Λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δανειολήπτες με τους servicers στην προσπάθειά τους είτε να ρυθμίσουν διμερώς ή μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού τα δάνειά τους επιχειρεί να βάλει η Κυβέρνηση θέτοντας κανόνες στις εταιρείες διαχείρισης ως προς την λειτουργία τους και τον τρόπο που επικοινωνούν με τους δανειολήπτες. Πρόκειται για μια ευρωπαϊκή υποχρέωση που αφορά στην ενσωμάτωση της Οδηγίας 2021/2167 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία πρέπει να ενσωματωθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ευρώπης έως τις 29 Δεκεμβρίου 2023.
Οι αλλαγές είναι υπέρ των δανειοληπτών και των καταναλωτών που τίθενται σε εφαρμογή με την υπερψήφιση του νομοσχεδίου “Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167, επανεισαγωγή του προγράμματος “ΗΡΑΚΛΗΣ”, επισημαίνει το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
Σύμφωνα με την οδηγία «θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στα πιστωτικά ιδρύματα να αντιμετωπίζουν με αποτελεσματικότερο τρόπο τα δάνεια που καθίστανται μη εξυπηρετούμενα, βελτιώνοντας τις συνθήκες για την πώληση των πιστώσεων σε τρίτους». Επιπλέον, «οι διαχειριστές πιστώσεων και οι αγοραστές πιστώσεων θα πρέπει πάντα να ενεργούν καλή τη πίστει, να επιφυλάσσουν δίκαιη μεταχείριση στους δανειολήπτες και να σέβονται την ιδιωτικότητά τους. Δεν θα πρέπει να παρενοχλούν τους δανειολήπτες ούτε να τους παρέχουν παραπλανητικές πληροφορίες». Παράλληλα, μαζί με την εν λόγω ενσωμάτωση, τροποποιούνται και άρθρα του πτωχευτικού Κώδικα που αφορούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών και την διαδικασία της πτώχευσης.
Ο δικηγόρος Δημήτρης Αναστασόπουλος μίλησε στο Newsbeast για τις αλλαγές στα κόκκινα δάνεια και πώς αυτές θα επηρεάσουν την συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών. Ειδικότερα, όπως επισημαίνει ο κ. Αναστασόπουλος:
Οι βασικές αλλαγές που αφορούν την διαχειριστές των κόκκινων δανείων είναι οι εξής:
- Οι εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων για να λάβουν άδεια λειτουργίας από την Τράπεζα της Ελλάδος θα πρέπει να εφαρμόζουν κατάλληλους μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου που διασφαλίζουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των δανειοληπτών, την προστασία τους, την αντιμετώπισή τους με δίκαιο και επιμελή τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την οικονομική τους κατάσταση.
- Θα πρέπει να τεκμηριώνουν την ύπαρξη πολιτικής στην οποία θα καταγράφονται διεξοδικά οι βασικές αρχές και οι μέθοδοι με τις οποίες διασφαλίζεται η επιτυχής αναδιάρθρωση δανείων καθώς και μέθοδοι εναλλακτικές της αναγκαστικής εκτέλεσης.
- Οι εταιρείες διαχείρισης έχουν το δικαίωμα να ασκούν και σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις δραστηριότητές τους.
- Η Τράπεζα της Ελλάδος ασκεί εποπτικές εξουσίες και μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα έως 500.000 ευρώ.
- Οι διαχειριστές οφείλουν να διατηρούν αποτελεσματικές και διαφανείς διαδικασίες παραπόνων, χωρίς χρέωση.
Επιπλέον, ο κ. Αναστασόπουλος αναφέρθηκε στις υποχρεώσεις των διαχειριστών έναντι των δανειοληπτών. Όπως διευκρίνισε ο δικηγόρος, οι διαχειριστές κόκκινων δανείων υποχρεούνται να:
- Να ενεργούν καλόπιστα, δίκαια και επαγγελματικά,
- Να παρέχουν στους δανειολήπτες πληροφορίες που δεν είναι παραπλανητικές, ασαφείς ή ψευδείς,
- Να σέβονται και να προστατεύουν τα προσωπικά στοιχεία και την ιδιωτι8κή ζωή των δανειοληπτών,
- Να επικοινωνούν με τρόπο που δεν συνιστά παρενόχληση, καταναγκασμό, ή αθέμιτη επιρροή,
- Να συμμορφώνονται με τον Κώδικα Δεοντολογίας, τους κανόνες που διέπουν τη χορήγηση πιστώσεων που ισχύουν για τα πιστωτικά ιδρύματα,
- Να παρέχουν πληροφορίες για την μεταβίβαση του δανείου, τα στοιχεία ταυτότητας και επικοινωνίας του αγοραστή,
- Να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που οφείλει ο δανειολήπτης αναλυτικά (κεφάλαιο, τόκους, προμήθειες και λοιπές χρεώσεις),
- Να διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα προσωποποιημένης πληροφόρησης, μέσω του οποίου ο δανειολήπτης θα μαθαίνει άμεσα, κατ΄ ελάχιστον, το ύψος της οφειλή του αναλυτικά, το επιτόκιο, το ύψος καθώς και την ημερομηνία πληρωμής της κάθε δόσης.
Ο δικηγόρος αναφέρθηκε και στις βασικές αλλαγές που αφορούν τον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών, οι οποίες είναι οι εξής:
- Μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών μπορούν πλέον τρίτα πρόσωπα να ρυθμίζουν οφειλές, προς Δημόσιο και Ασφαλιστικά Ταμεία νομικών προσώπων, που έχουν λυθεί ή είναι σε εκκαθάριση.
- Οι χρηματοδοτικοί φορείς οφείλουν να ενημερώνουν την ηλεκτρονική πλατφόρμα με όλα τα στοιχεία που απαιτούνται (καταθέσεις, κινήσεις λογαριασμών, οφειλές κλπ) για να προχωρήσει η διαδικασία αλλιώς θα επιβάλλεται πρόστιμο έως 300.000 ευρώ.
- Οι ευάλωτοι οφειλέτες, δηλαδή όσοι έχουν εισόδημα έως 7.000 ευρώ, συν 3.500 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο, με ανώτατο όριο 21.000 ευρώ και αξία ακίνητης περιουσίας έως 120.000 ευρώ, συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί με ανώτατο όριο τις 180.000 ευρώ θα παίρνουν υποχρεωτικά ρύθμιση μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών.
Αναφορικά με τις βασικές αλλαγές που αφορούν την διαδικασία της πτώχευσης και τον Φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης ο κ. Αναστασόπουλος είπε πως:
- Για να υποβληθεί αίτημα στον Φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης της κύριας κατοικίας θα πρέπει ο ιδιοκτήτης να συναινεί στη διενέργεια αυτοψίας. Αν διαπιστωθούν αυθαιρεσίες τότε θα απορρίπτεται το αίτημα.
- Ο Φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης θα αγοράζει την κατοικία στο 70% της εμπορικής της αξίας.
- Ο οφειλέτης θα μπορεί να επαναγοράσει την κατοικία του πριν την λήξη της 12ετίας.
«Οι εν λόγω αλλαγές δεν επιλύουν το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους αφού δεν υπάρχει υποχρεωτικότητα στις ρυθμίσεις των δανείων εκτός της κατηγορίας των ευάλωτων οφειλετών» τόνισε ο κ. Αναστασόπουλος και πρόσθεσε πως «οι ευάλωτοι οφειλέτες είναι αυτοί που θα παίρνουν υποχρεωτικά ρύθμιση μέσω της πλατφόρμας, η κατηγορία αυτή όμως αποτελεί ένα πολύ μικρό ποσοστό των δανειοληπτών που κινδυνεύουν με πλειστηριασμό» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ποιους δανειολήπτες αφορά – Οι προϋποθέσεις
«Στην πραγματικότητα αφορά δανειολήπτες με εξαιρετικά χαμηλό εισόδημα από το οποίο θα πρέπει να πληρωθεί και η μηνιαία δόση της ρύθμισης που θα προκύψει» είπε ο δικηγόρος και έδωσε ένα παράδειγμα.
Παράδειγμα: Ευάλωτος οφειλέτης θεωρείται ο δανειολήπτης ο οποίος έχει μηνιαίο εισόδημα 583 ευρώ με το οποίο θα πρέπει, εκτός της διαβίωσής του και των παγίων εξόδων του, να καταβάλλει μηνιαία δόση για το ρυθμισμένο στεγαστικό δάνειο, ανάλογη της αξίας της κατοικίας του.
Αναφορικά με την ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, ο κ. Αναστασόπουλος είπε ότι «οι γενικές αρχές που περιγράφονται όσον αφορά τα δικαιώματα των δανειοληπτών δεν προβλέπουν κάποιο στάδιο επαναξιολόγησης ή προσφυγής ενώπιον κάποιας Αρχής. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα οδηγό συμπεριφοράς προς τις εταιρίες αυτές χωρίς όμως να προβλέπεται κάποιο στάδιο ή μια Αρχή που μπορεί να προσφύγει ένας δανειολήπτης εφόσον θεωρεί πως έχει αδικηθεί» ανέφερε και συμπλήρωσε: «Προβλέπεται μεν το πρόστιμο από την Τράπεζα της Ελλάδος το οποίο μπορεί να φτάσει έως τις 500.000 ευρώ, αυτό αφορά όμως τις διαδικασίες και τις γενικές αρχές συμπεριφοράς που πρέπει να τηρούνται χωρίς όμως να εξειδικεύεται κάτι παραπάνω για τα κριτήρια των ρυθμίσεων. Αυτό σημαίνει πως οι εταιρείες θα πρέπει να τηρούν τις διαδικασίες όσον αφορά την ενημέρωση και την επικοινωνία αλλά δεν θα υποχρεούνται να ρυθμίσουν» είπε ο κι. Αναστασόπουλος.
Παραμένει μόνη διέξοδος ο εξωδικαστικός μηχανισμός
Αναφορικά με την κατεύθυνση του πτωχευτικού Κώδικα, όπως τόνισε ο δικηγόρος, παραμένει η ίδια. Έτσι, η πτώχευση θα οδηγεί στην απώλεια της περιουσίας του οφειλέτη και η μόνη εναλλακτική παραμένει ο εξωδικαστικός μηχανισμός ο οποίος όπως τονίστηκε δεν είναι υποχρεωτικός για τους πιστωτές.
Από ιδιοκτήτης… ενοικιαστής
«Ο Φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης θα αγοράζει την κύρια κατοικία στο 70% της εμπορικής αξίας της κατοικίας του οφειλέτη επομένως θα καρπώνεται την διαφορά σαν κέρδος στην περίπτωση που ο δανειολήπτης δεν την επαναγοράσει. Και πως να την επαναγοράσει, άλλωστε, εφόσον μιλάμε για ανθρώπους με τόσο χαμηλά εισοδήματα ενώ πρέπει να τονίσουμε ότι την στιγμή της επαναγοράς θα πρέπει να διαθέτουν ολόκληρο το ποσό του τιμήματος που αντιστοιχεί στο 70% της τότε εμπορικής αξίας της κατοικίας τους» είπε ο κ. Αναστασόπουλος και πρόσθεσε πως «δεν θα αφαιρούνται τα μισθώματα που θα έχει καταβάλει ο οφειλέτης κατά τη διάρκεια της 12ετούς μίσθωσης», διευκρίνισε.
Τέλος, όπως τονίζει ο κ. Αναστασόπουλος, ακόμα και στην διαδικασία αυτή μπαίνουν εμπόδια στην αγορά της κατοικίας από τον Φορέα στις περιπτώσεις που υπάρχουν πολεοδομικές αυθαιρεσίες. «Εφόσον αυτές διαπιστωθούν τότε ο Φορέας θα αρνείται να αγοράσει την κατοικία και το ακίνητο θα βγαίνει στον πλειστηριασμό» κατέληξε ο δικηγόρος.
