Το πρώτο και βασικό ερώτημα που ανακύπτει μόλις ακούγεται η λέξη επιλεκτική χρεοκοπία είναι: «να σηκώσω τα λεφτά μου από την τράπεζα;».
Αυτό μπορεί να απαντηθεί -δυστυχώς- μόνο στην πράξη! Εμείς, φύση καλόπιστοι, αρχικά, θα δεχθούμε την ερμηνεία της κυβέρνησης, ότι «η επιλεκτική χρεοκοπία αποτελεί απλά έναν όρο με τον οποίοι οι διεθνείς οίκοι αξιολογούν τα ομόλογα και δεν αποτελεί πραγματική πτώχευση μιας χώρας».
Στην πράξη, εάν τα ελληνικά ομόλογα γίνουν σκουπίδια χωρίς αντίκρισμα πληρωμής (περίπου έτσι αντιμετωπίζονται σήμερα στις αγορές) και οι τράπεζες συνεχίζουν να έχουν προβλήματα πρόσβασης στην διατραπεζική αγορά (δηλαδή δεν μπορούν να δανείζονται από άλλες τράπεζες) και αν στο πρόβλημα αυτό προστεθεί και η αδυναμία των δανειστών μας να καταλήξουν σε νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας, τότε η αλήθεια είναι μια: Οι τράπεζες θα κλείσουν τους κρουνούς της χρηματοδότησης και η αγορά θα στεγνώσει από χρήμα… ίσως και από αυτό που έχει ήδη κατατεθεί. Τι σημαίνει αυτό; Απολύσεις και λουκέτα παντού!
Με απλά λόγια:
Όλα θα παιχτούν στο πόσο θα κρατήσει η περίοδος της «επιλεκτικής χρεοκοπίας» στην περίπτωση που μας την επιβάλει η ευρωζώνη και την επισημοποιήσουν στις αγορές οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης. Όλα όμως μπορούν να λυθούν εάν οι ξένοι δεσμευτούν για την κάλυψη των χρηματοοικονομικών αναγκών όχι μόνο του δημοσίου, άλλα όλους χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.
Αν δούμε τα θέματα ένα προς ένα…
Πότε μπαίνουμε σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας»;
Μία χώρα τοποθετείται σε αυτό το καθεστώς όταν δεν εξυπηρετήσει κάποιες υποχρεώσεις της προς τους πιστωτές της για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (δηλαδή τα ομόλογα που λήγουν για παράδειγμα έως 2013). Ταυτόχρονα, όμως, συνεχίζει να πληρώνει κανονικά τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της (τόκοι, λήξεις κ.λ.π.) για τα άλλα έτη.
Άρα δε χρεοκοπούμε επί της ουσίας αλλά δεν έχουμε και λεφτά για να εξοφλήσουμε άμεσα τα χρέη μας.
Ποιος αποφασίζει εάν θα μπούμε στο καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας»;
Στην περίπτωση της Ελλάδας, την σκληρή αυτή απόφαση θα κληθούν να την πάρουν οι ισχυροί της ευρωζώνης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που έχει μεν ελληνικά ομόλογα, αλλά ούτε που θέλει να ακούει αυτήν την λέξη. Και αυτό γιατί δεν θέλει να καταλήξει με «σκουπίδια» στα χέρια. Δηλαδή, στην περίπτωση που οι οίκοι αξιολόγησης αποφασίσουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε «επιλεκτική χρεοκοπία» η ΕΚΤ, σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει έως σήμερα, δεν θα παρέχει ρευστότητα στις εγχώριες τράπεζες με την εγγύηση ομόλογων. Και εδώ αρχίζουν τα προβλήματα!
Πώς θα επηρεασθεί η τσέπη μας;
Αυτό θα εξαρτηθεί από τον χρονική διάρκεια που οι ξένοι οίκοι θα μας φορέσουν την «ταμπέλα» της επιλεκτικής χρεοκοπίας.
Εάν αυτό κρατήσει για λίγους μήνες, τότε η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών δεν θα πληγεί σημαντικά και κατ’ επέκταση δεν θα υπάρξουν και σημαντικές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία.
Εάν όμως δηλώσουμε ότι δεν μπορούμε να αποπληρώσουμε τα ομόλογα που λήγουν μέσα σε μια πενταετία -για παράδειγμα- τότε τα πράγματα θα είναι χειρότερα: Οι τράπεζες δεν θα μπορούν να δανειστούν και θα μας δανείζουν ακριβότερα ή καθόλου! Θα υπάρχουν προβλήματα με τις εισαγωγές της Ελλάδας (δεν θα είναι αρκετές ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες για πετρέλαιο, αγαθά κ.λ.π.). Η αγορά θα «στεγνώσει» από κεφάλαια, επιχειρήσεις θα κλείσουν, θέσεις εργασίας θα χαθούν. Και όλοι θα περιμένουν, κατά ένα περίεργο τρόπο, είτε το κράτος να εισπράξει τους φόρους που χάνει ή τους δανειστές μας να βρουν κάποιο νέο σχέδιο να μας σώσουν.
Υπάρχει παράδειγμα από κάποια άλλη χώρα;
Υπάρχει, αλλά ίσως να μην το θεωρήσετε αντιπροσωπευτικό: Η Ουρουγουάη, βρέθηκε σε τέτοιο καθεστώς αλλά μόνο για 17 ημέρες. Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι, το δημόσιο χρέος της Ουρουγουάης ήταν πολύ μικρότερο από αυτό της Ελλάδας και δεν μπορεί να συγκριθεί άμεσα η μία περίπτωση με την άλλη. Και στην περίπτωση της Ελλάδας το πρόβλημα μας γίνεται άμεσα και πρόβλημα όλων των ευρωπαίων ενώ το… «μικρόβιο» μπορεί να διασχίσει ακόμα και τον ατλαντικό ωκεανό!
Υπάρχει κάποιος που θα κερδίσει από όλη αυτήν την ιστορία;
Εάν ψάχνετε απαντήσεις για το ποιοι κερδίζουν με τα καταστροφικά σενάρια γύρω από την ελληνική οικονομία δεν έχει να κάνετε τίποτε άλλο από το αναζητήσετε ποίοι και πόσα έχουν «ποντάρει» στα λεγόμενα CDS ( credit default swaps). Δηλαδή τα ασφάλιστρα, που διασφαλίζουν του επενδυτές, από τον υποτιθέμενο επενδυτικό κίνδυνο να «τιναχθούν στον αέρα» τα ελληνικά ομόλογα.
Τι απαντά όμως η κυβέρνηση σε αυτό; Ότι η επιλεκτική χρεοκοπία «δεν είναι ένα πραγματικό γεγονός, δεν είναι χρεοκοπία. Είναι μια αξιολόγηση κρατικών ομολόγων που κάνουν οι τρεις γνωστοί οίκοι αξιολόγησης. Δεν δημιουργεί αυτό από μόνο του μια πραγματικότητα, ούτε ενεργοποιεί τον περιβόητο μηχανισμό των CDS».
Τι λένε όμως οι αναλυτές; Ότι τα CDS δεν «πληρώνουν» τους κατόχους τους μόνο σε περίπτωση στάσης πληρωμών μια χώρας, η στην περίπτωση αναδιάρθρωσης του χρέους, αλλά σε οποιοδήποτε «πιστωτικό γεγονός» («credit event»). Και ως πιστωτικό γεγονός μπορούν να θεωρηθούν πολλά πράγματα…
