περισσότερων χρηματοδοτικών εργαλείων για τη στήριξη startups, με έμφαση σε επιλεγμένους κλάδους στρατηγικής σημασίας.
– Στη σταθεροποίηση του οικονομικού περιβάλλοντος και στη διαμόρφωση συνθηκών που ευνοούν την ανάληψη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
– Στην στενότερη σύνδεση της Ανώτατης και Τεχνικής Εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς.
Όμως, και οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους, οφείλουν επίσης να στραφούν σε μια νέα αντίληψη. Να αντιμετωπίσουν τον εργαζόμενο περισσότερο ως στοιχείο ανταγωνιστικότητας και λιγότερο ως στοιχείο κόστους. Να δώσουν ευκαιρίες σε νέα παιδιά, αλλά και σε στελέχη που διαθέτουν εμπειρία σε διαφορετικό αντικείμενο. Να επωφεληθούν από νέες ιδέες και νέους τρόπους σκέψης.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών συμμετέχει και θα συνεχίσει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή την προσπάθεια: με προγράμματα επιμόρφωσης νέων επιχειρηματιών και στελεχών, με υπηρεσίες πληροφόρησης και ενημέρωσης. Και βέβαια με συγκεκριμένες προτάσεις και διεκδικήσεις, για τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος στη χώρα.
Για εμάς, όμως, το μεγαλύτερο ζητούμενο είναι η αλλαγή κουλτούρας. Καλούμαστε να διαμορφώσουμε μια κουλτούρα η οποία ενθαρρύνει αντί να στιγματίζει την αλλαγή και την κινητικότητα. Μια κουλτούρα που αντιλαμβάνεται την επιχειρηματικότητα ως θετική επιλογή και όχι ως λύση ανάγκης. Μια κουλτούρα που υποστηρίζει όσους τολμούν, όσους ανοίγουν νέους δρόμους, αντί να περιορίζονται στα εσκαμμένα, στις εύκολες λύσεις και στις λογικές της ήσσονος προσπάθειας.
Είναι μια πρόκληση που αφορά όλους μας. Και πιστεύω πραγματικά ότι μέσα από το διάλογο, την αλληλοκατανόηση και τη συνεργασία, θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε. Ελπίζω ότι η σημερινή εκδήλωση θα μας βοηθήσει να κάνουμε ένα ακόμη βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Σας ευχαριστώ για μια ακόμη φορά που είστε μαζί μας σήμερα».
