Ο κολοσσιαίων διαστάσεων προϊστορικός θηρευτής συνεχίζει να μαγνητίζει την ανθρώπινη προσοχή, κάνοντάς μας όλους ευγνώμονες που δεν μας έφεραν κοντά οι πρωτόγονοι καιροί.

Σήμερα βέβαια ξέρουμε ότι δεν ήταν το μεγαλύτερο σαρκοβόρο που περπάτησε ποτέ στον πλανήτη μας, καθώς ο θεόρατος Σπινόσαυρος του έκλεψε τη δόξα όντας ο απόλυτος βασιλιάς της Κρητιδικής Περιόδου.

Παρόλα αυτά, ο Τ-Ρεξ συνεχίζει να παραμένει «γαλαζοαίματος» στην επικράτεια των δεινόσαυρων, ένα από τα δεινότερα σαρκοφάγα που είχαν την τιμή να τρομοκρατήσουν ποτέ τη Γη μας.

Και βέβαια μπορεί να ξέρουμε ότι έχει παλέψει με τον Κινγκ-Κονγκ και έκανε ό,τι μπορούσε για να κατασπαράξει τον Τζεφ Γκόλντμπλουμ στο «Jurassic Park», πολλά είναι ωστόσο αυτά που αγνοούμε για τα έργα και τις ημέρες του γίγαντα των μεγάλων σαυρών…

Δεν έχουμε βρει -μέχρι στιγμής- ολοκληρωμένο σκελετό του Τυραννόσαυρου

Παρά τη ζηλευτή του θέση ως κορυφαίο αρπακτικό εκεί στα ύψη της τροφικής αλυσίδας του καιρού του, τα απολιθώματά του μόνο πλούσια δεν είναι. Μέχρι και σήμερα έχουν ανασυρθεί μόλις 50 σκελετοί του δεινόσαυρου και κανείς τους δεν είναι μάλιστα ολοκληρωμένος, αφήνοντας έτσι πολλά κενά στη γνώση μας για το ερπετό του Μεσοζωικού Αιώνα. Μεταξύ των πιο εντυπωσιακών σκελετών του Τ-Ρεξ είναι αυτός που έχει πάρει το όνομα «Sue» (από τη γυναίκα που βρήκε τα απολιθωμένα οστά στη Νότια Ντακότα των ΗΠΑ): όταν ζούσε, το βάρος της κυμαινόταν κάπου στους 9 τόνους, ενώ στη σύγχρονη εποχή μετατράπηκε σε χρυσάφι, καθώς σε αντίστοιχη δημοπρασία έπιασε 8 εκατ. δολάρια! Πέρα από την πολύκροτη νομική μάχη που την αφορούσε (όπως καταγράφηκε στο ντοκιμαντέρ «Dinosaur 12» του 2014), η Sue είναι κατά 85% πλήρης, κάτι που υποδεικνύει ότι ο πρώτος που θα βρει έναν ολοκληρωμένο σκελετό του Τυραννόσαυρου Ρεξ θα γίνει ένας ιδιαίτερα πλούσιος άνθρωπος. Έτερος σχετικά ολοκληρωμένος σκελετός της μεγάλης σαύρας που ανασύρθηκε πρόσφατα συγκέντρωσε 5,5 εκατ. δολάρια. Η παλαιοντολογία ποτέ δεν ήταν πιο πλουσιοπάροχη…

Κυνηγός ή πτωματοφάγος

Παρά το γεγονός ότι είναι ο διασημότερος από όλα τα ξαδέλφια του, δεν είναι και πάρα πολλά αυτά που γνωρίζουμε με ασφάλεια για τη ζωή του. Κι έτσι ακόμα και το γεγονός του πώς τρεφόταν αποτελεί αντικείμενο μεγάλης επιστημονικής έριδας. Αν και το αξιοθαύμαστο εύρημα του 2007 είπε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους μια και καλή: το απολίθωμα ενός φυτοφάγου δεινόσαυρου δηλαδή με ίχνη από τα δόντια του Τυραννόσαυρου-Ρεξ στη σπονδυλική του στήλη! Το οστό είχε αναπτυχθεί και πάλι γύρω από την πληγή, κάτι που υποδεικνύει ότι το ζώο όχι μόνο ήταν εν ζωή όταν του επιτέθηκε ο θηρευτής αλλά και ότι επιβίωσε από τη μάστιγα που το βρήκε ώστε να διηγηθεί το περιστατικό στα παιδιά του. Κι έτσι το διαπρεπές ερώτημα κυνηγός ή πτωματοφάγος μπήκε σε νέο πλαίσιο, καθώς όπως και τα σημερινά αιλουροειδή, κανείς δεν αρνείται ένα δωρεάν γεύμα. Κι έτσι ο Τ-Ρεξ δεν έλεγε όχι στα ψοφίμια που έβρισκε, αν και όταν χρειαζόταν έβαζε μπροστά τις απαράμιλλες θηρευτικές του ικανότητες: «Μέχρι την ανακάλυψη του συγκεκριμένου στοιχείου οι άνθρωποι μπορούσαν να λένε ότι ο Τυραννόσαυρος Ρεξ τρεφόταν με κουφάρια νεκρών ζώων. Αυτό αποδεικνύει ότι έκανε επιθέσεις σε ζωντανά ζώα», δήλωσε ο παλαιοντολόγος David Burnham από το Ινστιτούτο Βιοποικιλότητας του Πανεπιστημίου του Κάνσας…

Ο Τ-Ρεξ είχε πιθανότατα το πιο ισχυρό δάγκωμα από κάθε άλλο αρπακτικό που πέρασε από τη Γη

Δεν είναι εύκολο να καθοριστεί επακριβώς πόσο δυνατό ήταν το δάγκωμα ενός ζώου που εξαφανίστηκε πριν από 65 εκατ. χρόνια. Επιστήμονες (όπως ο βιολόγος Karl Bates και η ομάδα του στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ) έχουν φτιάξει πλέον ένα πρόγραμμα στον υπολογιστή που επιτρέπει τη σύγκριση του δαγκώματος του Τυραννόσαυρου με σημερινά σαρκοβόρα και τα έχασαν κυριολεκτικά από τα εξαγόμενα: το δάγκωμα του Τ-Ρεξ δεν ήταν απλά πανίσχυρο, ήταν πιο δυνατό από κάθε λογική και παράλογη εκτίμηση! Την ώρα λοιπόν που ένα ενήλικο λιοντάρι κομματιάζει τη λεία του με δύναμη σιαγόνων στα 4.450 N (Νιούτον), αυτό μόνο ως χάδι μπορεί να λογιστεί για το στόμα του δεινόσαυρου, ο οποίος δάγκωνε με δύναμη 60.000 Ν! Το δάγκωμα του γιγαντιαίου ερπετού ήταν τρεις φορές δυνατότερο από αυτό του μεγάλου λευκού καρχαρία και μπορούσε να συγκριθεί μόνο με τους κορυφαίους σε μέγεθος θαλάσσιους θηρευτές του καιρού του, καθώς στη στεριά ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος σε όρους δαγκωνιάς. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι ήταν ικανός να ξεσκίσει 220 κιλά σάρκας σε μία μόνο επίθεση…

Τα χεράκια του ήταν πολύ δυνατότερα απ’ όσο το μέγεθός τους υποδεικνύει

Πανίσχυρος και τρομακτικότατος μπορεί να ήταν, τα μικροκαμωμένα και αδύνατα χεράκια του έχουν ωστόσο γελοιοποιηθεί από τον άνθρωπο μέχρι εκεί που δεν παίρνει (όπως ας πούμε ότι δεν ήταν καθόλου καλώς στα πους-απς)! Μπορεί βέβαια να έφταναν σε μέγεθος ενός μέτρου, σε σχέση όμως με το υπόλοιπο σώμα του δεινόσαυρου (ένα σωστό σχολικό λεωφορείο δηλαδή!) δεν ήταν παρά κλάσμα. Όσο για τη χρησιμότητά τους, παραμένει μυστήριο, καθώς ούτε στο στόμα του δεν έφταναν τα μικροσκοπικά χεράκια, δεν τα χρησιμοποιούσε λοιπόν για να τραφεί. Δεν πρέπει πάντως να ήταν άχρηστα, όπως εκτιμούν οι ειδικοί φυσικά, καθώς ενδέχεται να τα χρησιμοποιούσε για να ακινητοποιεί τη λεία του ή να σκαρφαλώνει σε δυσπρόσιτα μέρη. Έρευνες και μοντέλα υπολογιστή υποδεικνύουν ότι κάθε χέρι, παρά την ασθενική του εμφάνιση, μπορούσε να σηκώσει βάρος μεγαλύτερο από 200 κιλά, κάτι που βγάζει τα ατελή του χέρια από την επικράτεια του άχρηστου…

Ενδέχεται να κυνηγούσε σε αγέλες

Εκεί που για πολύ καιρό θεωρούταν ότι ο Τυραννόσαυρος-Ρεξ ήταν ένα μοναχικό τέρας που καραδοκούσε στα προϊστορικά πεδία μέσα στην κατάθλιψη και την αντιπάθεια των άλλων, σήμερα οι ερευνητές έχουν αμφισβητήσει αυτή την άποψη πιστεύοντας πια ότι ο Τ-Ρεξ ήταν ζώο κοινωνικό που ζούσε και κυνηγούσε σε αγέλες. Οστά από περισσότερους του ενός Τυραννόσαυρους έχουν βρεθεί στην ίδια τοποθεσία αρκετές φορές, αν και αυτό δεν είναι αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι ζούσαν σε κοινόβια. Η αποστομωτική απάντηση ήρθε από πρόσφατη ανασκαφή στον Καναδά, όταν αποκαλύφθηκαν τα ίχνη από τρεις Τυραννόσαυρους που περπατούσαν παράλληλα ο ένας στον άλλο, όντας η ισχυρότερη ένδειξη ότι κινούνταν σε σχηματισμό. Επιπλέον, η συνύπαρξη του Τ-Ρεξ με άλλους θεόρατους δεινόσαυρους υποδεικνύει ότι πρέπει να συνεργάζονταν για να μπορούν να τα βάλουν πέρα με ακόμα πιο πελώριους θηρευτές, καθώς πολλά απολιθώματα από τέτοιες μάχες έχουν εντοπιστεί κατά καιρούς…

Μπορεί να είναι δυνατή η ανάσταση του Τ-Ρεξ

Η επιστήμη είναι πια σε θεωρητική θέση να πάρει κύτταρα από ένα ζώο που είναι νεκρό εδώ και αρκετές δεκαετίες και να το επαναφέρει στη ζωή. Οι προσπάθειες για τη γενετική ανάσταση του επιβατικού περιστεριού στέκουν εδώ ορόσημο, την ίδια στιγμή που και το μαμούθ έχει την τιμητική του. Μπορούμε όμως να αναστήσουμε ακόμα και ζώα που έχουν εξαφανιστεί εδώ και εκατομμύρια χρόνια; Εντελώς αναπάντεχα, η απάντηση μπορεί να είναι «ναι»! Μην περιμένετε βέβαια μαγικά τύπου «Jurassic Park» που η γενετική ανάσταση επιτεύχθηκε από γενετικό υλικό που είχε βρεθεί μέσα σε κουνούπι, καθώς στην πραγματικότητα το DNA αποσυντίθεται έπειτα από 6,3 εκατ. χρόνια. Είναι το κεφαλαιώδους σημασίας απολίθωμα οστού που βρέθηκε πρόσφατα και άφησε άφωνη την επιστημονική κοινότητα, καθώς περιείχε μια απειροελάχιστη ποσότητα μαλακού ιστού! Παρά το γεγονός ότι το DNA είναι πια άχρηστο, είναι πιθανή η εξαγωγή πρωτεϊνών από τον ιστό, κάτι που μπορεί να μετατρέψει σε δεινόσαυρο έναν σημερινό μακρινό συγγενή του (μέσω της μεθόδου της αντίστροφης μηχανικής). Θεωρητικό σενάριο φυσικά, επιστημονικά πάντως μπορετό…

Μπορούσαν να σε δουν ό,τι κι αν έκανες

Αν τα καταφέρουμε τελικά ως ανθρωπότητα και ο Τυραννόσαυρος Ρεξ κυκλοφορήσει και πάλι ανάμεσά μας, τότε μια σειρά από πρακτικές συμβουλές είναι απαραίτητες για ένα αρπακτικό στο μέγεθος σπιτιού. Εξάλλου, όπως μας έχει διδάξει και η επιστημονική φαντασία, είναι απλώς θέμα χρόνου να αποδράσει από τα χέρια των ανθρώπων και να μας κάνει μεσημεριανό. Αν τύχει λοιπόν και βρεθείτε ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο με τον τεράστιο σαρκοβόρο δεινόσαυρο, τότε μην πιστέψετε όσα είδατε στο «Jurassic Park», εκεί που η επιβίωση του καστ βασιζόταν δηλαδή στο να παραμείνει ακίνητο μπροστά του, καθώς όπως μας λέει η ταινία η όρασή του βασιζόταν στην κίνηση. Όπως όμως καταλαβαίνει κάθε λογικό ον, κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν ισχύει αλλά είναι και σίγουρη καταδίκη! Άκου να κάτσεις ακίνητος μπροστά στον Τ-Ρεξ! Ο δεινόσαυρος μπορούσε να δει εξίσου καλά είτε κινιόταν είτε ήταν ακίνητο το θύμα του, με τον καθηγητή Kent Stevens του Πανεπιστημίου του Όρεγκον να διατείνεται ότι όχι μόνο η όρασή του ήταν σαφώς καλύτερη από τη δική μας, αλλά μπορεί να ήταν πιο οξεία ακόμα και από του αετού. Τι κάνεις λοιπόν αν τον συναντήσεις στον δρόμο; Με τις εκτιμήσεις για την ταχύτητα της σαύρας να κυμαίνονται μεταξύ 10-40 χλμ/ώρα, τρέξε όπως δεν έχεις ξανατρέξει ποτέ…

Ο μεταβολισμός τους ήταν παρόμοιος με των θηλαστικών

Από τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί μαθαίνουμε ότι η ζωή του Τ-Ρεξ ήταν δύσκολη και βίαιη. Οδηγός μας εδώ είναι και πάλι η Sue, ο πιο ολοκληρωμένος σκελετός Τυραννόσαυρου που έχει ανακαλυφθεί ποτέ, καθώς προσεκτικότερες ματιές στα οστά της υποδεικνύουν τις περιπέτειές της στον αγώνα για επιβίωση: κατάγματα και στις δύο πλευρές του θωρακικού κλωβού, σπασμένο χέρι και ωμοπλάτη, αλλά και σοβαρά τραύματα στο κατώτερο τμήμα του ποδιού της. Τα τραύματα συνδέονται τόσο με το κυνήγι της λείας όσο και τον βίαιο τρόπο ζευγαρώματος, κάτι που υποδηλώνει τη βίαιη επικράτεια της ζωής του πελώριου θηρευτή. Σύμφωνα με την Annette Trinity-Stevens του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Μοντάνα, ο τρόπος επούλωσης των οστών της Sue είναι σαφώς πιο κοντά στα σύγχρονα θηλαστικά παρά στα ερπετά του καιρού μας. Κι έτσι θεωρίες υπάρχουν πια που ισχυρίζονται ότι ο Τυραννόσαυρος μπορεί να ήταν ακόμα και θερμόαιμος, παρά ένα ψυχρόαιμο φονικό κάθαρμα όπως πιστευόταν άλλοτε…

Το δάγκωμά τους ήταν τοξικό

Είπαμε ότι το πανίσχυρο δάγκωμά του περιόριζε δραστικά τις ελπίδες για επιβίωση του θηράματός του. Ακόμα όμως και αν κατάφερνε να ξεφύγει από τον βασιλιά των δεινόσαυρων με μια τεράστια τρύπα στη σάρκα της, η λεία διέτρεχε ακόμα εξαιρετικό κίνδυνο. Οι ειδικοί που ασχολούνται με τα δόντια του Τ-Ρεξ έχουν παρατηρήσει εδώ και καιρό τις χαρακτηριστικές ομοιότητες της οδοντοστοιχίας του με την αντίστοιχη του δράκου του κόμοδο: οι βαθιές αυλακώσεις έκαναν την τροφή να κολλά στα δόντια, παρέχοντας έτσι γόνιμο έδαφος για ανάπτυξη ένα σωρό βακτηρίων και μικροοργανισμών. Κάτι που δεν κατέληγε μόνο σε κακή αναπνοή, αλλά και σε σηπτικές εστίες μέσα στο στόμα του, τις οποίες περνούσε σε οτιδήποτε είχε την ατυχία να δαγκωθεί από τον Τ-Ρεξ. Κι έτσι δεν πρέπει να ήταν καθόλου ασυνήθιστο να πεθαίνει η λεία από μόλυνση, την οποία ακολουθούσε ενδεχομένως ο δεινόσαυρος ώρες ή μέρες αργότερα, καθώς διέθετε και εξαιρετική όσφρηση…

Υπήρχαν και άλλα είδη Τυραννόσαυρου

Ο Τ-Ρεξ, η τρομακτική βασιλική σαύρα που έσπειρε όλεθρο στα πεδία της Βόρειας Αμερικής κάπου 65 εκατ. χρόνια πριν, είναι αναμφίβολα το μεγάλο στολίδι των δεινόσαυρων. Δεν ήταν όμως μόνος, καθώς η οικογένειά του και μεγάλη ήταν και απλωμένη στις τέσσερις γωνιές της οικουμένης. Ένας από δαύτους, ο Πυγμαίος Τυραννόσαυρος, παρά τις επίσης θηριώδεις διαστάσεις του είχε εξαπλωθεί ακόμα και στον Βόρειο Πόλο. Παρά το γεγονός ότι ο Αρκτικός Κύκλος ήταν σαφώς πιο θερμός κατά την Κρητιδική Περίοδο απ’ ό,τι σήμερα, το γεγονός αποτελούσε μεγάλη πρόκληση για ένα τόσο πελώριο ζώο όπως κι αν το δεις. Οι δεινόσαυροι ήταν όμως σκληρά καρύδια κι αν δεν ήταν ο διαβόητος Κομήτης Κ-Τ που συγκρούστηκε με τη Γη, η εξέλιξη θα είχε σίγουρα ακολουθήσει ένα διαφορετικό μονοπάτι…