«Ένα γράμμα από την Ιένη» φέρνει μηνύματα από την Σενεγάλη στην Ελλάδα για την υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η ταινία του Manthia Diawara, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Back to Earth, εξιστορεί πώς οι κάτοικοι της παραθαλάσσιας πόλης της Σενεγάλης, άθελα τους, συμβάλλουν σε μια οικολογική καταστροφή που συμπαρασύρει τις ζωές τους.
Η ταινία «A letter form Yene», όπως είναι ο αγγλικός τίτλος, προέκυψε μέσα από συνομιλίες του Manthia Diawara με την τοπική κοινότητα της πόλης της Σενεγάλης, όπου και ο ίδιος διαμένει συχνά. Στον παραδοσιακό αυτό οικισμό ψαράδων και αγροτών τις τελευταίες δεκαετίες κυριαρχεί η παράκτια διάβρωση και η ανεξέλεγκτη αστικοποίηση. Λόγω των νέων συνθηκών και της υπεραλίευσης, οι ψαράδες αναγκάζονται να πλεύσουν μακριά από τις ακτές, εγκαταλείποντας τις πιρόγες τους, και υιοθετώντας μηχανοκίνητες βάρκες με μεγάλα δίχτυα φτιαγμένα από μη-βιοδιασπώμενα νήματα. Σε έναν ατελείωτο φαύλο κύκλο, τα δίχτυα αυτά μπλέκονται με μοβ κοράλλια και απορρίμματα και ξεβράζονται στις ακτές.
Οι γυναίκες του νησιού, οι οποίες παλαιότερα μαγείρευαν και πουλούσαν καπνιστό παστό ψάρι, πλέον συλλέγουν και εμπορεύονται βότσαλα στους ιδιοκτήτες νεόδμητων σπιτιών. Η άμμος, ο γρανίτης και οι πέτρες που αγοράζουν οι εύποροι ιδιοκτήτες για να χτίσουν, να διακοσμήσουν και να προστατεύσουν τα σπίτια τους από τους ανέμους και το αλάτι της θάλασσας συμβάλλουν, κατά ειρωνικό τρόπο, στην υποβάθμιση της θαλάσσιας διαστρωμάτωσης και εντείνουν την παράκτια καταστροφή. Με άλλα λόγια, οι ίδιοι οι πολίτες της Σενεγάλης έχουν εγκλωβιστεί σε έναν κύκλο υποβάθμισης του περιβάλλοντος που οδηγεί απευθείας στην υποβάθμιση της ίδιας τους της ζωής.
«Το γράμμα από την Ιένη», που θα προβληθεί και στις ελληνικές αίθουσες, είναι στην ουσία ένα ερώτημα προς τον θεατή για τη σύνδεσή του με την φύση και τις προτεραιότητες στις επιλογές του. Η Ελλάδα, όντας μια νησιωτική χώρα που ταυτίζεται και επωφελείται από τη θάλασσα, αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις, προς το παρόν σε μικρότερο βαθμό. Όμως, η πρόκληση είναι να αλλάξει εγκαίρως το μοντέλο ανάπτυξής της για να μη βρεθεί σε παρόμοια δύσκολη θέση.
Η ταινία είναι μια συμπαραγωγή του ελληνικού πολιτιστικού οργανισμού PCAI, της γκαλερί σύγχρονης τέχνης Serpentine του Λονδίνου και της παγκόσμιας πλατφόρμας υπηρεσιών streaming MUBI. Το κίνητρο του PCAI να εμπλακεί στην ταινία ξεκινάει από την δική μας Τήλο, αφού πρόκειται για τον φορέα-παρακλάδι της εταιρείας που εφαρμόζει την κυκλική οικονομία στο νησί με σταθερό στόχο την μηδενική παραγωγή απορριμμάτων. Ο Manthia Diawara είναι συγγραφέας, σκηνοθέτης, θεωρητικός του πολιτισμού, μελετητής και ιστορικός τέχνης. Είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και διευθυντής του Ινστιτούτου Αφροαμερικανικών Ζητημάτων. Στο πλαίσιο του προγράμματος “Back to Earth”, που είναι ένα πολυετές εγχείρημα που έχει προσκαλέσει πάνω από 60 κορυφαίους καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες, ποιητές, κινηματογραφιστές, επιστήμονες, στοχαστές και σχεδιαστές να ανταποκριθούν στην περιβαλλοντική κρίση, δίνει την δική του οπτική στην ανισορροπία της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και περιβάλλοντος και το «γράμμα» του μιλάει για κάθε νησί που θέλει να διασφαλίσει ένα ποιοτικό μέλλον ζωής. Μέλλον ανέφικτο, χωρίς τον σεβασμό και την φροντίδα της φύσης.
