Προωθείται το νομοσχέδιο για την Επιτροπή Ανταγωνισμού

Με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δράσης της Επιτροπής Ανταγωνισμού ώστε να αυξηθούν τα συστημικά αποτελέσματα της παρέμβασής της στην αγορά κατατέθηκε στη Βουλή και προωθείται, σύμφωνα με τη διαδικασία, για ψήφιση το νομοσχέδιο του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας στο οποίο έχουν γίνει όλες οι αλλαγές που ζήτησε η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ειδικότερα, το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας με σημερινή του ανακοίνωση γνωστοποιεί τις βασικές αλλαγές που επέρχονται στη λειτουργία της Επιτροπής σε σχέση με τι ισχύον καθεστώς που είναι οι εξής:

– Μείωση του αριθμού των μελών της Επιτροπής από εννέα σε οκτώ προκειμένου να εξασφαλιστεί ευελιξία και ταχύτητα του συλλογικού οργάνου. Εκ των οκτώ μελών, το ένα είναι Πρόεδρος, το ένα Αντιπρόεδρος, τα τέσσερα Εισηγητές και τα δύο απλά μέλη (άρθρο 12, παράγραφος 2).

– Αλλαγή του τρόπου διορισμού των μελών της Επιτροπής. Σύμφωνα με την πρόβλεψη του νέου νόμου ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος επιλέγονται από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, σύμφωνα με την προβλεπόμενη στο άρθρο 101 Α΄παρ. 2 του Συντάγματος διαδικασία. Όλα τα λοιπά μέλη, συμπεριλαμβανομένων των Εισηγητών, διορίζονται με απόφαση του ΥΠΟΙΑΝ, μετά από γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (άρθρο 12, παράγραφος 3). Σημειώνεται ότι ο νέος τρόπος διορισμού εγγυάται την αυξημένη ανεξαρτησία των μελών σε σχέση με τον ήδη ισχύοντα, κατά τον οποίο ο πρόεδρος διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο, μετά από πρόταση του ΥΠΟΙΑΝ και τα λοιπά μέλη με υπουργική απόφαση ενώ η γνώμη της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας απαιτείται μόνο για το διορισμό των Εισηγητών.

– Αναμόρφωση της διάρκειας της θητείας των μελών. Η θητεία των μελών της Επιτροπής ορίζεται 5ετής προκειμένου να αποδεσμευθεί από τον εκλογικό κύκλο (άρθρο 12, παράγραφος 3).

– Πρόβλεψη κωλυμάτων και ασυμβιβάστων για όλα τα μέλη της Επιτροπής, ως εξής:

α. καθιέρωση υποχρέωσης όλων των μελών να υποβάλουν κατά το διορισμό τους την με εντολή, ή με οποιαδήποτε έννομη σχέση, παροχή υπηρεσίας, συμβουλής, εργασίας ή έργου, που έχουν αναλάβει τα τελευταία 5 χρόνια πριν την έναρξη της θητείας τους. Τα μέλη υποχρεούνται να ανακοινώνουν κάθε νέα εντολή ή άλλη σύμβαση έργου, εργασίας ή εντολής που αναλαμβάνουν κατά τη διάρκεια της θητείας τους (άρθρο 12, παράγραφος 4).

β. εισαγωγή τεκμηρίου ασυμβιβάστου όταν εξετάζεται υπόθεση όπου εμπλέκεται επιχείρηση με την οποία το μέλος διατηρούσε ή διατηρεί κάποια από τις παραπάνω (υπό α) σχέσεις (άρθρο 12, παράγραφος 4).

γ. μείωση της χρονικής απαγόρευσης παράστασης των μελών ενώπιον της ΕΑ από τρία (3) σε δύο (2) χρόνια μετά τη λήξη της θητείας τους και παράλληλα ισόχρονη επέκταση της απαγόρευσης επί προσφυγών ενώπιον των δικαστηρίων κατά αποφάσεων της ΕΑ για δύο (2) χρόνια (άρθρο 12, παράγραφος 9).

– Η λειτουργική διαφάνεια και διασφάλιση νομιμότητας αποτυπώνεται στις ακόλουθες διατάξεις:

α. δημιουργία για πρώτη φορά Πειθαρχικού Συμβουλίου για τα μέλη της Επιτροπής, αποτελούμενο από δύο ανώτατους Δικαστικούς Λειτουργούς και έναν Καθηγητή Πανεπιστημίου, κατά τα ισχύοντα για άλλες ανεξάρτητες διοικητικές αρχές (π.χ. ΕΕΤΤ). Προκειμένου να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα και η διαφάνεια της πειθαρχικής διαδικασίας, προβλέπεται ότι αυτή κινείται με απόφαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, μετά από πρόταση του εποπτεύοντος Υπουργού, ενώ τα πειθαρχικά παραπτώματα και οι λεπτομέρειες της διαδικασίας καθορίζονται με Προεδρικό Διάταγμα (άρθρο 13).

β. δυνατότητα του υπουργού Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας να ζητά και υποχρέωση στης ΕΑ να αποστέλλει κάθε πληροφορία γενικής φύσης που κατέχει. Ωστόσο, προκειμένου να μην διακυβευθεί η αξιοπιστία και η αποτελεσματικότητα της δράσης της Επιτροπής, προβλέπεται ότι η γνωστοποίηση πληροφοριών γίνεται με την επιφύλαξη του επιχειρηματικού απορρήτου και εφόσον αυτές δεν άπτονται της ερευνητικής διαδικασίας ή της εφαρμογής του προγράμματος επιείκειας (άρθρο 14, παράγραφος 2, στοιχείο ιη).

γ. έγκριση του προϋπολογισμού της Επιτροπής από τους υπουργούς Οικονομικών και Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και προσάρτηση αυτού στον προϋπολογισμό του Υπουργείου και κατάθεση τους στην Βουλή (άρθρο 17, παράγραφος 2).

δ. παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού από την Επιτροπή του Απολογισμού και του Γενικού Ισολογισμού του Κράτους και Ελέγχου της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους, όπως ορίζεται από τον Κανονισμό της Βουλής (άρθρο 17, παράγραφος 2).

ε. διασφάλιση της αντικειμενικότητας και της διαφάνειας της δράσης της Επιτροπής με την καθιέρωση συστήματος μοριοδότησης για την ιεράρχηση των εκκρεμών ενώπιόν της υποθέσεων (άρθρο 14, παράγραφος 2, στοιχείο ιε).

– Για την αύξηση της ταχύτητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού προβλέπονται τα εξής:

α. Με σκοπό την ελάφρυνση του φόρτου εργασίας, σύμφωνα με ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, καταργείται η προηγούμενη γνωστοποίηση των συμπράξεων και των «μικρών» συγχωνεύσεων (πρώην άρθρα 4α και 21). Καθορίζονται επίσης σύντομες προθεσμίες (5-9 μήνες) για το χειρισμό καταγγελιών, οι οποίες δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΑ, με την υποχρέωση παραπομπής αυτών στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ οι προδήλως αβάσιμες καταγγελίες τίθενται στο αρχείο (άρθρο 37).

β. Διασφαλίζεται η ευελιξία της λειτουργίας της Επιτροπής καθώς προβλέπεται η δυνατότητά της να απορρίπτει καταγγελίες οι οποίες είναι προδήλως αβάσιμες ή δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της (άρθρο 37), καθώς και εκείνες που συγκεντρώνουν, βάσει του συστήματος μοριοδότησης, χαμηλή βαθμολογία (άρθρο 14, παράγραφο 2 στοιχείο ιε). Επιπλέον λαμβάνεται μέριμνα ώστε να μπορεί η Επιτροπή να προσαρμόζεται στις συνθήκες της αγοράς με την προβλεπόμενη δυνατότητα του Γενικού Διευθυντή να αναμορφώνει τη σειρά κατάταξης των υποθέσεων, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο, με απόφασή του που υπόκειται σε έγκριση της Ολομέλειας (άρθρο 14, παράγραφο 2 στοιχείο ιε).

– Σε περίπτωση παράβασης και επιβολής προστίμου, για την πληρωμή του ευθύνονται εις ολόκληρον η επιχείρηση και τα οριζόμενα στο νόμο φυσικά πρόσωπα, ενώ προκειμένου να αυξηθεί το αποτρεπτικό αποτέλεσμα των κυρώσεων η Επιτροπή δύναται να επιβάλει αυτοτελές πρόστιμο και στα φυσικά πρόσωπα, τα οποία αποδεδειγμένα συμμετείχαν στην παράνομη συμπεριφορά (άρθρο 25, παράγραφος 2).

– Το πρόγραμμα επιείκειας, επεκτείνεται, πέρα από τις επιχειρήσεις, στα φυσικά πρόσωπα (μέλη Δ.Σ, μέτοχοι, διαχειριστές κλπ) που συμμετέχουν σε καρτέλ, προκειμένου να τους δοθεί κίνητρο να καταγγέλλουν παράνομες πρακτικές (άρθρο 25, παράγραφος 8).

– Οι ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται σε περίπτωση παράβασης του άρθρου 1 (παράνομες συμφωνίες, αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων και εναρμονισμένες πρακτικές), γίνονται πιο αυστηρές (άρθρο 44).

– Το κύρος των αποφάσεων της Επιτροπής θωρακίζεται με την αφαίρεση του δικαιώματων ψήφου των Εισηγητών, προκειμένου να αποκλεισθούν τυχόν ενστάσεις παραβίασης των αρχών της δίκαιης δίκης (άρθρο 15, παράγραφος 7).

– Πρόβλεψη μη δεσμευτικών γνωμοδοτικών αρμοδιοτήτων της Επιτροπής επί νομοθετικών και κανονιστικών πράξεων που δύνανται να επηρεάσουν τον ανταγωνισμό (άρθρο 23) και καθιέρωση του δικαιώματων έκθεσης των απόψεών της ενώπιον των δικαστηρίων, σε υποθέσεις που δεν αφορούν εκδοθείσες από την ίδια αποφάσεις (άρθρο 14, παράγραφος 2 στοιχείο θ).

– Διασφάλιση της συνέχειας του συλλογικού οργάνου με την εισαγωγή μεταβατικής διάταξης σύμφωνα με την οποία τα υπηρετούντα μέλη της ΕΑ πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης παραμένουν στη θέση τους μέχρι τη λήξη της θητείας τους, ενώ η θητεία των λοιπών μελών λήγει με την έναρξη ισχύος του νόμου. Τα παυόμενα μέλη δύνανται να επανακριθούν σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 παρ. 3 του νομοσχεδίου, χωρίς η τρέχουσα θητεία τους να λαμβάνεται υπόψιν για το μέγιστο όριο των δύο θητειών (άρθρο 51, παράγραφος 4). Προκειμένου δε να μην διακοπεί το έργο της Επιτροπής προβλέπεται ότι τα ανωτέρω μέλη συνεχίζουν να ασκούν τα καθήκοντά τους μέχρι την εκλογή νέων μελών.