Η μορφολογία του βυθού της θάλασσας σε αντίθεση με το σεληνιακό έδαφος εξακολουθεί να είναι ελάχιστα γνωστή, δηλώνουν με λύπη διεθνείς ειδικοί οι οποίοι, με την ευκαιρία σήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας των Ωκεανών, ζητούν να γίνουν δημόσιες επενδύσεις στον τομέα αυτό.

«Είναι ωστόσο λίγο παράδοξο να μην ξέρουμε πως είναι διαμορφωμένος ο βυθός του ωκεανού σήμερα», διαμαρτύρεται η Φρανσουάζ Γκαΐλ, γαλλίδα ερευνήτρια, μέλος της πλατφόρμας Ωκεανός και Κλίμα, μιας συμμαχίας μη κυβερνητικών οργανώσεων και επιστημονικών που προασπίζει τις προκλήσεις των ωκεανών έναντι των πολιτικών.

Σήμερα, λιγότερο από το 10% της μορφολογίας του θαλάσσιου βυθού, πέραν των 200 μέτρων βάθους, είναι γνωστή, σύμφωνα με τον Διεθνή Υδρογραφικό Οργανισμό, ενώ σχεδόν τα δύο τρίτα του εδάφους του πλανήτη καλύπτεται από νερό.

«Δεν υπάρχει λόγος να ξέρουμε καλύτερα τη Σελήνη από τον βυθό των ωκεανών», εκτιμά η Φρανσουάζ Γκάιλ. «Η απόκτηση μιας τέτοιας γνώσης θα στοίχιζε ακριβά, αλλά αυτό δεν είναι παρά θέμα προτεραιοτήτων», δήλωσε αναφέροντας ότι το θέμα θα είναι φέτος στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Ημέρας Ωκεανού, που διοργανώνεται από την πλατφόρμα αυτή και την UNESCO.

Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη του 2001, θα μπορούσε να χαρτογραφείται το σύνολο του θαλάσσιου βυθού, πέραν των 500 μέτρων βάθους, με ένα πλοίο επί 200 χρόνια.

«Με 40 πλοία, αυτό θα έπαιρνε πέντε χρόνια!», δήλωσε με ενθουσιασμό ο γεωφυσικός Ουόλτερ Σμιτ της Αμερικανικής Γεωφυσικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας εκτιμώντας το κόστος μιας τέτοιας επιχείρησης σε 2 ή 3 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Μπορεί να φαίνεται πολύ, αλλά είναι λιγότερο από το ποσό που προβλέπεται να δαπανήσει η NASA για την μελλοντική εξερευνητική αποστολή της Europa, τον μυστηριώδη δορυφόρο του Δία», τονίζει ο επιστήμονας.

Παρά πολύ αργά

«Έχουμε μια συνολική εικόνα του βυθού από τους δορυφόρους, αλλά δεν είναι πολύ ακριβής», σημειώνει ο Τιερί Σμιτ, ειδικός στη βαθυμετρία (την επιστήμη της μέτρησης των βαθών των ωκεανών και του βυθού τους) στο γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό. «Μόνο η απόκτηση δεδομένων στη θάλασσα με ηχητικά βυθόμετρα επιτρέπει να υπάρχει καλύτερη ακρίβεια. Ωστόσο, αυτές οι τεχνικές είναι γενικά αργές», δήλωσε ο ερευνητής.

Συνέπεια: τα μαύρα κουτιά της Air France AF447 πτήση από το Ρίο στο Παρίσι, που εξαφανίστηκε στη θάλασσα την 1η Ιουνίου του 2009, περισυνελέγησαν έπειτα από 23 μήνες βυθισμένα σε βάθος 3.900 μέτρων, σε μια ιδιαίτερα χαώδη περιοχή του Ατλαντικού Ωκεανού.

Μια καλύτερη γνώση του βυθού επιτρέπει να γνωρίσουμε επίσης περισσότερα για τους θαλάσσιους πόρους που είναι διαθέσιμοι στην προοπτική της εκμετάλλευσης ή της προστασίας τους, για την αιτία των υποβρυχίων κατολισθήσεων και των κυμάτων που προκαλούνται από το τσουνάμι ή τους τυφώνες.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα των Ωκεανών έχει σύνθημα «Υγιείς Ωκεανοί, Υγιής Πλανήτης». Ο θεσμός άρχισε το 1992 με την πρωτοβουλία «The Ocean Project» της κυβέρνησης του Καναδά και καθιερώθηκε επίσημα από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανού το 2008.